به گزارش
زیست آنلاین سال گذشته دلایل متعددی مثل افت تولید برقابیها به دلیل خالیشدن مخازن سدها، فعالیت ماینرها، افزایش دمای هوا برای خاموشیهای گسترده عنوان میشد.
یکی از مسائل مهم در این زمینه، عقبماندگی پیاپی از برنامه افزایش ظرفیت نیروگاهها بود به این معنا که در حالی در برنامه ششم توسعه مقرر شده بود که شاهد افزایش بیست پنج هزار مگاوات ظرفیت تولید برق کشور در سال باشیم اما این رقم به طور متوسط در ۱۰ سال گذشته حدود دو هزار و ۵۰۰ مگاوات بود و حتی گاهی این رقم به کمتر از دو هزار مگاوات نیز رسیده بود.
همین عقبماندگی سبب شد تا مردم در تابستان پارسال عواقب این امر را با تحمل خاموشیها و زیان دیدن با تمام وجود حس کنند.
از طرف دیگر یکی از مهمترین دلایل خاموشیها در سال گذشته، کاهش بارندگیها و افت ۵۰ درصدی مخازن سدها برای تولید برق از نیروگاههای برقابی بود البته روایت تأیید نشدهای هم در سال گذشته وجود داشت مبنی بر اینکه، تکرار سیل ۱۳۹۹ به نادرستی پیشبینی شده بود و به همین دلیل، بخشی از منابع سدها باهدف مدیریت سیل خالی شد اما هیچ بارش یا سِیلی، جای خالی آب رها شده را پُر نکرد.
بههرحال دلیل کمبود منابع مخازن سدها در سال گذشته هر چه بود، وزارت نیرو امکان تولید برق از نیروگاههای برقابی را از دست داد و بهاینترتیب، حدود ۸ هزار مگاوات از برق تولیدی نیروگاههای برقابی از مدار خارج شد.
سال گذشته در تاریخ ۴ تیرماه سال ۱۴۰۰ میزان اوج بار به ۵۵ هزار ۷۷۷ مگاوات رسیده بود و شرایط تأمین برق با دشواری بسیار زیادی همراه شده در این بازه خاموشیهای مکرر، برای بخش خانگی مشکلات قابلتوجهی برای مردم ایجاد کرد.
این خاموشیها علاوه بر بخش خانگی در بخش صنعت نیز دامن صنعت گران کشور را گرفت و باوجوداینکه محدودیت برق به طور روزانه برای همه صنایع اجرا میشد و در مقاطعی برق صنایع بزرگ نظیر فولاد مبارکه اصفهان به طور کامل برای جلوگیری از تخریب شبکه برق قطع میشد.
این قطعی برق در بخش خانگی و صنعتی مردم و فعالان صنعتی را کلافه کرده بود و نگرانی از تداوم آن بر سر همه سایه انداخته بود.
روند نگرانی در باره وضعیت برق ادامه داشت تا آنکه دولت سیزدهم جریان کار را در دست گرفت و از همان ابتدا عزم خود را جزم کرد تا از نگرانی مردم در باره تأمین برق بکاهد.
هنگامی که «علیاکبر محرابیان» بهعنوان وزیر نیروی دولت سیزدهم مطرح شد وی یکی از برنامههای خود را تلاش برای رفع نگرانی مردم در باره تأمین برق تابستان قرارداد و آن را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد.
در ادامه و پس از محول شدن سکان وزارت نیرو به محرابیان وی از همان روزهای نخست تلاش بیوقفهای را برای جبران خاموشیها و رفع نگرانی مردم در باره تأمین برق تابستانی آغاز کرد و در نخستین جلسه به این منظور از تدوین یکصد برنامه عملیاتی برای تأمین برق تابستان خبردار.
پیشتر محرابیان درباره این برنامه گفت: در زمانی که دولت مردمی شروع به کارکرد یعنی پیک سال ۱۴۰۰ ما با خاموشیهای گستردهای روبرو بودیم که علت آن این بود که سرمایهگذاری خوبی در زیرساختهای صنعت برق نشده بود و فاصله جدی بین تقاضای مصرف و تولید وجود داشت؛ بنابراین از همان زمان برنامههای وسیعی برای جبران این مشکلات در برنامههای وزارت نیرو قرار گرفت.
