تا زمانی که مولفه ی مغناطیسی میدان های الکترومغناطیس مد نظر باشد تراوایی مغناطیسی بسیاری از مواد بیولوژیکی تقریبا برابر با تراوایی مغناطیسی فضای آزاد می باشد که نشان می دهد میدان داخلی می تواند با میدان خارجی برابر باشد تنها استثنا آن مواد بیولوژیکی هستند که در داخل خود ذرات مغناطیسی دارند.

اخیرا به دلیل ورود ابزارهای الکترونیکی به زندگی روزمره ی انسان ها و کاربردهای گسترده ای که در ارتباطات، انتقال داده ها، صنعت و سیستم های وایرلس دارند، منابع جدیدی از امواج الکترومغناطیسی (ELF-EMF) و تابش های مایکروویو رادیوفرکانسی (RFR) بوجود آمده اند که دسته ی جدیدی از الاینده ها و افزایش نگرانی ها در مورد اثرات تابش های الکترومغناطیسی بر روی سیستم های بیولوژیکی را بوجود آورده اند. میدان های الکترومغناطیسی و تابش های با فرکانس رادیویی با بافتهای بدن انسان برهمکنش دارند و می توانند اثرات سوئی روی باروری و تولید مثل داشته باشند.

زمانی که یک جسم بیولوژیک با رسانایی محدود در معرض EMF قرار می گیرد این امواج باعث القای میدان های الکتریکی و جریانهای الکتریکی حلقه ای می شوند که با جریانها و ولتاژهای درونزا رقابت میکنند. که این امر باعث به هم خوردن تعادل فیزیولوژیکی درون بدن می شود. عمق نفوذ به فرکانس و خاصیت الکتریکی آن قسمت از بدن که در مقابل این میدان ها قرار گرفته است، بستگی دارد. اگر چگالی جریان از یک حدی بیشتر شود تحریک ماهیچه ها و اعصاب اتفاق می افتد.
مد برهمکنشی تابشهای غیریونیزه کننده ( تابش هایی که منجر به یونیزه شدن ماده ی هدف نمی شوند) با سیستم های بیولوژیکی به دو بخش تقسیم می شوند: ELF یا فرکانس های بسیار پایین و رادیو فرکانسی/ مایکروویو.


عوارض امواج الکترومغناطیس
تا زمانی که مولفه ی مغناطیسی میدان های الکترومغناطیس مد نظر باشد تراوایی مغناطیسی بسیاری از مواد بیولوژیکی تقریبا برابر با تراوایی مغناطیسی فضای آزاد می باشد که نشان می دهد میدان داخلی می تواند با میدان خارجی برابر باشد تنها استثنا آن مواد بیولوژیکی هستند که در داخل خود ذرات مغناطیسی دارند. یک میدان مغناطیسی متغیر با زمان می-تواند باعث القای جریان های الکتریکی در داخل اجسام رسانا شود بنابراین همه ی مدهای برهمکنشی میدان های الکتریکی متغیر با مواد زنده، می توانند با اعمال میدان های متغییر مغناطیسی اتفاق بیافتند.
مطابق قانون الکترومغناطیسی فارادی، شار مغناطیسی متغیر با زمان منجر به القای میدان الکتریکی می شود که باعث ایجاد اختلاف پتانسیل و شارش جریان ادی (Eddy Current) در مسیرهای رسانای در دسترس می شود. بنابراین منابعی که میدان-های الکتریکی و مغناطیسی فرکانس پایین تولید می کنند منجر به تولید میدان الکتریکی قابل توجهی با استفاده از مکانیسم القای مغناطیسی در داخل بافت ها می شوند.
