زیست آنلاین: از مهم‌ترین بحران‌های جهان امروز، مسأله بحران زیست‌محیطی است. از جمله عوامل قابل اشاره در رابطه با بحران‌ های زیست‌ محیطی می‌توان به نمونه‌هایی همچون آلودگی هوا، آب، گرمایش زمین و غیره اشاره كرد. «آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدار هر معرف اعم از شیمیایی، فیزیکی یا زیستی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آن در مصارف ویژه‌اش شود.»

به گزارش زیست آنلاین، در نوامبر سال ۱۹۸۶ بر اثر ریزش موادی شامل جیوه و انواع مواد آلی سمی مانند آفتکش‌ها در رودخانه راین، تمام آبزیان از شهر بال سوئیس تا ساحل هلند کشته شدند. در سال‌های اخیر با غرق شدن تانکرهای بزرگ نفتی اقیانوس پیما یا به گل نشستن آن‌ها، آسیب‌هایی به حیات دریایی وارد آمد. در سال ۱۹۸۳ بر اثر ۱۱۰۰۰ واقعه‌ آلوده کننده، در حدود ۱۲۰ میلیون لیتر مواد آلوده کننده در آب‌های ایالات متحده تخلیه شده است.

گردش آب در طبیعت میزان كلی آب موجود در كره زمین ۳۲۵ میلیون مایل مكعب تخمین زده می‌شود. از این میزان آب تنها درصد اندكی در چرخه هیدرولوژیكی طبیعت شركت دارند. چرخه آب در طبیعت بدین صورت است كه باران یا به آب‌های سطحی و یا آب‌های زیرزمینی از راه عبور از خاك می‌رسد. سپس از طریق آب‌های سطحی و پوشش‌های گیاهی تبخیر می‌شود.

تعریف آلودگی آب در سال ۱۹۶۹ برای آلودگی آب تعریفی ارایه شد:
«آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدار هر معرف اعم از شیمیایی، فیزیکی یا زیستی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آن در مصارف ویژه‌اش شود.»

آلودگی و شور شدن آب حوزه كشاورزی در حدود ۹۴ درصد مصرف آب كشور را به خود اختصاص داده است. با توجه به سطح گسترده اراضی كشور، استفاده نادرست از منابع آب و نهاده‌های كشاورزی (كود و سم) می‌تواند از نظر كمی و كیفی منابع آبی كشور را در معرض تهدید جدی قرار دهد.

یكی از منابع عمده آلودگی آب‌های كشاورزی، استفاده روزافزون از نهاده‌های كشاورزی از جمله كودهای شیمیایی و سموم دفع آفات است. سموم كشاورزی و كودهای شیمیایی كه در چند سال اخیر برای مبارزه با آفات و تقویت خاك كاربردهای زیادی پیدا کرده‌‌اند، با نفوذ در منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، زمینه آلودگی منابع آبی كشور را فراهم کرده‌‌اند. آمار و ارقام موجود نشان می‌دهد كه مقدار مصرف كودهای شیمیایی از ۶۳۰ میلیون تن در سال ۱۳۵۵ به بیش از ۳ میلیارد تن در سال ۱۳۸۱ رسیده است.

مصرف سموم كشاورزی نیز مانند كود شیمیایی روند مشابهی را نشان می‌دهد و مصرف آن در سال‌های اخیر رشد به نسبت چشمگیری داشته است، به طوری كه میزان فروش سموم در كشور در طول كمتر از یك دهه از ۱۴۸۰۰ تن (سال ۱۳۷۴) به ۲۵۸۰۰ تن (سال ۱۳۸۱) رسیده است. این افزایش مصرف در حالی صورت می‌گیرد كه بسیاری از كشورها، به‌ویژه كشورهای توسعه‌یافته محدودیت‌های شدیدی را برای مصرف آن‌ها قایل شده و مصرف آن در سال‌های اخیر در این كشورها روند كاهشی داشته است. استفاده غیر بهینه از نهاده‌های كشاورزی و آبیاری و زهكشی نامناسب شبكه‌های آبیاری باعث شده است كه سالانه حجم انبوهی از پساب‌های كشاورزی از طریق رودخانه‌ها و زهكش‌ها وارد منابع آبی كشور شده و زمینه آلودگی و شور شدن بسیاری از منابع آبی كشور را فراهم کند. سالانه ۲۰ میلیون تن فاضلاب تصفیه نشده به آب‌های داخلی، دریاى خزر و خلیج فارس سرازیر می‌شود و نزدیك به ۱۶۳ رودخانه آلوده در كشور شناسایی شده كه ۶۰ تا ۷۰ رودخانه بیشترین آلودگی را دارند. علاوه بر شوری آب كه بر اثر كشاورزی نادرست صورت می‌گیرد با توجه به تشكیلات زمین‌شناسی شور در بسیاری از مناطق خشك ایران، شور شدن آب به طور طبیعی نیز اتفاق می‌افتد. باید گفت گسترش شوری در فلات ایران تنها به پهنه‌های پوشیده از نمك تحت عنوان كفه‌ها و باتلاق‌های نمك و سفره‌های آب شور زیرزمینی محدود نمی‌شود، بزرگترین مشكل، وجود تشكیلات زمین‌شناسی محتوی رسوبات تبخیری مانند گچ و نمك است كه به طور تقریبی در اكثر نقاط ایران وجود دارد.