وی گفت: این برنامهها دارای دو محور است که نخستین محور آن توسعه ظرفیتهای تولید کشور است که برای سال ۱۴۰۱ برنامه داریم تا حداقل ۶ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شود و این میزان یک رکورد تاریخی در صنعت برق است زیرا در سالهای گذشته در توسعه و راهاندازی نیروگاهها رکورد چهارهزار مگاوات را داشتیم.
اجرای ۱۰۰ برنامه برای جلوگیری از خاموشی در تابستان ۱۴۰۱
محرابیان محور دوم را مدیریت برق در تابستان ۱۴۰۱ برشمرد و خاطرنشان ساخت: درواقع این مدیریت استفاده از ظرفیتهای موجود در صنعت برق است.
وی گفت: برنامهریزی شد تا برای مشترکان پرمصرف مصارف خانگی کنتور هوشمند نصب شود و در بخش اداری، صنعتی و کشاورزی هم به طور کامل همه مشترکان نصب کنتور هوشمند میشوند.
وزیر نیرو افزود: درمجموع برای کاهش مشکلات ناشی از برق تابستان، ۱۰۰ برنامه عملیاتی در دستور کار داریم که امید است با اجراییشدن آنها مشکلات به حداقل ممکن برسد.
افزایش توان نیروگاهی
«ناصر اسکندری» معاون برق حرارتی در این باره گفت: برای پیک تابستان امسال سه هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی وارد مدار خواهد شد و نیز بر اساس برنامهریزی صورتگرفته مقرر شده است تا در دولت سیزدهم بیش از ۱۵ هزار مگاوات نیروگاه جدید حرارتی به بهرهبرداری برسد.
انجام بهموقع تعمیرات نیروگاهی
یکی از مسائلی که خاموشیهای سال گذشته را رقم زده بود انجام نشدن بهموقع تعمیرات نیروگاهی بود برایناساس وزیر نیروی دولت سیزدهم بر انجام بهموقع تعمیرات نیروگاهی باهدف پیشگیری از خاموشیها تأکید کرد.
از نخستین روز نوروز ۱۴۰۱، محرابیان سفرهای خود را برای بررسی تعمیرات اساسی نیروگاههای حرارتی آغاز کرد که این پیگیری نشاندهنده عزم صنعت برق برای عبور از تابستان با کمترین مشکل است.
اتمام بهموقع تعمیرات نیروگاهی و ثبت یک رکورد
برایناساس طرحهای افزایش توان تولید برق برای روزهای اوج مصرف تابستان امسال مجموعاً بیش از سه هزار و 844 مگاوات از طریق ساخت دو هزار و 844 مگاوات نیروگاه حرارتی جدید، 900 مگاوات ارتقای توان عملی واحدهای گازی و سیکل ترکیبی و ۱۰۰ مگاوات رفع محدودیت نیروگاههای بخاری به ظرفیت تولید برق حرارتی کشور افزوده شده است.
وزارت نیرو دولت سیزدهم امسال برای نخستینبار بیش از ۹۴ هزار مگاوات برنامه تعمیرات و آمادهسازی نیروگاههای حرارتی را پیش از شروع خردادماه و پیک مصرف برق تابستان به پایان رسانده است تا رکورد جدیدی را در زمینه تعمیرات نیروگاهی به ثبت برساند.
تلاش برای افزایش ۲ درصدی راندمان نیروگاهی
این وزارتخانه در تلاش است تا راندمان نیروگاههای حرارتی را امسال دو دهم درصد افزایش داده و به رقم ۳۹.۲ درصد برساند.
افزایش دو دهم درصدی راندمان نیروگاهها موجب کاهش مصرف ۴۲۳ میلیون مترمکعب/لیتر سوخت معادل در سال شده و بیش از نیم درصد صرفهجویی سالانه سوخت مصرفی نیروگاهها را به دنبال خواهد داشت.