اسپرم مردان حتی با تابش امواج تلفن همراه با شدت کم، در گستره ی ۲۰.۰۷ µw/m۲ تا ۰.۰۰۰۳۴ تخریب می شوند. سیل گسترده ای از مطالعات جدید در مورد امواج الکترومغناطیس، تخریب اسپرم در انسان ها و حیوانات را گزارش کرده اند که نگرانی-های زیادی را در مورد ناباروری، تولید مثل و سلامت فرزند (نوجهش های غیر قابل ترمیم) بوجود آورده اند. استفاده از تلفن همراه با کاهش تعداد، تحرک و زیست پذیری اسپرم و القای تغییرات پاتولوژی در اسپرم و مورفولوژی بیضه ها، نازایی را در مردان به شدت افزایش می دهند. فرایند تشکیل نطفه یک فرایند پیچیده و تحت تاثیر ژن ها و هورمون های زیادی می باشد که در بیضه اتفاق می افتد و ممکن است در معرض فرکانس های میکروموج خاصی که هم اکنون مورد استفاده قرار می گیرند باشد.
سطح تابش امواج در این آزمایشات، مشابه استفاده معمول از تلفن همراه بسته شده در کمربند یا قرار گرفته در جیب شلوار یا استفاده از لپ تاپ وایرلس است.
اثر امواج تلفن همراه روی اسپرم و دستگاه تولید مثل مردان و زنان، هم گرمایی و هم غیر گرمایی است. انتقال انرژی توسط میدان الکترومغناطیس در فرکانس رادیویی سبب ایجاد گرمای موضعی و شدید روی دستگاه تناسلی می شود که اثر غیر قابل جبرانی بر کیفیت اسپرم می گذارد. تنش اکسنده (Oxidative Stress) و فعالیت رادیکال آزاد تولید شده توسط امواج الکترومغناطیس، مسئول مستقیم آسیب به باروری و تولید مثل هستند. قرارگیری در معرض امواج تلفن همراه یا دستگاه وایرلس با القای رادیکال آزاد و آنزیم های آبکافتی توسط یک فعل و انفعال بیوشیمی، تغییرات و اثرات جانبی ناگواری را در هورمون حیاتی دستگاه تولید مثل مردان و زنان ایجاد می کنند که باعث تخریب کلی DNA می شود. این اثرات به طور کلی باعث کاهش تحرک اسپرم، آسیب به مورفولوژی و قابلیت زنده ماندن اسپرم می شوند و نقش مهمی را در ناباروری مردان ایفا می کنند.
بیشتر مطالعات در مورد ناباروری و تولید مثل روی مردان صورت گرفته است. اما امواج الکترومغناطیس روی باروری زنان نیز اثرات نامطلوبی را بر جای می گذارد. انقباض، نازک شدن غشای پلاسما و مرگ سلولی تخمک، همچنین افزایش تعداد ماکروفاژها (گلبول های سفید بیگانه ستیز) در یاخته های اتوفاژی در سلول های گرانولی و تخمدانی باعث مرگ سلولی بافت های بنیادی در غشاهای رحمی و مجرایی نتیجه تحقیقات محققان در مورد امواج الکترومغناطیس روی زنان است. از سوی دیگر قرارگیری در معرض امواج الکترومغناطیس باعث افزایش استرس و در نتیجه دو برابر شدن افزایش ریسک باروری و طولانی تر شدن آغاز زمان باروری می شود. محققان دریافتند که زنانی با سطح آلفا-آمیلاز (آنزیم بزاقی در دهان که به هضم کربوهیدرات کمک می کند و با سیستم استرس بدن در ارتباط است) بالاتر، ۲۹% احتمال باروری کمتری نسبت به زنانی با سطح آنزیم کمتر دارند. قابل ذکر است که این آنزیم بزاقی در زنانی که در معرض امواج الکترومغناطیس هستند تا ۲ برابر بیشتر ترشح می شود.
