یک فعال محیط زیست استان فارس گفت:معدن‌کاوی بی‌ضابطه منجر به فقر معیشتی، نابودی منابع طبیعی و تخریب رویشگاه‌ها و زیستگاه‌ها می‌شود و با ادامه یافتن این روند زندگی انسان از حالت طبیعی و تعادل خود خارج خواهد شد.

به گزارش زیست آنلاین، بهمن ایزدی اظهار کرد:اهمیت ندادن به ایجاد معیشت اصولی و منطقی برای مردم یکی از مهمترین معضلاتی است که موجب شده ارزش‌های طبیعی یکی پس از دیگری تحت لوای معدن‌کاوی و یا هر نوع فعالیت بی‌ضابطه‌ای در طبیعت از دست برود.

این فعال محیط زیست ادامه داد: در حال حاضر ارزشمندترین بوم‌ناحیه‌های ما در مناطق کوهستانی و حتی دشت ها به برداشت موادمعدنی اعم از مواد شیمیایی یا سنگ‌ها با آلیاژ مس و آهن اختصاص داده‌ شده و می‌توان گفت معدن‌کاوی و فعالیت در حوزه معدن در کشور و به ویژه در استان‌های فارس و کرمان در شرایط کنونی گسترش بسیاری پیدا کرده است.

وی افزود: متأسفانه در نقاطی از استان فارس در خط الرأس کوه‌ها مانند ارتفاعات کوه‌های منطقه بوانات، روشن‌کوه، تنگ حنا و دیگر مناطق بدون در نظر گرفتن ضوابط زیست‌محیطی و کارکردهای اکولوژی اکوسیستم‌های کوهستانی، فعالیت های معدنی انجام داده‌اند و حتی در رأس کوه‌ها که منشأ تغذیه آبخوان‌ها است اقدام به برداشت سنگ معدنی کرده‌اند.

ایزدی اضافه کرد: اینگونه اقدامات نه تنها موجب تخریب مناطق ارزشمند و از بین رفتن پوشش گیاهی آن مناطق می‌شود بلکه در شبکه‌های هیدرولوژیک(وابسته به آب) منطقه نیز ایجاد اختلال می‌کند.

وی با بیان اینکه روبرداری از معادن در کشورهای توسعه‌یافته به ویژه برای شن و ماسه منسوخ شده‌است، گفت: روبرداری از برخی از معادن در استان فارس موجب ایجاد گسل‌هایی با تراشه‌های حدود ۷۰ متر می‌شود و شکافی که از این نوع اقدامات بین طبقات تحت‌الارضی خاک به وجود آمده خطرات جبران‌ناپذیری مانند رانش زمین را به دنبال دارد.

رئیس هیأت مدیره انجمن کانون سبز افزود: ضایعات معدنی حاصل از انجام این اقدامات باعث تخریب صدها هکتار از رویشگاه‌ها و زیستگاه‌ها شده‌ است‌. لذا نیاز است که اینگونه اقدامات ساماندهی شود.

وی عنوان کرد: در کنار معادن سنگ باید دستگاه‌های سنگ‌شکن تعبیه کنند و از ضایعات همین معادن برای تأمین نیازهای شن، ماسه و دیگر مصالح ساختمانی بهره ببرند تا با این کار تخریب کمتری هم در طبیعت صورت بگیرد.

ایزدی گفت: برای اعطای مجوز راه‌اندازی معادن باید ضوابط زیست محیطی و بوم‌سازگان مختلف، حفظ هویت طبیعی و تعیین درجه پایداری بوم‌سازگان، میزان مصرف و نیاز ما برای اقدامات عمرانی و ساختمانی در نظر گرفته شود.

وی بیان کرد: افرادی که در مراحل اولیه راه‌اندازی معادن برای کسب مجوزهای بهره‌برداری از معادن تلاش می‌کنند، بیشتر نقش واسطه را دارند و وارد مرحله کار و اجرا نمی‌شوند. به همین دلیل ممکن است اطلاعی از پیامدهای ناشی از انجام این اقدامات بدون در نظر گرفتن ضوابط نداشته باشند.

این فعال زیست محیطی گفت: بسیاری از معادن که با دریافت پروانه بهره‌برداری، فعالیت های خود را آغاز کرده‌اند پس از تخریب یک منطقه وسیع و به هم ریختن منظرگاه و درهم‌ شکستن تعادل آن منطقه متوجه می‌شوند که موادمعدنی موردنظرشان در آن منطقه وجود ندارد و متأسفانه منطقه تخریب شده را به همان شکل رها می‌کنند و هیچگونه تلاشی برای ترمیم قسمت‌هایی که خودشان تخریب کرده‌اند انجام نمی‌دهند.