پیشتر ناصر اسکندری معاون برق حرارتی گفته بود: برای فصل تعمیرات امسال نیروگاههای حرارتی ۹۵ هزار مگاوات برنامه تعمیراتی پیشبینی شده است، این اقدامها شامل ۶۶۱ پروژه تعمیراتی است که با برنامهریزی مسنجم و تلاش بیوقفه همکاران صنعت برق حرارتی روند تعمیرات بسیار به شکل مناسبی در حال پیشروی است و تاکنون ۹۹ درصد فعالیتهای مربوط به این بخش خاتمهیافته است.
وی ادامه داد: ۶۶۱ پروژه تعمیراتی یاد شده شامل ۳۰ مورد تعمیرات اساسی در نیروگاههای بخار، ۷۹ مورد تعمیرات اساسی واحدهای گازی، ۲۶ مورد بازدید مسیر داغ، ۳۶۱ مورد بازدید اتاق احتراق و ۱۶۵ مورد نیز تعمیرات دورهای در واحدهای بخاری است که همه این اقدامها طبق برنامه در حال انجام بوده و امیدواریم تا پایان اردیبهشت همه واحدهای در حال تعمیر به چرخه تولید بازگردند و نیروگاههای حرارتی با آمادگی کامل در مدار باشند.
اقدام برای بهرهگیری از انرژیهای تجدیدپذیر
وزارت نیرو تاکنون توانسته ۱۱۰ مگاوات از برنامه ۵۰۰ مگاواتی نیروگاههای تجدیدپذیر خود را برای تابستان ۱۴۰۱ محقق و تا پایان شهریور هم ۳۹۰ مگاوات مابقی وارد مدار خواهد شد که گامی در جهت اجرای برنامه ۱۰ هزار مگاوات نیروگاههای تجدیدپذیر است.
توجه به سیاستهای تشویقی و مدیریت برای بخش خانگی
دولت سیزدهم چگونه خاموشیها را متوقف کرد/ تفاوت وزیر نمایشی با وزیر جهادی
بعد دیگر برنامه دولت بهمنظور کاهش مشکلات مردم توجه ویژه به برنامههای تشویقی و مدیریتی از طریق تعرفه برق برای کنترل مصرف برق بخش خانگی بوده است.
در همین رابطه سیاستهای تعرفهای با اعمال تعرفهگذاری پلکانی در بهمنماه سال ۱۴۰۰ شروع شد و با پاداش ۵ برابری کاهش مصرف ادامه یافت.
پیشتر مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق کشور در بیان تأثیر سیاستهای تعرفهای بر رفتار مشترکان خانگی گفت: «مشترکان کممصرف برق نسبت به سال گذشته از ۷۵ درصد به ۸۰ درصد افزایش یافتهاند.»
سخنگوی صنعت برق ادامه داد: «این یعنی ۱.۵ میلیون مشترک برق در کشور طی مدتزمان گذشته از جرگه پرمصرفها جداشده و به کممصرفها پیوستهاند.»
وزارت نیرو در سال جاری و برخلاف سالهای گذشته مصمم شد تا برای جذب مشارکت مشترکان بخش خانگی با صنعت برق بهجای تنظیم و اعلام جدولهای خاموشی از شیوههای جدیدی مثل پرداخت پاداش کممصرفی و اطلاعرسانی در مورد ضرورتهای کاهش مصرف برق توسط شهروندان استفاده کند.
طبق اطلاعاتی که دفتر مدیریت مصرف و خدمات مشترکان شرکت توانیر اعلام کرده، در تیرماه امسال و درحالیکه در بخشهای صنعت، عمومی و تجاری شاهد افزایش مصرف برق نسبت به سال گذشته بودیم، در بخش خانگی میزان مصرف برق نسبت به سال گذشته ۴.۳ درصد کاهشیافته است که با احتساب رشد متوسط ۵ درصدی مشترکان خانگی در هرسال، در مجموع در این بخش شاهد صرفهجویی ۹.۳ درصدی در مصرف برق نسبت به سال گذشته بودهایم.
اگرچه این آمار بهخودیخود بیانگر همراهی مشترکان بخش خانگی با صنعت برق برای مدیریت بار مصرف آن هم بدون اعمال خاموشی است، اما از آنسو مروری بر چند آمار و اطلاعات دیگر نیز که این نکته مهم را تأیید میکند.