آلودگی آب‌ها مسایل بهره برداری از منابع آب جهان فقط به مصرف نادرست بر نمی‌گردد. گاهی انسان با کارهای نادرستش ماهیت آب را تغییر می‌دهد که به آن آلودگی آب گویند. آلودگی آب، تغییرات فیزیکی، شیمیایی و زیستی (میکروبی) را شامل می‌شود که عمده‌ترین این آلودگی‌ها عبارتند از:

•    وارد کردن زباله‌های صنعتی یا خانگی در آب؛
•    ریختن فاضلاب صنعتی، خانگی و بیمارستانی در آب؛
•    آلودگی حرارتی آب که از طریق عملیات صنعتی در آب رودخانه‌ها ایجاد می‌شود. مثلاً نیروگاه‌های تولید برق، تولید فلزات و برخی کالاهای دیگر سبب آلودگی حرارتی آب می‌شوند. گرم شدن آب، ارگانیسم موجودات زنده جهان را بهم می‌زند، زیرا برخی از گیاهان، ماهی‌ها و موجودات زنده آبزی در آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها تا دمای خاصی می‌توانند تحمل کنند و دمای بیشتر یا کمتر از آن، حیات آن‌ها را به خطر می‌اندازد. بنابراین، آلودگی حرارتی نیز در نوع خود مهم است.

وارد شدن سموم دفع آفات گیاهی و کودهای شیمیایی به آب نیز آن را آلوده می‌کند. ورود مواد شیمیایی و عناصر نامطلوب در آب، سبب آلودگی شیمیایی آن می‌شود و چون آب در طبیعت در گردش است، آلودگی آب به سرعت گسترش می‌یابد. جیوه و سرب، مواد شیمیایی سمی، از خطرناک‌ترین آلوده کننده‌های آب هستند و برخی از این مواد، سال‌ها در محیط باقی می‌مانند و حیات جانداران و گیاهان را به خطر می‌اندازند.

عوامل آلوده کننده آب آب یکی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین عوامل حیات موجودات زنده است از این نظر، جلوگیری از آلودگی آب نیز به همان نسبت مهم و مورد توجه است. عوامل آلوده کننده آب بسیار گوناگون‌اند و می‌توانند هم منابع آب‌های زیرزمینی و هم آب‌های سطحی را آلوده کنند.

عوامل آلوده کننده آب‌های زیرزمینی کانی‌های موجود در معادن سطحی که در اثر تغییر و تبدیل، به عامل آلوده کننده مبدل می‌شود. به طور مثال آب جاری سطحی (حاصل از باران و …) هنگام عبور از معادن ذغال سنگ، دی‌سولفید آهن II (پیریت) همراه با ذغال سنگ را در خود حل کرده و سپس بر اثر واکنش با هوا به اسید سولفوریک تبدیل می‌شود. اسید حاصل ضمن عبور از لایه‌های مختلف مخازن زیرزمینی، موجب آلوده شدن آن می‌شود.

جمع شدن فاضلاب‌های شهری به ویژه اگر به یک حوزه آهکی یا شنی وارد شوند، قبل از آن که در معرض باکتری‌ها قرار گیرند و تجزیه شوند، به طور مستقیم و به راحتی به مخازن زیرزمینی نفوذ پیدا کرده و موجب آلوده شدن آن‌ها می‌شود.

