زیست آنلاین: مسائل اقلیمی و محیط زیست در کجای زندگی ما قرار دارند و یا به این فکر کرده اید که در آینده، آداب و رسوم ما همچون نوروز، شب یلدا ... که از پدیده های طبیعی نشأت می گیرند کماکان به خاطر تغییرات اقلیمی پابرجا خواهند بود یا خیر؟

زیست آنلاین: «از حالا تا ۲۰۵۰ با نتایج بدست آمده روی کشاورزی، مسکن، انرژی و حیات وحش ، تحولات دمایی می تواند چهره کشور فرانسه و عادات زندگی ما را زیر و رو کند. شاید بپرسید چطور؟

علی رغم همهمه لاینقطع شهرها، شمار زیادی از شهروندان پنجره های خود را تا جای ممکن باز می کنند. ما در پاریس هستیم، یکشنبه ۳۰ اکتبر ۲۰۵۰. ساعت ۴:۳۰ صبح است و هوا هنوز ۲۴ درجه سانتیگراد. همانطور که همیشه از حدود بیست سال پیش اینگونه بوده است: تابستان همیشه کمی طولانی و پاییز هنوز خیلی دور. قبلا ابری و بارانی بود و امروز، ظاهر نوامبر شبیه سپتامبر است. زمستانها بیش از پیش ملایم می شوند و امواج گرما که از ماههای ژوئیه و اوت به طور منظم کاهش می یافتند از حالا به بعد جولان می دهند. کشوری مثل فرانسه، به تدریج به این روند افزایش دما عادت می کند. بیشتر ساکنین برای مقابله با گرمای شدید به سیستمهای تهویه مطبوع تجهیز می شوند و بسیاری از آنها از مساعدت دولت برای عایق بندی بهتر مسکن خود بهره مند می شوند.

چشم انداز کشور ما کاملا یکسان نیست، اما دگرگونی آن نامحسوس است. فرانسه زیر آب نیست، اما افزایش سطح دریا، ...»



این متنی بود که توسط  سیریل هوفشتاین در روزنامه فیگارو به چاپ رسیده بود. فرانسه کشوری خوش آب و هوا با تابستانهای ملایم و زمستانهای سرد است. تنوع آب و هوایی در این کشور مناظر جالب و دل انگیزی را به وجود آورده که چشم هر بیننده ای را خیره می کند. بسیاری از گردشگران، تابستان را به خاطر داشتن آب و هوای دلپذیر این کشور برای سفر انتخاب می کنند. قصد ما در اینجا تبلیغ گردشگری برای این کشور نیست. اما این متن نگرانی حامیان محیط زیست و مردم این کشور را نسبت به افزایش گرمایش زمین نشان می دهد. دغدغه ای که اگر به موقع برای آن راه حلی پیدا نشود فرانسه را تبدیل به کشوری گرم و خشک خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: مشکلات افزایش گرمایش جهانی بر سلامت انسانحال به ایران بیاییم، کشوری که به لحاظ موقعیت جغرافیایی از گذشته تا به حال با پدیده خشکسالی مواجه بوده است. نیاکان ما در گذشته با ایجاد قنات و آب انبارها مصرف آب را مدیریت می کردند. در کشاورزی از گیاهانی برای کشت استفاده می کردند که نیاز به آب کمتری داشته باشد و به هر نحوی خود را با کم آبی و بی آبی سازگار کرده بودند.

اما متاسفانه، ورود صنعت به کشور علی رغم مزایای اقتصادی و رفاه نسبی که برای مردم ایجاد کرد معضلاتی را نیز به همراه داشت؛ نه اینکه صنعت به خودی خود بد باشد به عکس لازم و مفید است و نیاز هر کشوریست. آنچه صنعت را در مقابل محیط زیست قرار می دهد سوء مدیریت آن است. زمانی که با ناشیگری و یا به خاطر منافع بیشتر صنایع آببر را در دل کویر ایجاد می کنیم، زمانی که مجوزهای بی حد و حصر برای ایجاد چاه صادر میکنیم، ساخت و سازهای نامتناسب با محیط زندگی انجام می دهیم، برجها و ساختمانهای بلند می سازیم و یا جنگلها و زمینهای کشاورزی را تبدیل به ویلا می کنیم، سدهای غیر اصولی که در جلو رودهایی که از سالیان دور آب منطقه ای را تامین می کرده اند ایجاد می کنیم به بهانه مدیریت مصرف آب! سال ۲۰۵۰ ما کجا خواهیم بود؟ آیا در موقع که خیلی هم دور نیست ایران ما، چه شکلی خواهد داشت؟ چه تعداد از شهرها و روستاهای ما خالی از سکنه شده اند و چند درصد از مردم به خاطر آب و خشکسالی مهاجرت خواهند کرد. چند روز پیش نماینده زابل نسبت به تخلیه سیستان و بلوچستان در اثر نداشتن حداقل معیشت و اینکه هیچ اقدامی در جهت رفاه آنها صورت نگرفته هشدار داد. حبیب اله دهمرده در پایان جلسه علنی روز سه شنبه مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی با اشاره به موضوع آتش سوزی در یکی از مدارس دخترانه در زاهدان، گفت: « ۴ گل در یک کلاس درس بر اثر نبود زیرساخت در آتش سوختند و قلب مردم شریف را به درد آوردند و باعث تألم و تأثر شدند».