از سویی وزارت نیرو برای عموم مشترکان در مناطق مختلف پاداش ۵ برابری بهازای هر کیلوواتساعت کاهش مصرف نسبت به دوره مشابه سال قبل و نیز مصرف برق در چارچوب الگوی مصرف را در نظر گرفته بود که اکنون آمارهای رسمی نشان میدهد در تیرماه امسال چیزی حدود ۴۰ درصد مشترکان خانگی مشمول این پاداش شدهاند و در واقع از این طرح استقبال کردهاند.
مشترکانی که تقریباً ۱۱ میلیون قبض برق خانگی را به خود اختصاص دادهاند و با مشمول پاداش شدن آنها، صنعت برق بالغ بر ۲۸۰ میلیارد تومان پاداش صرفهجویی در حساب اشتراکی ایشان منظور کرده است که این رقم به طور میانگین برای هر مشترک در مناطق عادی ۲۲ هزار تومان و برای هر مشترک در مناطق گرمسیری ۶۰ هزار تومان برآورد میشود.
همچنین در تیرماه سال گذشته و از جمعیت ۳ میلیوننفری مشترکان تحت پوشش نهادهای حمایتی، قبض برق چیزی حدود ۳۰ درصد مشترکان رایگان شده است. اتفاقی که برای تحقق آن لازم بود این مشترکان میزان مصرف خود را تا نصف الگوی مصرف کاهش دهند تا مشمول قبض برق رایگان شوند و این یعنی حداقل یک میلیون مشترک خانگی از این طریق میزان مصرف خود را تا ۵۰ درصد زیر الگو کاهش دادند.
آمار دفتر مدیریت مصرف و خدمات مشترکان شرکت توانیر نشان میدهد که جمع قابلتوجهی از دیگر مشترکان برق خانگی نیز که در تیرماه مشمول دریافت پاداش کممصرفی نشدند هم نسبت به دوره مشابه سال قبل بهمراتب کمتر برق مصرف کردهاند و به همین دلیل احتمال میرود تا پایان شهریورماه درصد بیشتری از مشترکان خانگی «حداقل یکبار» مشمول پاداش کممصرفی شوند.
مجموعه تحولاتی که معنای دیگر آن همراهی مشترکان بخش خانگی با صنعت برق برای مدیریت هر چهبهتر شبکه در فصل گرم سال است و بهخوبی نشان داد در صورت اعمال سیاستهای تشویقی و نیز فرهنگسازی میتوان روی مشارکت عموم مردم برای مصرف بهینه برق و حفظ پایداری شبکه حساب باز کرد.
اجرای برنامه سختگیرانه صرفهجویی دستگاههای دولتی
گام سوم بعدی، توجه ویژه به کاهش مصرف برق واحدهای اداری و دستگاههای دولتی است.
بر این مبنا هیئت وزیران در تصویبنامهای صرفهجویی ۳۰ درصدی نسبت به سال گذشته در ساعات اداری را ابلاغ کرد و به وزارت نیرو مأموریت داد، از طریق ابزارهایی نظیر کنتور هوشمند و اینترنت اشیا برق ادارات متخلف را قطع کند.
بر اساس گزارش سخنگوی برق، تا کنون از طریق سیاست سختگیرانه دولت مبنی بر صرفهجویی بخش اداری نزدیک به ۷۰۰ مگاوات صرفهجویی صورتگرفته و این آمار در حال اضافهشدن است.
همراهی صنایع
در بازه زمانی اوج بار شبکه سراسری و در بخش صنایع، برنامههای متفاوتی مانند «جابهجایی تعطیلات هفتگی از روز جمعه به یکی از روزهای هفته»، «کاهش بار برنامهریزی شده در ساعات اوج بار شبکه»، «کاهش یا قطع برنامهریزی شده ۲۴ ساعته» و نیز «تعیین ساعت کار برنامهریزی شده» در نظر گرفته شده است.