ضایعات رادیواکتیوی یکی از عوامل آلوده کننده مهم منابع آبی زیرزمینی است که امروزه یکی از راه‌های دفع آنها که در حقیقت مشکل بزرگی برای صاحبان فناوری هسته‌ای نیز به شمار می‌رود، دفن آن‌ها در زیر زمین است. علاوه بر دفن ضایعات رادیواکتیو در زیر زمین، همه انفجار‌های هسته‌ای زیرزمینی نیز موجب آلوده شدن آب‌های زیرزمینی می‌شود.

عوامل آلوده کننده آب‌های سطحی آلوده کننده‌های صنعتی بسیاری از ضایعات صنعتی به آبزیان زیان‌های جدی می‌رسانند. این ضایعات برای خنثی شدن، مقدار زیادی از اکسیژن محلول در آب را به مصرف رسانیده و موجب کاهش اکسیژن مورد نیاز برای آبزیان می‌شوند و آن‌ها را تهدید به مرگ می‌کنند. از طرف دیگر بسیاری از خود این ضایعات، سمی بوده و موجب مسمومیت آبزیان می‌شوند، مانند فلزات سنگین جیوه، سرب، مس و غیره.

وارد شدن ترکیبات فسفردار و نیتروژن‌دار در آب موجب رشد جلبک‌هایی می‌شود که ضمن ایجاد بو و مزه غیر طبیعی آب، اکسیژن آب را مصرف کرده و باعث کاهش میزان آن و بروز صدمات و تلفات آبزیان می‌شود.

  

گرم شدن زمین و گرمایش جهانی اثر گلخانه‌ای ، یک پدیده طبیعی است که میلیون‌ها سال در زمین و سایر کرات منظومه شمسی در حال انجام بوده است، اما تعادل این روند طبیعی با فعالیت‌های انسانی  به هم خورده و امروزه به عنوان یک مشکل زیست محیطی که منجر به گرمایش جهان شده است، تلقی می‌شود.

طی دو میلیون سال گذشته متوسط دمای سالانه زمین چندین درجه سلسیوس بالا و پایین رفته که این روند سرد و گرم شدن و این تغیرات آثار عمده‌ای بر انسان گذاشته است.

در این مورد که آیا گرمایش جهانی (ناشی از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای) یا سرمایش جهانی (ناشی از ذرات معلق) در حال وقوع است، هنوز بین دانشمندان اختلاف نظر است.

   

گرم شدن زمین، اصطلاحى است که شاید تنها در چند سال اخیر رایج شده و پیش از دهه ۹۰ میلادی، اصطلاح «اثر گلخانه‌اى» و حتى در مواردی «اثر پتویى» رواج بیشترى داشت.
به طور کلی، زمین ما با انرژى وارده از خورشید گرماى سطح خود را بدست می‌آورد.

منظور از گرمایش جهانی افزایش متوسط دمای اتمسفر در نزدیک سطح زمین به طور طبيعي يا توسط انسان است. دمای نزدیک سطح زمین تحت تأثیر عوامل متعددی است از جمله: مقدار آفتابی که زمین دریافت می‌کند و مقدار آفتابی که زمین منعکس می‌کند، نگهداشت گرما بر اثر هواسپهر، تبخیر و چگالش بخار آب.

نور خورشید که به زمین می‌رسد، اتمسفر و سطح زمین را گرم می‌کند. بنابراین اتمسفر زمین حرارت آن را به صورت تابش‌های مادون قرمز باز می‌تاباند. این بازتاب‌ها توسط گازهای متعددی از جمله گاز دی‌اکسید کربن، متان و انواع کلروفلورو کربن‌ها(CFCs)  دوباره جذب شده و اتمسفر را گرم می‌کند. این به دام‌اندازی گرما شبیه به کار گلخانه است؛ به همان دلیل به این فرایند اثر گلخانه‌ای می‌گویند. اما فرایند اصلی گرم کننده در گلخانه، محدودیت سرد شدن آن از طریق محدودیت چرخش هوا (باد) به علت بسته بودن محفظه شیشه‌ای است و با آنچه در اتمسفر رخ می‌دهد، متفاوت است. به همین دلیل بهتر است پدیده گلخانه‌ای را اثر هواسپهری بنامند. زمانی تصور می‌شد که دمای زیاد درون گلخانه بر اثر صافی عمل کردن یک طرفه شیشه است، اما امروزه دریافته‌اند که درون گلخانه عامل اصلی جلوگیری از سرد شدن همان همرفتی (انتقال هوا به طرف بالا یا پایین بر اثر حرارت) است.