وی افزود: هرچند معدن‌کاوی برای یک عده قلیل ایجاد درآمد می‌کند اما برای تعداد کثیری از ساکنان یک منطقه به جز رنج و مشکلات چیزی به دنبال ندارد.

این فعال محیط زیست ادامه داد:سازمان صنعت، معدن و تجارت همچنین وزارت نیرو، سازمان جنگل‌ها و مراتع و سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره دادن مجوز و موافقت‌های اولیه برای احداث معادن باید بررسی های دقیق داشته باشند.

وی عنوان داشت: طمع و افزون‌خواهی برخی از سرمایه‌گذاران در امور معدن برای کسب درآمد و از طرفی عدم دقت جدی سازمان‌های ذیربط در خصوص اعطای مجوزهای معدنی در مناطق مختلف موجب شده که تعادلات طبیعی در بسیاری از مناطق به هم بخورد.

ایزدی ادامه داد: با انجام چنین اقداماتی شاهد ویران شدن برخی از مناطق مانند منطقه روشن کوه بوانات در شمال فارس هستیم که به عنوان آخرین زیستگاه‌ خرس قهوه‌ای محسوب می‌شود.

وی اضافه کرد: احداث معادن در روستای روشن کوه درست روی سفره آبی و قنواتی که آب روستا را تأمین می کنند صورت گرفته و منظرگاه مسکونی آن منطقه را به شدت تحت تأثیر سوء خود قرار داده است.

او ابراز کرد: متأسفانه در حال حاضر افرادی که با ترجیح منافع شخصی خود اقدام به احداث این معادن می‌کنند و سازمان‌های که مجوز انجام اینگونه اقدامات را می‌دهند به هیچ وجه مورد بازخواست قرار نمی‌گیرند.

ایزدی در ادامه اظهار کرد: برخی تصور می‌کنند مواد معدنی که به این شکل استخراج می‌شود نقش بسزایی در پیشبرد امر صادرات ایفا می‌کند و برای کشور ارزآوری دارد. اما این اقدام بیش از آنکه بازدهی مطلوبی از نظر اقتصادی داشته باشد موجب از بین رفتن شور و حال زندگی در مردم، تخریب رویشگاه‌ها و زیستگاه‌ها، نابودی منابع آب، خاک و هوا می شود.

وی بیان کرد: می‌توان گفت که این امر بیش از آنکه برای کشور ایجاد منفعت بیشتری کند، ضرر و آسیب جبران ناپذیری به دنبال دارد و در واقع با انجام این کار، باارزش‌ترین و غنی‌ترین موادمعدنی سرزمین‌مان را با قیمتی بسیار ناچیز به کشورهای دیگر به فروش می‌رسانیم.

ایزدی با اشاره به جزیره‌های نخلی دبی گفت: بخش عمده‌ای از خاک‌های مورد نیاز برای انجام کارهای زیرساختی مربوط به جزیره نخلی که در آب‌های نزدیک به سواحل دبی واقع شده‌، از مارن تشکیل شده است که این گونه از خاک از استقامت، نفوذناپذیری و مقاومت بالایی در مقابل آب برخوردار است. در سال‌های گذشته برای ساخت این جزیره نخلی هزاران تُن از این خاک با قیمتی ناچیز از استان‌های خراسان جنوبی و کرمان خریداری شد.

وی در رابطه با تأثیرات ناشی از معدن‌کاوی بر زندگی روستاییان و عشایر، گفت: متأسفانه با گسترش فعالیت‌های مربوط به معادن غنی‌ترین مراتع کشور که عشایر و روستاییان برای استمرار زندگی‌شان از گیاهان مرتعی آن مناطق استفاده می کردند از بین رفت و برخی از این مناطق تبدیل به منشأ ریزگردها شد و بسیاری از روستاها خالی از سکنه شدند.

ایزدی گفت: معدن‌کاوی خط تراز آب‌های زیرزمینی را بهم زد و در حال حاضر خط تراز ایستایی آب‌های زیرزمینی با افت بسیار فاحشی روبه رو شده است که این اتفاق ادامه فعالیت برای کشاورزان را با مشکل روبه رو کرد و باعث مهاجرت روستاییان و تبدیل آبادی‌ها به مخروبه شد.