دولت سیزدهم چگونه خاموشیها را متوقف کرد/ تفاوت وزیر نمایشی با وزیر جهادی
جابهجایی تعطیلات هفتگی از روز جمعه به یکی از روزهای هفته
یکی از امکانهای مدیریت بار مصرف برق، انتقال روز تعطیلی هفتگی از روز جمعه به یکی از روزهای هفته است که دوره اجرای آن ابتدای تیرماه تا انتهای مردادماه در نظر گرفته شده و حداقل دوره همکاری باید ۴ روز غیرمستمر باشد.
در این طرح لازم است تا یک هفته قبل از آغاز عملیات، متن تفاهمنامه بین وزارت نیرو و شرکت موردنظر امضا شده و در مدیریت سامانه پیک مصرف ثبت شود.
البته برای اینکه صنایع در این بخش نهایت بهرهبرداری از انرژی برق را داشته باشند به آنها اجازه داده شده است تا در ساعات شب تا ساعت ۸ صبح روز تعطیل نیز فعالیت خود را ادامه دهند.
صنایع مشارکتکننده در این طرح متناسب با نرخ خرید انرژی و نرخ خرید دیماند و بر اساس جدول مشخصی که به همین منظور طراحی شده است، در پایان دوره مشمول پاداش همکاری خواهند شد؛ پاداشی که به ساعات همکاری بستگی دارد و هرچقدر ساعات همکاری صنایع بیشتر باشد، میزان پاداش محاسبه نیز بیشتر خواهد بود.
کاهش بار برنامهریزی شده در ساعات اوج بار مصرف
یکی دیگر از امکانهای مدیریت بار مصرف که در اختیار صنایع قرار داده شده است، کاهش بار برنامهریزی شده در ساعات اوج بار مصرف است.
دوره همکاری در این برنامه از ۱۶ خردادماه آغاز شده و تا ۱۵ شهریورماه حداکثر به مدت ۳۰۰ ساعت برای هر صنعت ادامه خواهد داشت.
در این طرح دو بازه ساعات همکاری موردنیاز ۱۲ الی ۱۸ و ۲۰ الی ۲۳ و به عبارتی ساعات اوج مصرف برق در شبکه در نظر گرفته شده که مشترک میتواند ساعات همکاری خود را درون این دو بازه زمانی انتخاب کند.
در این طرح نیز حداقل دوره همکاری پنجروز غیرمستمر است و همکاری در هر روز باید بیش از دو ساعت باشد که در این بازه زمانی صنایع باید میزان مصرف برق خود را بر اساس جداولی که به همین منظور و بر اساس متوسط دیماند مصرفی تهیه شده است، کاهش دهند.
مشترکان همکار در طرح فوق نیز بر اساس نرخ خرید دیماند و نرخ خرید انرژی و متناسب با ساعات همکاری مشمول پاداش همکاری خواهند شد؛ پاداشی که هر چه ساعات همکاری بیشتر باشد، افزایش خواهد یافت و در صورت همکاری مشترک در کل روزهای هفته در ماههای تیر و مرداد کل مبلغ پاداش تا ۴۰ درصد نیز قابلافزایش است که رقمهای قابلتوجهی خواهد بود.
کاهش/ قطع بار برنامهریزی شده ۲۴ ساعته
از دیگر امکانهایی که در تابستان سال جاری و بهمنظور مدیریت بار مصرف شبکه سراسری در اختیار صنایع قرار داده شده است، باید به کاهش یا قطع بار برنامهریزی شده ۲۴ ساعته اشاره کرد که بازه زمانی اجرای آن ابتدای تیرماه الی ۱۵ مردادماه است و حداقل بازه زمانی همکاری نیز باید پنجروز غیرمستمر باشد.
این طرح نیز متناسب با توان و اهمیت هر صنعت انعطافپذیر است و حداقل قدرت کاهشیافته برای هر مشترک همکار متناسب با متوسط دیماند مصرفی و ضرورتهای موجود در آن صنعت در نظر گرفته خواهد شد.
بهعنوان نمونه در صورت همکاری پنجروز مستمر و ۲۴ ساعته و کاهش ۸۰ درصدی مصرف، شرکت میتواند روز جمعه یا روزهای تعطیل رسمی را نیز به طرح اضافه کند و در این ایام نیز از انرژی برق کافی استفاده کند، همچنین مشترکان در صورت تمایل میتوانند این همکاری را تنها از ساعت ۱۰ صبح تا ۲۲ اجرایی کنند.