حدود ۸۵٪ از کل گرمایش گلخانه‌ای در سطح زمین مربوط به بخار آب در اتمسفر و ۱۲٪  مربوط به گاز‌های گلخانه‌ای است. افزایش بخار آب جای نگرانی ندارد، بلکه نگرانی اصلی مربوط به انتشارات گاز‌های گلخانه‌ای بخصوص دی‌اکسید کربن است که بر اثر فعالیت‌های انسانی حاصل می‌شود.

گاز‌های گلخانه‌ای شامل دی‌اکسید کربن، متان، CFCs، اکسید‌های ازت و ازون در لایه پایینی تروپسفر است که همگی در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته و مقدار زیادی از تابش‌های مادون قرمز منتشر شده از زمین را جذب کرده‌اند. یکی از راه‌های کاهش این گاز‌ها، استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر به جای سوخت‌های فسیلی است.

دی‌اکسید کربن از راه‌های متعددی وارد اتمسفر می‌شود که در رأس آن‌ها، سوزاندن سوخت‌های فسیلی توسط انسان است. ۵۰ تا۶۰ درصد اثر گلخانه‌ای مربوط به دی‌اکسید کربن است که در ارتباط با مسأله گرمایش جهانی توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.

تراکم دی‌اکسید کربن در اتمسفر روند رو به رشدی داشته به طوری که غلظت آن در حدود ۱۳۰ سال پیش در آغاز انقلاب صنعتی در حدودppm ۲۸۰ و در حال حاظر ppm۳۵۰ است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ بهppm ۴۵۰ برسد. انسان با قطع درختان، سوزاندن سوخت‌های فسیلی و تبدیل سنگ آهک به سیمان موجب بر هم زدن چرخه کربن و در نتیجه افزایش Co۲ شده است.

در رابطه با متان مشخص شده که تالاب‌ها (تجزیه مواد گیاهی توسط باکتری‌های بی‌هوازی در تالاب‌های آب شیرین)، موریانه‌ها (طی مراحل فراوری چوب) و بازدم نشخوار کنندگان پس از گوارش سهم عمده‌ای در رها سازی این گاز دارد. در بین فعالیت‌های انسانی می‌توان به شالی‌کاری (فعالیت‌های بی‌هوازی شالیزارهای غرقاب آزاد)، سوزاندن هیزم و پرورش گاو اشاره کرد.

اگر به انتشار گاز‌های گلخانه‌ای بخصوص دی‌اکسید کربن همچنان ادامه دهیم، انتظار می‌رود که میانگین دمای زمین تا سال ۲۰۳۰، ۱ تا ۲ درجه سلسیوس افزایش یابد، به طوری که تغییرات نواحی قطبی به طور عمده‌ای بیش از این خواهد بود و پس از ذوب شدن یخ‌های قطبی و افزایش سطح آب اقیانوس‌ها، مناطق ساحلی و زمین‌های کشاورزی زیادی به زیر آب فرو خواهند رفت.

همچنین پیش‌بینی می‌شود بسیاری از مناطق هندوستان و بنگلادش و برخی کشور‌های اروپایی که در اطراف ساحل واقع‌اند از بین بروند. در این میان، بخار آب نقشى دوگانه دارد، چرا که به صورت ابر، هنگام ورود انرژى خورشیدى به سوى زمین آن را پراکنده می‌کند. به عبارت دیگر، بخار آب قبل از برخورد نور خورشید به سطح زمین آن را منعکس کرده و پس از جذب و دفع این انرژى در سطح زمین نیز مانع بازگشت آن به فضا می‌شود و زمین را گرم‌تر می‌کند.

گازهاى گلخانه‌اى گرچه علت عمده گرم شدن زمین هستند، اما عوامل دیگرى نیز در این پدیده مؤثرند. به عنوان مثال، می‌دانیم که سطح تیره نسبت به سطح روشن، توانایى بیشترى براى جذب نور خورشید دارد. به همین دلیل، دوده ناشى از موتورهاى دیزل نیز که بر سطح ساختمان‌ها رسوب می‌کند و باعث سیاه‌شدگى آن‌ها می‌شود نیز یکى از دلایل گرم شدن زمین است.