وی اضافه کرد: روستاییانی که سالها زندگی و معیشت کشاورزی خود را هوشمندانه و براساس یک دانش بومی دیرینه در سخت‌ترین شرایط اقلیمی رقم زده بودند، دربه در شدند و برای زندگی به حاشیه‌ شهرها پناه بردند. در واقع این امر موجبات به هم ریختن تعادلات اقتصادی و اجتماعی مناطق مختلف به ویژه مناطق روستایی را فراهم کرد.

ایزدی با اعتقاد به اینکه ما با ازبین بردن محیط زیست و منابع طبیعی تیشه به ریشه خودمان می زنیم، گفت: از نظر من مشکل اساسی که در خصوص معدن‌کاوی و سایر اتفاقاتی که در طبیعت می‌افتد وجود دارد و منجر به ایجاد درآمدزایی برای عده‌ای و معضلات معیشتی برای مردم می‌شود از تفکر بخش دولتی نشأت گرفته است.

وی با بیان اینکه در چهار دهه گذشته کشور با رشد بی‌سابقه‌ای از نظر جمعیت مواجه شد و جمعیت کشور در طول این مدت رشد ۶۵درصدی را تجربه کرد، گفت: جامعه وقتی به بلوغ سنی می‌رسد نیاز به استقلال معیشتی و درآمدزایی دارد و باید تدابیری برای تأمین این نیاز اتخاذ شود.

رئیس هیأت مدیره انجمن کانون سبز افزود:کارشناسان حوزه طبیعت سالهاست که توصیه‌های لازم در خصوص مضرات و خسارت‌های ناشی از معدن‌کاوی بی‌ضابطه را مطرح می‌کنند اما متأسفانه گوش شنوایی برای حل این مشکلات وجود ندارد.

ایزدی با تأکید بر اینکه معدن‌کاوی بی‌ضابطه زندگی انسان از حالت طبیعی و تعادل خود خارج کرده است، گفت: متأسفانه توسعه پایدار و طرح‌های مربوط به آمایش سرزمین تنها در حد یک حرف باقی مانده و هیچ گاه عملی نشده است و اقداماتی که تاکنون در خصوص معدن‌کاوی در کشور ما انجام شده نتیجه‌ای جز آسیب رساندن به محیط زیست و منابع طبیعی به دنبال نداشته است.

وی بیان کرد: برخی از صاحبان معادن در کشور، صاحبان نفوذ و قدرت در عرصه سیاسی و اقتصادی هستند. این افراد به جای قانون مداری خودشان پیشقراول معدن‌کاوی بی‌ضابطه شدند و به این امر دامن زده‌اند.

ایزدی به اعتراض مسئولان و مردم نی‌ریز در رابطه با اکتشاف پهنه معدنی در منطقه پهنابه این شهرستان اشاره کرد و گفت: اعتراض مسئولین و مردم نی‌ریز به این موضوع به این دلیل است که ارتفاعات این شهرستان از تمام جوانب شرق، غرب، شمال و جنوب تحت هجوم معدن‌کاوهایی با حمایت بخش دولتی قرار گرفته است و سهم ساکنین این شهرستان از این اقدامات تنها گرد و غبار، در به دری و بدمنظر شدن فضاهای طبیعی پیرامون این شهرستان است.

این فعال محیط زیست درخواست کرد: مسئولین باید به پیامدهای عملکردهای نامطلوب گذشته در باب تاراج ارزش‌های سرزمینی و از بین رفتن بوم‌سازگان مرتفع حیات‌بخش که تمام زندگی‌مان  وابسته به آنها است، توجه بیشتری کنند و با مدنظر قرار دادن عملکرد گذشته تدابیر لازم را برای حل این مشکلات اتخاذ کنند.

پیش از این امام جمعه موقت نی‌ریز در واکنشی به اکتشاف پهنه معدنی در منطقه پهنابه گفت: به فرماندار و نماینده ‌مجلس گفته‌ام که این اکتشاف قابل تحمل نیست.

حجت‌الاسلام سیدجواد فقیه افزود: آیا درست است که برای طبیعت پهنابه به این زیبایی، پروانه اکتشاف صادر کنند؟واقعاً عجیب است؛ فرماندار اعلام کرد که راضی نیست، با نماینده هم صحبت کردم که این مکان جای این کارها نیست و نباید از خویشتن‌داری مردم سوءاستفاده کرد. این همه بی‌توجهی به محیط‌زیست و پوشش گیاهی آن قابل تحمل نیست.

شهرستان نی‌ریز یکی از شهرستان های شرقی استان فارس است که  ۱۰۶۵۰ کیلومترمربع وسعت دارد و در ۲۲۲ کیلومتری شیراز واقع شده است./ایرنا