AMARA و همکارانش در سال ۲۰۰۶ نشان دادند که موشهای نر بالغ که در معرض این میدانها قرار گرفته اند (یک ساعت در روز و به مدت ۳۰ روز، mT ۱۲۸) کاهشی در سطح تستسترون و القای اکسیداسیون DNA آنها دیده شده است البته قرارگیری در معرض این میدان ها نتوانست نطفه زایی در بیضه ی موشها را تغییر دهد. یک آزمایش مشابه توسط HONG و همکارانش (۲۰۰۵) نشان داد که امواج الکترومغناطیسی با فرکانس Hz ۵۰ (به مدت ۴هفته، mT ۰.۲ یا ۶.۴ mT)ممکن است شکستن رشته ی DNA در سلولهای بیضه و تراکم کروماتین(رنگینه) اسپرم را در موشها القا کند.
Nakamura و همکارانش در سال ۲۰۰۰ نشان دادند که قرارگرفتن در معرض امواج مایکروویو پیوسته با طول موج GHz ۲.۴۵ با چگالی انرژی mW/cm۲ ۲ و به مدت ۹۰ دقیقه جریان خونی رحمی وابسته به جفت را کاهش و پروژسترون را در موش های باردار افزایش داد.
Gutschi و همکارانش بر روری اسپرم های انسانی که از ۲۱۱۰ بیماری که از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۷ به کلینیک او مراجعه کرده بودند مطالعاتی انجام دادند. آنالیز نطفه بر روی تمام بیماران صورت گرفت و تستسترون سرم (T) هورمون محرک فولیکول (FSH) هورمون Luteinising(LH) و پرولاکتین(PRL) از همه ی بیماران گرفته شد و همچنین اطلاعات لازم برای میزان استفاده ی هرکدام از بیماران از تلفن همراهشان جمع آوری شد و به دو گروه کسانی که از تلفن همراه استفاده می کردد و کسانی که استفاده نمی کردند تقسیم بندی شدند . مشاهده شد که گروهی که از تلفن همراه استفاده می کردند میزان T بسیار بالا و میزان LH پایین تری نسبت به گروهی که از تلفن همراه استفاده نمی کردند داشتند. ولی تاثیر بخصوصی بر روی PRL و FSH آنها دیده نشد این گروه تحقیقاتی نتیجه گرفتند که استفاده از تلفن همراه تاثیر بدی بر روی کیفیت اسپرم ها در مردان دارد. همچنین Yan و همکارانش نیز در سال ۲۰۰۷ تاثیر تابش های ناشی از تلفن همراه را بر روی تحرک اسپرم ها در موش ها یی مطالعه کردند که ۱۸ ماه بطور روزانه و در دو نوبت به مدت ۳ ساعت در معرض این امواج قرار گرفته بودند. این محققان نهایتا نتیجه گرفتند که مرگ سلولی اسپرم در این موشها بسیار بیشتر شده است.
با توجه به اینکه در سال های اخیر سوالات زیادی در مورد عواقب استفاده از تلفن همراه و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض امواج آن مطرح می شود گروه های متعددی بررسی این عوامل را در دستور کار خود قرار داده اند. نگرانی ها در مورد اثرات مخرب امواج الکترومغناطیس بر روی قدرت باروری انسان بسیاری از محققین را بر آن داشته است تا بدنبال راهکارهای مناسبی برای کاهش اثرات این امواج باشند. در همین راستا، در مقاله حاضر با بهره گیری از فناوری نانو سعی در کاهش برخورد این امواج با بافت های بدن داشته ایم تا از برهمکنش این امواج با اندام و بافت های بدن خصوصا اندام تولید مثل جلوگیری نماییم. نتایج حاکی از آن بودند که با بکارگیری این محصولات نانو که شامل لباس بارداری، لباس زیر مردان برای پوشش اندام تولید مثل است توانستیم تا ۹۹ درصد از برخورد امواج الکترومغناطیس با بدن جلوگیری نماییم.
منبع:
Jitendra Behari, Paulraj Rajamani, Electromagnetic Field Exposure Effects (ELF-EMF and RFR) on Fertility and Reproduction, BioInitiative Working Group, ۲۰۱۲.
ترجمه : خانم دکتر مظفری
واحد تحقیق و توسعه ی شرکت توسعه سلامت سینا