شاید یکى از بزرگ‌ترین بدشانسی‌هاى تاریخ بشر این مسأله بود که در دهه ۷۰ میلادى دماى میانگین کره زمین به جاى آن که طبق نظریه‌هاى ارایه شده افزایش یابد، کاهش یافت و در نتیجه، هواشناسان به جای نگرانى براى زمینى گرم‌تر، خبر از آغاز یک عصر یخى جدید دادند.

امروزه می‌دانیم که علت این کاهش یافتن دما، تغییر چرخه لکه‌هاى خورشیدى بوده و این کاهش دما به صحت نظریه گرمایش جهانى خللى وارد نمی‌کند. با این وجود، کاهش دما باعث شد که اتخاذ تصمیم‌هاى لازم براى جلوگیرى از گرم‌شدن زمین بیش از دو دهه به تأخیر بیفتد.

مهم‌ترین اثر این گرمایش شاید تغییر کلى آب و هواى زمین باشد. واقعیت این است که تمام افراد بشر دانسته یا ندانسته به نوعى بر پایه پیش‌بینى وضع هوا زندگى می‌کنند.

كشاورزی علاوه بر این که نوع محصولات کشاورزى در هر منطقه بستگى کامل به آب و هواى آن دارد، کاشت و برداشت محصول در منطقه در هر سال نیز زمان مشخصى دارد که بر تجربه کشاورزان از آب و هواى سال‌هاى قبل استوار است. اگر کشاورزان قادر به پیش‌بینى آب و هواى منطقه در سال‌هاى آینده نباشند، قادر به پیش‌بینى زمان کاشت و برداشت محصول نیز نخواهند بود. سایر مسایل زندگى نیز بستگى تام به آب و هوا دارد.

به عنوان مثال، مهندسان بر پایه سابقه آب و هوایى یک منطقه، ساختمان‌هاى آن منطقه را طراحى می‌کنند و هیچ مهندس طراحى نیست که یك ساختمان در یک منطقه کویرى را در برابر برف مقاوم طراحى کند. حال این دو مثال را با برف بسیار سنگین سال ۱۳۸۳ در شهر رشت، باران منجر به سیل در مرداد ماه ۱۳۸۵ در شهر کویرى ال‌پاسوى آمریکا و توفان‌هاى سال ۲۰۰۳ در شهر لندن مقایسه کنید. در حالى که هواشناسان دوره بازگشت توفان‌هاى سال ۲۰۰۳ لندن را ۳۰ سال پیش‌بینى کرده بودند، این توفان‌ها در یک هفته دو بار اتفاق افتادند! گرم‌شدن زمین باعث غیرقابل پیش‌بینى شدن وضعیت آب و هوا شده و بسیارى از معادلات مورد اعتماد بشر را به هم می‌ریزد. خسارات ناشى از بلایاى طبیعى مربوط به آب و هوا مانند توفان، سیل و خشکسالى در دهه ۹۰، سه ‌برابر بیش از این خسارات در دهه ۸۰ بوده است.

هرچند پیش‌بینى دقیق آب و هواى یک منطقه به دلیل عوامل بی‌شمار دخیل در آن عملاً غیر ممکن است، اما دانشمندان در مورد این که علت اصلى چرخه هوا در زمین، اختلاف درجه حرارت بین قطب‌هاى زمین و استواست، اتفاق نظر دارند. گرمایش زمین علاوه بر گرم کردن مناطق مختلف، با تغییر اختلاف درجه حرارت بین قطب‌ها و استوا، چرخه کلى هوا را به هم می‌ریزد. یکى از مهم‌ترین دلایل اختلاف شدید آب و هوا بین قاره‌ها، جریان‌هاى اقیانوسى است. معروف‌ترین جریان اقیانوسى که جریان خلیج نام دارد، علت اصلى آب و هواى معتدل شمال غرب اروپاست که این منطقه را از تمام نقاط هم‌عرضش روى کره زمین متمایز می‌کند. جریان‌هاى اقیانوسى به عوامل مختلفى بستگى دارند که اختلاف چگالى بین آب شور و شیرین از جمله این عوامل به شمار می‌رود.

