زیست آنلاین: اجلاس سالانه‌ی مجمع جهانی اقتصاد امسال، با موضوع «شکل‌دهی به یک معماری جهانی در عصر انقلاب صنعتی چهارم» غایب‌های بزرگ و مهمّی داشته است؛ گفته می‌شود که علّت غیبت ترامپ، ترزا می، امانوئل مکرون و حتّی رؤسای جمهور چین و هند، رسیدگی به بحران‌های داخلی کشورهایشان بوده است.

زیست آنلاین: نکته‌ی جالب توجّه و نسبتاً خبرساز امسال اجلاس داووس ۲۰۱۹ برای خبرگزاری‌ها، شرکت فعّال اکتیویست‌های محیط‌زیستی و به طور ویژه، کوچک‌ترین شرکت‌کننده و سخن‌ران امسال، «گرتا تونبرگِ» ۱۶ ساله، از رهبران اتّحادیه‌های دانش‌آموزی سوئد در زمینه‌ی مبارزه با تغییرات اقلیمی است. این موضوع، از دو جنبه برای نگارنده، حائز اهمیت است:

 نخست آن‌که غیبت رهبران یادشده در این اجلاس، اگرچه به دلیل نقش عمده‌ی دولت‌های آنان بر مناسبات تجارت جهانی و انتشار کربن به واسطه‌ی همچنان در بورس نگه داشتن اقتصاد مبتنی بر سوخت‌های فسیلی می‌تواند مهم و تأثیرگذار ارزیابی شود، ولی از زاویه‌ی استعاری، وقتی که مدّ‌ت‌هاست تحلیل‌گران آینده‌پژوهی، اقتصاد و محیط زیست، سپردن آینده‌ی منابع طبیعی و محیط‌ زیست جهانی به دولت‌مردان و بازیگران عرصه‌ی سیاست و اجلاس‌های بین‌المللی را آب در هاون کوفتن می‌دانند، شاید اتّفاق درستی افتاده باشد. مدّت‌هاست که کانون‌های فعّال مبارزه با تغییرات اقلیمی در جای‌جای جهان، در پی ایجاد یک جنبش مردمی جهانی برای اِعمال فشار به دولت‌ها هستند و تنها راهِ جدّی نجات زمین از پیامدهای گرمایش جهانی زمین را مبارزه با سیاست‌های فعلی اقتصادی مبتنی بر تجارت آزاد و مالکیت بدون محدودیت خصوصی می‌دانند. سیاست‌های دوپهلویی که پشت پرده‌ی آن سرمایه‌داران بزرگ نفتی از یک سو بی‌وقفه به دنبال توسعه‌ی صنایع متّکی به انرژی‌های ناپایدار هستند و از سوی دیگر، کشورهای صادرکننده‌ی سوخت‌های فسیلی و مصرف‌کننده‌‌ی علم و توسعه، به منافع اقتصادی و امنیت سیاسیِ تن دادن به این مناسبات تجارت جهانی حریص‌اند و در عیان، پرداخت هزینه‌های سهم انتشار کربن و حفظ وجهه‌ی بین‌المللی دولت‌ها را بر دوش شکننده‌ترین طبقات جوامع می‌گذارند. جهان، سر باز کردنِ این دُمل فریب را اخیراً در جنبش جلیقه‌زردهای فرانسه شاهد بود. حضور پررنگ اکتیویست‌ها و غیبت دولتمردان شاخص در اجلاس داووس امسال، از این نظر شاید رویدادی خجسته و سرآغازی برای سکّان‌داری واقعی مردم در اصلاح نظام اقتصادی جهان باشد.

