*حامد محبی

 درخت کارکردهای متنوعی دارد كنترل و افزايش كيفيت هوا، توليد، تثبيت و حفاظت خاك‌هاي حاصلخيز، حفاظت و كاهش مصرف انرژي، افزايش سطح زندگي انسان‌ها و... همه و همه بر دوش  این نعمت خدادادی قرار دارد. 
 اقتصاددانان محيط زيست معتقدند که تمام هزینه های یک درخت برای نگهداری و منافع آن باید به صورت مالی محاسبه شود  و در نهايت هزينه‌ها را از سود‌ها كم كرد تا بالاخره معلوم شود هر درخت در طول زندگي‌اش چه مقدار ارزش توليد كرده است. هر هکتار درخت که دارای برگ های چهن است سالانه ۱۲۸۰۰ تن اکسیژن در اختیار ما قرار می دهد و دو برابر این مقدار دی اکسید کربن جدب می کند .
دی اکسید کربن  قرن‌هاست در لايه‌هاي بالايي جو زمين انباشته شده و به عنوان مهم‌ترين عامل گلخانه‌اي باعث گرمايش جهاني شده است و نتیجه این گرم شدن هم این است که يخ‌هاي قطبي كه بزرگ‌ترين منابع آب شيرين در زمين هستند، ذوب و به دريا‌ها و اقيانوس‌ها سرازير مي‌شوند؛ يعني به آب شور تبديل مي‌شوند كه براي ما انسان‌ها ارزش حيات بخشي ندارد. 
دذخت در تامین آب آشامیدنی ما نیز نقش دارديكي از بهترين و كم هزينه‌ترين روش‌ها را براي فيلتراسيون و بالا بردن كيفيت آب آشاميدني به كار مي‌برند به این صورت که خاک مناطق جنگلی را جدب و سرعت آن را کاهش می دهد این سرعت پایین سبب می شود ریشه درخت آلاينده‌هاي موجود در آب مانند نيترات‌ها و فسفات‌ها را تقريبا به طور كامل جذب كنند. اين كار فيلتراسيون آب خوانده مي‌شود و يكي از پرهزينه‌ترين فرآيندهاي تصفيه آب در تصفيه‌خانه‌هاست. 
از جذب گرد و غبار توسط درختان هم نمی شود به راحتی گذشت و این روزها می تواند دوای درد بسیاری از هموطنان گرفتار گرد و غبار و ریزگردها همین درختان باشند. 

اما این همه کارکرد درخت به حساب نمی آید درختان علاوه بر اينكه مي‌توانند آلودگي‌ها را از آب و خاك و هوا جذب كنند، نقش مهمي در نگهداري از خاك‌ها دارند. ريشه‌هاي يك درخت ـ يا تقريبا هر گياه ديگر ـ ذره‌هاي خاك را كنار هم نگه مي‌دارد و علاوه بر آن با كاستن از سرعت آب‌هاي سطحي، جلوي شسته شدن خاك را مي‌گيرد و به اين ترتيب، يكي از حياتي‌ترين مواد موجود در كره زمين را كه توليدش از توان انسان‌ها خارج است (خاك)، براي ما نگهداري مي‌كند.
 وجود درختان در حاشیه خیابان ها نیز بی دلیل نیست زیرا این درختان می توانند باعث ماندگاری بيشتر پوشش آسفالت خيابان‌ها، سهولت و امنيت بيشتر در ترافيك شهري و افزايش امنيت و سلامت رواني شهروندان شوند زیرا با سایه ای که روی درخت می اندازد دمای آسفالت را کاهش می دهد و باعث میشود از تخریب آن جلوگیری کند. 
باز هم عجيب‌تر، شاخ و برگ درختان با ايجاد پانل‌هاي كوچك آكوستيك و توليد «نويز سفيد» صوتي، صداهاي پراكنده و مخرب محيطي را كه بر شنوايي انسان‌ها اثر منفي مي‌گذارد، تا حد زيادي كاهش مي‌دهند. آلودگي صوتي همزاد جديدي به نام آلودگي نوري هم دارد. آلودگي نوري يكي از بلاياي زندگي در شهر‌هاي مدرن است. شهرها شب‌ها تاريك نيستند و آرامش را از ساكنان شهر مي‌گيرند اما تقريبا بيشتر مردم اين نوع آلودگي را اصلا آلودگي به حساب نمي‌آورند. درخت نمي‌تواند آلودگي نوري را حذف كند اما گونه‌اي از آلودگي نوري كه با نام نور‌هاي پراكنده شناخته مي‌شود، به كمك تاج‌هاي پهناور درختان كاهش مي‌يابد و علاوه بر آرامش رواني در شب‌ها، امنيت و سلامت زيستي ما انسان‌ها را هم در پي دارد. 
این کارگران بی مزد و بی منت حتی در سلامت روان انسان ها هم نقش بازی می کنند و فقط کافی است گشتی در طبیعت بزنید تا آثار ان را به خوبی مشاهده کنید. 
اما یک بررسی کوچک نشان می دهد ارزش مالی درخت انقدرها در ایران بالا نیست یک نهال دو ساله درختی مثل چنار را می توانید با ۴ هزار تومان بخرید و اگر در سال ۱۰ هزار تومان هم به او آب بدهید و از آن نگهداری کنید در مدت ۴۰ سال می شود چهارصد هزار تومان . 
یعنی اگر قرار بود فن آوری های روز دنیا را برای دی اکسید کربن به کار می گرفتید در سال باید یک میلیون تومان خرج می کردید و اگر تنها فقط می خواستید گرد و غباری را که درخت برایتان می گیرد را خودتان از بین ببرید سالی ۲۰۰ هزار تومان باید خرج می کردید. هر یک درخت می تواند ۹ درصد انرژی وسایل الکتریکی را کاهش دهد و ماهانه ۲۱۰۰ تومان به نفعتان باشد و سود سرشاری را از سایه ای که روی آسفالت می اندازد برای عاید شهرداری ها کند زیرا باعث می شود عمر آسفالات زیاد شود و در هر ۴۰ متر مکعب ۳ میلیون سود داشته باشد. اگر بخواهیم این اعداد و ارقام را ادامه دهیم در حوصله این گزارش نمی گنجد اما چیزی که مشخص است بیش از ۴۰ میلیون سودی است که درخت برای ما به ارمغان می آورد و این در حالی است که هزینه نگهداری یک درخت برای ما تنها ۴۰۰ هزار تومان است این سرمایه گذاری بزرگی است که نباید از ان خیلی راحت گذشت.

*زیست آنلاین