گرمایش جهانی عاملی تأثیر‌گذار بر محیط‌ زیست گرمایش زمین باعث آب شدن یخ‌هاى قطبى شده و میزان قابل توجهى آب شیرین به اقیانوس‌ها اضافه می‌کند که ممکن است باعث تغییر عمده جریان‌هاى اقیانوسى شود. این که این تغییرات چگونه بر روى آب و هواى زمین تأثیر می‌گذارند، هنوز مورد بحث دانشمندان است و در این مورد نظریه‌هاى مختلفى وجود دارد.

 

به علاوه بسیارى از گونه‌هاى جانورى با تغییر سریع آب و هوا منقرض شده و توزیع جغرافیایى بسیارى از این گونه‌ها نیز تغییر می‌کند. سازمان محیط‌‌ زیست آمریکا پیش‌بینى می‌کند که جمعیت اردک‌ها در آمریکاى شمالى از حدود ۵ میلیون به حدود ۵/۲ میلیون در سال ۲۰۶۰ میلادى برسد. جمعیت پنگوئن‌ها در قطب شمال در سال ۲۰۰۱ در مقایسه با سال ۱۹۵۰ به حدود نصف رسیده و بار  دیگر گرم ‌شدن زمین علت اصلى این مسئله شناخته شده است.



تا سال ۲۰۵۰ بیش از یک میلیون گونه گیاهى و جانورى در معرض انقراض خواهند بود. به علاوه گونه‌هاى جانورى با تغییر آب و هوا به سمت مناطق جدید حرکت می‌کنند.

در انگلستان گونه‌هایى از حشرات که قبلاً در جنوب این کشور زندگى می‌کردند، با گرم‌تر شدن قسمت‌هاى شمالى این کشور به تدریج در شمال کشور نیز دیده می‌شوند.

خطر حرکت گونه‌هاى جانوری، شاید در نگاه اول ملموس نباشد، ولى شاید لازم باشد یاد‌آوری کنیم که گسترده شدن محدوده زندگى پشه مالاریا به علت گرم‌شدن زمین، یکى از نگرانی‌هاى اصلى دانشمندان است.

با توجه به تمام مسایل ذکر شده، طبیعى است که سازمان ملل متحد از کشورهاى عضو بخواهد در قالب معاهده‌اى تحت عنوان معاهده کیوتو، از میزان دی‌اکسید کربن تولیدى خود بکاهند.

معاهده کیوتو معاهده کیوتو، که تاکنون توسط ۱۶۱ کشور جهان امضا شد و به رسمیت شناخته شده است، کشورهاى جهان را به دو دسته توسعه یافته و در حال توسعه تقسیم می‌کند. کلیه کشورهاى توسعه یافته، که این معاهده را به رسمیت شناخته‌اند، ملزم هستند میزان دی‌اکسید کربن تولیدى را تا سال‌هاى ۲۰۰۸-۲۰۱۲ میلادى به ۵ درصد کمتر از میزان دی‌اکسید کربن تولیدى در سال ۱۹۹۰ برسانند.

گرچه کشورهاى درحال توسعه، ملزم به کم کردن میزان دی‌اکسید کربن تولیدى خود نیستند، با این وجود اگر این کشورها در خاک خود پروژه‌هایى اجرا کنند که میزان دی‌اکسید کربن را کاهش دهد، اعتبار کربنى دریافت می‌کنند که قابل ‌فروش به کشورهاى توسعه‌یافته است.

به عبارت دیگر، کشورهاى توسعه‌یافته می‌توانند یا از طریق اعمال فناوری‌هاى جدید میزان دی‌اکسید کربن را کاهش دهند و یا با پرداخت پول و کمک به کاهش دی‌اکسید کربن در کشورهاى در حال توسعه، خود دی‌اکسید‌کربن بیشترى تولید کنند.

معاهده کیوتو سیاست تجارت کربنى در سطح کارخانه‌ها را نیز تشویق می‌کند. کارخانه‌هایى که با فناوری‌هاى جدید از دی‌اکسید کربن تولیدى خود کاسته‌اند، قادر خواهند بود اعتبار کربنى دریافتى را به کارخانه‌هایى که خروجى آن‌ها هنوز با استانداردهاى کربن مطابقت نمی‌کند، بفروشند.

متأسفانه معاهده کیوتو هنوز توسط ایالات‌ متحده آمریکا و استرالیا به رسمیت شناخته نشده است و از آنجا که آمریکا بزرگترین تولیدکننده دی‌اکسید کربن در جهان است، حضور این کشور در معاهده کیوتو براى موفقیت این معاهده در کاهش دماى جهان حیاتى است.