دهمرده با اشاره به هزاران مرگ خاموش دیگر در استان، مطرح کرد: «چه کسی پاسخگوست؟ در اثر نداشتن حداقل معیشت در سرزمین بسیار مهم و حساس سیستان تنگه احد ایران، در حال تخلیه است. برای نگهداشتن این مردم شریف هیچ اقدامی صورت نمی‌گیرد و آنها به حاشیه نشینی می‌پیوندند. احساس همدردی با مردم منطقه سیستان و بلوچستان می شود و می‌گویید که برای سیستان باید کاری کرد، ولی عملی صورت نمی گیرد. چرا بررسی نمی شود که مردم در چه شرایطی به سر می برند. برای رفع خشکسالی دستور دادید ولی آیا بررسی شد که چند درصد از این کار اجرایی و عملیاتی شده است؟».

بیشتر بخوانید: توسعه انرژی های تجدیدپذیر در روستاها مانع مهاجرت روستائیان به شهرها همچنین بنابر اعلام وزارت نیرو، «ایران، طی یک دهه اخیر به‌ صورت مداوم بارندگی‌های کمتر از میانگین بلندمدت را تجربه کرده است که این شرایط در کنار افزایش چشمگیر برداشت‌ها و استفاده از آبخوان‌های زیرزمینی موجب شده، کشور ما با کاهش محسوس منابع آبی زیرزمینی مواجه شود. تداوم خشکسالی‌ها، افت بارندگی‌ها و فشار هر چه بیشتر به سفره‌های زیرزمینی به‌عنوان منابع استراتژیک آب کشور باعث شده تا از ابتدای سال تاکنون ۲۳ دشت نیز به جمع دشت‌های ممنوعه کشور افزوده شود و هرگونه توسعه بهره‌برداری از منابع آب‌های زیرزمینی در دشت‌های یاد شده ممنوع است. بر اساس ارزیابی صورت گرفته، استان‌های فارس با حدود ۹۰ دشت، کرمان با ۳۷ دشت، خراسان‌رضوی با ۳۳ دشت، اصفهان با ۲۶ دشت و خراسان‌جنوبی با ۲۵ دشت در صدر استان‌های دارای بیشترین دشت‌های ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته‌اند. در حال حاضر برداشت از چاه‌های غیرمجاز به حدود ۸/ ۷ میلیارد مترمکعب رسیده است و نگاهی به روند افزایش دشت‌های ممنوعه در کشور نشان می‌دهد از ابتدای دهه ۸۰ تاکنون تعداد دشت‌های ممنوعه در ایران حدودا دو برابر شده است. همچنین ادامه فشار به منابع زیرزمینی موجب شده است تا کسری تجمعی آبخوان‌های زیرزمینی کشور به ۱۳۰ میلیارد مترمکعب برسد که حدود ۱۰۶ میلیارد مترمکعب از این کسری طی ۲۰ سال اخیر اتفاق افتاده است و هر ساله نیز رقمی در حدود ۶میلیارد مترمکعب به کسری مخازن زیرزمینی کشور اضافه می‌شود. »



این خبرهایی است که هرروز به گونه ای با آنها روبرو می شویم. نکته ای که باید بدان توجه کنیم این است که پدیده خشکسالی، افزایش گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی فقط مختص به ایران یا چند کشور نمی باشد. این یک مسئله جهانی است و تمام مردم و دولتها با آن دست به گریبان هستند. پس مهاجرت، از مناطق بحران زده راه حل نیست و شاید اولین و ساده ترین گزینه باشد. اقدام برای مبارزه با این پدیده وحدت ملی و جهانی را می طلبد و اینکه مردم را نسبت به اهمیت مسئله آگاه تر کنیم. تشویق مردم به مصرف بهینه انرژی و منابع طبیعی، مدیریت صحیح آن و تلاش برای جلوگیری از تخریب حیات وحش و طبیعت از جمله برنامه هایی هستند که باید روی آن مطالعه و پژوهش شود و نتایج آن به مرحله اجرا درآید، نه اینکه فقط به صورت مقاله منتشر شود!

ونوس فرخی