بیشتر بخوانید: جدی‌ترین اثرهای تغییر اقلیم در ایراننکته‌ی دوّم، مقایسه‌ی نگرش عمومی جامعه‌ی داخلی کشورمان با نگرش عمومی جهانی، نسبت به چالش‌های جهانی محیط زیست است. در این مقایسه، دیدن یک نوجوان سوئدی مبارز محیط‌ زیستی، در هیئت یک سخن‌ران و یک مطالبه‌گر جدّی و رسمی در اجلاس مجمع اقتصاد جهانی، این سؤال را برای منِ ایرانی ایجاد می‌کند که آیا من و امثال من، هنوز چنین جدّیت و حسّاسیتی نسبت به مسئله‌ی گرمایش جهانی پیدا کرده‌ایم؟ در حالی که کنش‌گری محیط زیستی در کشور ما، هنوز درگیر سطحی‌نگری، منحصر به شعارها و پکیج‌های کلیشه‌ایِ نگاه به مسئله از آخر به اوّل است، درکِ عمقِ مسئله در یک نوجوان ۱۶ ساله از آن سوی جغرافیای جهان آن‌قدر به روز و ریشه‌ایست که می‌داند برای برداشتن یک قدم واقعی باید از کجا شروع کرد. وقتی در کشور من، علیرغم عرق‌ریزانِ مأموران محیط زیست، مسئولان ذیربط، روزنامه‌نگاران و اهالی علم، برای اطلاع‌رسانی و آموزش، هنوز کارگر و کشاورز بومی، حافظان منابع طبیعی را روبه‌روی خود می‌بیند و شکل اعتراض مدنی‌اش، آتش زدن اراضی حفاظت‌شده یا هدر دادن آب است، یعنی هنوز عملاً «فرهنگ‌سازی» محیط زیستی اثربخش و فعّال محیط زیستیِ واقعی نداریم و هنوز شهروند ایرانی، ریشه‌ی بحران را درک نکرده و در پلّه‌های آغازین شناخت محیط زیست و مشکلاتش، دچار فروماندگی و دوگانگی شده است.

بیشتر بخوانید: مقابله با تغییرات اقلیمی به واکنش بی‌ سابقه‌ ای نیاز داردگرتا تونبرگ کیست؟گرتا تونبرگ، فعال ۱۶ ساله سوئدی در حوزه محیط زیست برای آگاه کردن جهانیان از مساله تغییرات آب و هوایی به داووس رفت؛ جایی که مقامات ارشد دولت‌ها و تاثیرگذارترین افراد جهان برای شرکت در مجمع جهانی اقتصاد در آن جمع شدند.

گرتا از کشورش سوئد با قطار به داووس در سوئیس آمد چرا که معتقد است، قطار کمتر از هواپیما هوا را آلوده می‌کند و او می‌خواهد سهم خود را در حفاظت از زمین ادا کند.

او یک فعال نوجوان است که توانسته تعدادی تشکل دانش‌آموزی را در اروپا، ژاپن و ایالات متحده سازماندهی کند.

گرتا پس از ورودش به داووس به خبرنگاران گفت: «این یک رویداد بسیار مهم است؛ جایی که قدرتمندترین افراد جهان در آن حضور دارند. من قصد دارم به آنجا بروم و توجه آنها را به مساله تغییرات آب و هوایی جلب کنم.»

از زمان صنعتی شدن جوامع بشری در نیمه‌های قرن نوزدهم زمین دستخوش تغییرات اقلیمی قابل توجهی شده چرا که فعالیت‌های انسان سبب تولید گازهای گلخانه‌ای از جمله دی‌اکسیدکربن در جو زمین شده است.

این مساله سبب تغییرات شدید آب و هوایی در سطح جهان شده و کارشناسان معتقدند در صورت نیافتن راهکار مناسب حیات بر روی زمین در خطر نابودی کامل قرار می‌گیرد.
مجمع جهانی اقتصاد یک بنیاد غیرانتفاعی است که برای اولین بار در ژانویه سال ۱۹۷۱ و در شهر داووس سوئیس توسط کلاوس شواب، استاد دانشگاه ژنو، به عنوان جایی برای جمع شدن رهبران اقتصادی و سرمایه‌داران اروپایی راه اندازی شد.

ماموریت این مجمع تعهد برای بهبود وضعیت جهان با بکارگیری اقتصاد، سیاست و آموزش و با کمک رهبران اجتماعی در سطوح جهانی، منطقه‌ای و صنعتی است. مسائل مربوط به محیط زیست و تغییرات آب و هوایی از جمله مواردی است که در این مجمع به بحث گذاشته می‌شوند.

نشست این مجمع امسال نیز از ۲۲ تا ۲۵ ژانویه (دوم تا پنجم بهمن‌ماه) با حضور ۳۰۰۰ نفر از رهبران سیاسی جهان، اقتصاددانان و متفکران شناخته شده برگزار گردید.

منبع: ساحت زیست