زیست آنلاین: کرم قوزه‌پنبه، متعلق به یک پروانه (Pectinophora gossypiella) زیبا و دوست‌داشتنی است که در اطراف دریاچه ارومیه می گردد. از زمانی که دریاچه ارومیه کم آب شده و شیره‌ی جانِ شورباتلاقی های اطرافش نظیر تالاب‌های درگه سنگی، کانی برازان و سولدوز را مکیده است، این کرم هم داخل یقه‌ گیاهِ شورباتلاقی جا خوش کرده است.

به گزارش زیست آنلاین، در این مطلب به معرفی نوع خاصی از انگل که در اطراف دریاچه ارومیه مشاهده گردیده خواهیم پرداخت. علت رشد این انگل، کم آبی های دریاچه ارومیه در سالهای اخیر بوده است.

مراقب باشید! درست است که آزمایشگاه تمیز است، ولی همان‌طور که می‌دانید احتیاط شرط عقل است. راستش امروز می‌خواهم از نوعی خاص از انگل‌ها برایتان بگویم. انگلهایی بهتر و خوش قواره تر از آسکاریس و کرم کدو (فحش ندهید! من بی‌نزاکت نیستم). با دوست قدیمی ام چارلز داروین عزیز بحث سنگینی داشتیم تا بفهمیم که آنها به چه روشی تکامل می یابند؛ انتخاب طبیعی یا جهشی؛ و آیا اصولا این موجودات دوست داشتنی می توانند گونه های تکامل‌نیافته و یا تکامل‌یافت های از بشریت باشند؟ تا این لحظه بررسیهای ما ادامه دارد. می‌خواهم برایتان از کرم قوزه‌پنبه بگویم که متعلق به یک پروانه (Pectinophora gossypiella) زیبا و دوست‌داشتنی است که گردِ همین شمع دریاچه ارومیه خودمان می چرخد. از وقتی دریاچه ارومیه بی دلیل و از روی بهانه جویی کم آب شده و خودسرانه شیره‌ی جانِ شورباتلاقی‌های (Halocnemum strobilaceum) اطرافش نظیر تالاب‌های درگه سنگی، کانی برازان و سولدوز را مکیده است، این کرم هم داخل یقه‌ی گیاهِ شورباتلاقی جا خوش کرده است (غیاث آبادی و کاوسی، ۱۳۹۷). خوش مرام، ارتباط آوندی و خویشاوندی گیاه را قطع و افزون بر مغز ساقه در محل یقه، ساقه و بخشی از ریشه را نوش جان میکند. ما که مهمان‌نوازیم ولی کنگر خوردن و لنگر انداختن هم حدی دارد. لامصب دیگر زایمانت در خانه خودت باشد. چرا همین جا سه عدد کرم خوشگل و گوگولی مگولی پس میاندازی و خرج روی دست ما میگذاری؟ آن شوهر قُلتَشَنِ سرکار که مرتکب شده است کجاست؟ در هر صورت قدم نو رسیده مبارک...!

اینجا انگل‌سالاری است؛ هر چه ژن بهتر، آقازاده هم سالارتر. آقازاده‌های گرامی! فراموش نمی‌کنیم که:

ما تو را آسان نیاوردیم به دست            ای از عشق پاکمان همیشه مست

با عذرخواهی از استاد اکبر گلپا برای خراب کردن نازنین آهنگشان. دارایی ها و سرمایه ها، دریاچه ها و تالابهایی که در آنها از خون جوانان وطن لاله دمیده، پیشکش قدم‌های انگلیتان کردهایم. بر ساقه جانمان خوش نشسته‌اید. شمارتان پر شمار و جیب‌هاتان پر دلار باد.

رواق منظر چشم من آشیانه توست            کِرم نَما و فرود آ که خانه لانه توست

می‌دانیم که شعر خواجه شیراز را خراب کردهایم. لطفا گیر ندهید.

خودمانیم، از این همه بندگی و شکرگزاری لذت می‌برید؟ این همه آفتِ آقازاده بر جانمان ریخته، بدنمان کِرم امیالشان انداخته و بلاکش دورانشان شده ایم؛ ولی همه شاد و خندانیم، زیرا فرزندان ایرانیم. آخر به ما سفارش شده که در مقابل عذاب الیم الهی که بی‌گمان برآمده از گناه خودمان و یا کِرم آنان است، سر تسلیم به پیشگاه حضرتش بساییم.

یکی درد و یکی درمان پسندد             یکی وصل و یکی هجران پسندد
من از درمان و درد و وصل و هجران             پسندم آنچه را آنان پسندد

لطفا توقعتان را تنظیم کنید. این بار دیگر حاضر به عذرخواهی برای خراب کردن شعر باباطاهر عریان نیستیم.

سال‌ها هم‌نشینی با چارلز، رابرت، حافظ، باباطاهر و قربانش بروم گلپای عزیز و دیگر دانشمندان و اندیشمندان بزرگ، دریچه‌ای از دانش بی‌پایان را به رویم گشوده است؛ به گونه ای که روشی کارا برای سَقَط کردن این انگلها یافتم و یافتهام؛ البته نه در حمام. شاید فکر کنید منظورم سم‌پاشی، استفاده از حشرات یا پرندگان کنترل‌کننده‌ی جمعیت باشد. در جای خود این روش‌ها قابل طرحند. روش من نوآورانه تر و کارسازتر است. اشتباه نکنید؛ از فکر دستمال مرطوب و مایع دستشویی و اسید بیرون بیایید. تنها راه کله پا کردن آنها سیاه‌کاری است؛ ممکن است بفرمایید که شما هم استاد! نه عزیزم، نه دلبندم، نه قشنگم، منظورم آن سیاهکاریها نیست. مقصود سیاه‌کاری‌های قلم بر روی کاغذ سفید است. تنها راهش همین است. فکر کردن، حرف زدن، گفتن و افشا کردن (البته گفته باشیم که ما اهل افشاگری نیستیم). آخر این نوع انگل‌ها با ساکت کردن گسترش می‌یابند. ولی اگر همه سیاه‌کاری کنند، آنها از استاتین هم کمیاب‌تر میشوند. این را هم بگویم که کمیاب‌ترین عنصر جدول مندلیف استاتین است نه رادیوم. (میدانستید؟). کلا رو کره‌ی زمین ۳۰ گرم بیشتر نیست. قبول ندارید از دوست دیرینه ام مندلیف عزیز بپرسید. ضمنا ما را متهم نکنید که به بهانه استاتین به دنبال برجام ۲ هستیم. حالا چند تا از عکس‌های این انگل‌ها را برایتان میگذارم تا حالتان خوش شود.



  شکل ۱  شورباتلاقی‌های بیمار، وافر در تالاب درگه سنگي




  شكل ۲ ساقه‌هاي حاوي لارو غوزه پنبه شرق پاسگاه محيط باني كاني برازان

 


    شکل ۳  محل سوراخ ناشي از نيش پروانه براي تخم‌گذاري    

 



شکل ۴  مقطع عرضی ساقه آلوده شورباتلاقی

 



شکل ۵ لارو زنده در حال فعالیت

  



 شکل ۶ ساقه گیاه نحیف شورباتلاقی مبتلا به لارو

 



شکل ۷ بخش قدامی لارو کرم غوزه پنبه تالاب كاني برازان
     



   شکل ۸ بخش خلفی لارو کرم غوزه پنبه تالاب كاني برازان



  شکل ۹ حفرات ناشی از فعالیت کرم غوزه پنبه 




  شکل ۱۰ پوسیدگی کامل ساقه از یقه به طرف رأس