اگرچه دولت آمریکا معاهده کیوتو را به رسمیت نشناخته است، ولی بعضى از ایالات این کشور دست به اقدامات پیشگیرانه زده‌اند. براى مثال ایالت کالیفرنیا متعهد شده است گاز دی‌اکسید کربن را تا سال۲۰۲۰ به میزان ۲۵ درصد کاهش دهد.

بجز معاهده کیوتو که در سطح بین‌المللى به کاهش دی‌اکسید کربن می‌پردازد، در سطح خانگى نیز براى کاهش دی‌اکسید کربن اقدامات زیادى می‌توان انجام داد. روزانه میزان زیادى دی‌اکسید کربن به علت مصرف انرژى در خانه‌ها تولید می‌شود که به راحتى می‌توان این میزان را کاهش داد.

پژوهش درباره گرم شدن زمین اولین تحقیقات در مورد بالا رفتن درجه حرارت زمین، بیش از ۱۰۰ سال پیش توسط شیمیدان معروف سوئدی، آرنیوس، آغاز شد. آرنیوس در سال ۱۸۹۶ میلادى ادعا کرد که اضافه کردن دی‌اکسید کربن به جو زمین باعث بالا رفتن درجه‌ حرارت زمین خواهد شد.

از آنجا که اکثر دانشمندان در آن زمان معتقد بودند که عوامل دیگرى چون جریان‌هاى اقیانوسى خیلى بیشتر از آلودگی‌هاى تولید ‌شده به دست ‌بشر در آب و هواى زمین مؤثرند، این تحقیق چندان جدى گرفته نشد.

بخش دوم تحقیقات در این زمینه هنگامى آغاز شد که ثابت شد دی‌اکسید کربن قادر به سد راه اشعه‌ با طول موج بالا و بازگرداندن آن به سطح زمین است. با این وجود هنوز دانشمندان معتقد بودند که اقیانوس‌هاى زمین، قادر به جذب تمام دی‌اکسید کربن تولیدى بشر هستند و لذا این گاز قادر به افزایش درجه حرارت زمین نخواهد بود.

اما ادامه پژوهش‌ها نشان داد اقیانوس‌ها تنها قادر به جذب یک‌سوم از دی‌اکسید کربن هستند و دوسوم از گاز تولید شده در جو زمین باقى می‌ماند. پس از این تحقیقات و در دهه ۶۰ میلادى بود که گرمایش جهانى یک تهدید جدى تلقى و مطالعات جدیدى روى آن آغاز شد.

در ادامه این تحقیقات در مؤسسه اقیانوس‌شناسى آمریکا، دکتر کیلینگ که عملاً به عنوان کاشف پدیده گرمایش جهانى تلقى می‌شود، نمودارهاى خود را از میزان دی‌اکسید کربن جو ارایه داد.
این نمودارها نشان می‌دادند که مقدار این گاز به سرعت در مناطق مختلف زمین در حال افزایش است.



راهكارهای كاهش گرمایش جهانی با وجود تشویق فراوان مردم به استفاده از وسایل نقلیه عمومى و حتى پیاده‌روی، هنوز بیشتر ما خودرو شخصی‌مان را ترجیح می‌دهیم. اکثر ما به جاى عایق کردن بهتر خانه، کولر و بخارى را ساعت‌ها روشن می‌گذاریم و به مسائلى چون پرینت گرفتن روى هر دو روى کاغذ توجه نداریم.

همه این مسایل، به‌ ظاهر کوچک به نظر می‌رسند، ولى در کاهش گرم‌شدن زمین مؤثرند. جلوگیرى از روند گرمایش فقط با کاهش مصرف انرژى و استفاده دوباره و بازیافت منابع طبیعى امکان‌پذیر است و این همه، تنها با همکارى تک‌تک ما میسر خواهد بود.

پایان بخش دوم
ادامه دارد ........

برای خواندن بخش های دیگر این مقاله اینجا کلیک کنید:

بحران‌ های زیست‌ محیطی و آلودگی های هوا

بحران‌ های زیست‌ محیطی، آلودگی خاک و آلودگی صوتی جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

مدیریت صحیح آب چالش بزرگ توسعه پایدار

بحران آب در جهان

بزرگترین مشکلات آب در جهان امروز چیست؟