نکته بسیار مهم این است که شرکت میتواند باتوجهبه نیاز شبکه سراسری و شبکه محلی درخواست همکاری وزارت نیرو را تأیید و یا رد کند و در این باره شرکت تولیدی از اختیار عمل برخوردار است که در صورت همکاری شرکت همانند دو طرح دیگر مشمول پاداش همکاری خواهد شد.
تعیین ساعت کار برنامهریزی شده
از دیگر امکانهای همکاری با صنایع در فصل گرم سال همچنین باید به تعیین ساعت کار برنامهریزی شده اشاره کرد.
طرحی که بازه زمانی اجرای آن ابتدای تیرماه الی انتهای مردادماه است و برای صنایعی که دارای یک شیفت کاری هستند در نظر گرفته شده است.
در این طرح صنایع همکار باید ساعات کاری خود را از ساعت ۶ صبح و یا زودتر الی ۱۳ برنامهریزی کنند و دیماند مصرفی شرکتها باید از ساعت ۱۳ الی ۱۷ نسبت به ساعات کاری روز حداقل ۷۰ درصد کاهش یابد.
توضیح دیگر دررابطهبا این امکان همکاری این است که حداقل بازه زمانی همکاری پنجروز مستمر است و بهازای هر روز همکاری، شرکت چهار ساعات پاداش همکاری دریافت خواهد کرد.
همانطور که مشاهده میشود، وزارت نیرو باهدف حفظ پایداری جریان برق شبکه سراسری آن هم با یک برنامه مدون و البته منعطف در حوزه صنایع به استقبال روزهای اوج بار مصرف رفته است و پیشبینی میشود که در صورت همکاری مطلوب صنایع با این برنامه دوران اوج بار مصرف امسال با کمترین خسارت و آسیب ممکن سپری شود.
چنانکه پیشتر علیاکبر محرابیان وزیر نیرو با اشاره به آمار مشترکان صنعتی کشور اعلام کرد: بر اساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت از ۶۳۰ هزار مشترک صنعتی در کشور، ۵۸۰ هزار مشترک بدون هیچ محدودیت و برنامه مدیریت مصرف، از انرژی کامل در اوج بار سال ۱۴۰۱ استفاده میکنند. این در حالی است که سال گذشته برق ۴۹ هزار و ۵۵۸ مشترک صنعتی هر روز هفته از ساعت ۱۱ صبح لغایت ۲۰ قطع میشد، اما در سال جاری این محدودیت به ۱۲ ساعت در هفته طی یک روز و تنها از ساعت ۱۱ تا ۲۳ رسیده است.
به گفته محرابیان، شرایط برای ۴۴۲ مشترک بزرگ صنعتی نیز به نحوی برنامهریزی شده که میزان نیاز برق هر صنعت باتوجهبه جنبههای متفاوت از جمله مدیریت بازار به نحوی رقم بخورد که در سه ماه محدودیت تنها یک ماه با مدیریت مصرف برق سروکار داشته باشند و طی دو ماه دیگر به طور کامل تأمین انرژی شوند.
وزیر نیرو شاخص کل بورس را بهعنوان یک نمونه از فضای اقتصادی کشور طی فعالیت پس از شروع فصل گرم مورد اشاره قرارداد که از ۱۵ خرداد از میزان یک میلیون و ۵۱۴ هزار و ۳۳۱ در تاریخ ۱۶ خردادماه با افزایش ۳.۹ درصدی به یک میلیون و ۵۷۴ هزار و ۶۵ رسیده است.
محرابیان این را نیز گفته است که در طول هفته قبل جلسات متعددی از جمله با صنعت فولاد و صنعت سیمان برگزار شده است که زمینه افزایش هماهنگی میان صنعت برق و سایر صنایع را به دنبال داشته است.
مجموع این اقدامهای مثبت سبب شد تاکنون تابستان بدون خاموشی سپری شود و مردم از نگرانی در این باره رهایی یابند.