«گزارش پایداری» یک گزارش سازمانی است که در بردارندِه اطلاعاتی در مورد اثرات مثبت و منفی عملکرد سازمان حول سه محور تشکیل‌دهنده مفهوم توسعه پایدار، یعنی اقتصاد، محیط‌زیست و جامعه است و از این طریق سبب تقویت گفت‌وگو بین سازمان و ذينفعان درونی و بیرونی و تأثیرگذاری بر ادراك آن‌ها از سازمان می‌شود. در حال حاضر در بیش از 100 کشور بیش از 10 هزار گزارشگ GRI، گزارش پایداری را تهیه می‌کنند اما در ایران تنها انگشت شمار از شرکت ها به تهیه این گزارش اقدام می کنند.

مفهوم پایداری

امروزه اهميت مفهوم پایداری با توجه به ابعاد مختلف آن به‌اندازه‌ای است که سازمان‌ها و نهادها شرکت های بسیاری در سطح جهان به این موضوع توجه دارند.
 مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) به عنوان یکی از مفاهیم مهم در دنیاي کسب‌وکار امروز بشر، پیوندی قوي با توسعه پایدار دارد و مسئولیتی است که طبق آن شرکت‌ها یا سازمان‌ها، علاوه بر وظایف سازمانی، از طریق رفتار پیشگیرانه و اصلاحی به مدیریت تأثیرات و پیامدهاي ناشی از تصمیمات یا فعالیت‌های خود در قبال ذینفعان پرداخته و به تحقق اهداف توسعه پایدار کمک می‌کنند.

درگذشته، بيشتر شرکت‌ها چنين فرض می‌کردند که مسئوليت آن‌ها تنها محدود به افشای اطلاعات عملکرد مالی یا اطلاعات کمّی در راستای تمرکز اصلی بر حداکثر سازی سود است؛ بنابراین، شرکت‌ها به مسائل مربوط به افشای زیست‌محیطی و اجتماعی و نظام راهبری توجه کافی نداشتند؛ زیرا این دسته از اطلاعات، موضوعات غيرمالی بودند؛ اما در حال حاضر، سازوکار تغيير کرده و گزارشگری غيرمالی در حال افزایش است؛ درنتيجه، شرکت‌ها، سهامداران و ذینفعان متوجه‌اند که این مسائل درنهایت به ثبات و دوام کلی آن‌ها در بلندمدت تأثير می‌گذارد.

چه کسانی منتشر می کنند

امروزه شرکت‌ها و سازمان‌های مطرح در سطح جهانی هرساله این‌چنین گزارش‌هایی را ارائه می‌دهند که در آن فعالیت‌ها و اثرات آن بر جامعه را در راستای مسئولیت اجتماعی سازمانی ارائه می‌دهند.
یکی از راه‌های بیان فعالیت‌ها و اثرات فعالیت‌های سازمان‌ها، شرکت‌ها و صنایع بر جامعه تهیه گزارش‌های پایداری sustainability Report است.

ساختار گزارش

به‌طورکلی گزارش پایداري، یک گزارش سازمانی است که در بردارندِه اطلاعاتی در مورد اثرات مثبت و منفی عملکرد سازمان حول سه محور تشکیل‌دهنده مفهوم توسعه پایدار، یعنی اقتصاد، محیط‌زیست و جامعه است و از این طریق سبب تقویت گفت‌وگو بین سازمان و ذينفعان درونی و بیرونی و تأثیرگذاری بر ادراك آن‌ها از سازمان می‌شود.
این گزارش‌ها معمولاً به‌طور منظم (معمولاً سالانه) و داوطلبانه تهیه و منتشر می‌شوند. پنج سازمان پیشرو در گزارشگری یکپارچه پایداری عبارتند از GRI، CDP، CDSB، IIRC و. SASB

استاندارد های مرتبط

یکی از استاندارد یا راهنماهای بین‌المللی که به کمک سازمان‌ها برای تهیه‌ی گزارش پایداری آمده است، مدل استاندارد بین‌المللی  (Global Reporting Initiative) GRIاست. سازمان گزارشگری ابتکار جهانی، سازمانی بین‌المللی و مستقل است که از سال ۱۹۹۷ میلادی پیشرو در زمینه گزارشگری پایداری بوده است. در سال ۲۰۱۶ میلادی این سازمان نخستین استانداردهای جهانی گزارشگری پایداری تهیه‌شده با پنل استانداردهای پایداری جهانی را ارائه کرد. هدف از چارچوب GRI این است که اشخاص ثالث بتوانند تأثیرات زیست‌محیطی ناشی از فعالیت‌های شرکت و زنجیره تأمین آن را ارزیابی کنند.

شاخص محیط زیستی بر اساس نوع سرمایه‌گذاری و صنعت برای ارزیابی عملکرد محیط زیستی در این استاندارد وجود دارد که شامل معیارهایی در مورد انرژی، آب و فاضلاب، تنوع زیستی، پسماند، میزان انتشار و ارزیابی محیط زیستی تأمین‌کنندگان است.

با توجه به اینکه تهیه گزارش GRI هم مزایای داخلی برای شرکت‌ها و سازمان‌ها دارد (ازجمله تسهیل فرآیندها، کاهش هزینه‌ها و بهبود کارایی مقایسه عملکرد به‌طور داخلی، بین سازمانی و بین بخش‌های مختلف صنعت) و هم مزایای بیرونی (ازجمله بهبود شهرت و وفاداری برند توانایی ذی‌نفعان برای درک ارزش حقیقی سازمان و دارایی‌های ملموس و غیرملموس آن بر اساس انتظارات در مورد توسعه پایدار)، انتظار می‌رود با توجه به سیاست‌های جهانی توسعه پایدار و کاهش کربن، این گزارش‌ها بیشتر از قبل در دنیای تجارت مورد استقبال قرار گیرند.

چه کشورهایی گزارش تهیه می شود

در حال حاضر در بیش از 100 کشور بیش از 10 هزار گزارشگر GRI، گزارش پایداری را تهیه می‌کنند کسب‌وکارها، سرمایه‌گذاران، سیاست‌گذاران و جامعه مدنی این امکان را دارند تا از این اطلاعات برای گفتگو و تصمیم‌گیری‌های توسعه پایدار استفاده کنند.
در محیطی که عناصر زیست‌محیطی، اجتماعی و مالی در تعامل با یکدیگر و شــرکت قرارگرفته باشــند، میزان موفقیت شرکت با گزارش پایداری اندازه‌گیری و گزارش می‌شود. بازارهای اوراق بهادار در بسیاری از کشورها ارائه گزارش پایداری شرکت‌ها را الزامی نموده‌اند. باوجود رشد و توجه زیاد کشورها و شرکت‌ها به مقوله گزارش پایداری، توجه کافی به این موضوع در ایران نشده است

در ایران چه خبر است

گزارش پایداری می‌تواند در بازارهای جهانی، فرصتی برای شرکت‌های ایرانی فراهم آورد و با رفع تحریم‌ها زمینه را برای همکاری‌های آینده فراهم نماید. اما تاکنون تعداد انگشت‌شماری از شرکت‌های ایرانی گزارش پایداری را تهیه‌ کرده‌اند.
آموزش، آگاهی‌رسانی، ترویج و ترغیب شرکت‌های خدماتی و صنعتی به سمت پایداری می‌تواند کاهش آلاینده‌ها، پسماند، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و استفاده بهینه از انرژی و مواد اولیه را در پی داشته باشد.