رودخانه‌ها سیستم‌های دینامیکی هستند که توسط «دبی‌»شان شکل می‌یابند. اکوسیستم رودخانه‌ای در مقابل خرابی‌های طبیعی مثل خشکسالی‌ها و رویدادهایی که منشا انسانی دارند مثل انتقال آب بین حوضه ای و یا ساختن سدها، واکنش نشان می‌دهند. در واقع هر چه بیشتر جریان برای یک رودخانه تغییر کند، آن رودخانه و اکوسیستم مربوطه بیشتر تغییر خواهد کرد.

به گزارش زیست آنلاین به نقل از تابناک

به گزارش بهار نیوز، بررسی مسائل و موضوعات مرتبط با رودخانه‌ها بر اساس جریان طبیعی رودخانه می‌باشد، تا جایی که رژیم جریان طبیعی یک رودخانه که شامل ۵ مولفه کلیدی تغییر پذیری، اندازه، فراوانی، مدت دوام، زمان و شدت تغییرات است، به عنوان یک فاکتور مرکزی در حفظ تنوع زیستی و سلامت اکوسیستم شناخته شده است. با این وجود رودخانه کارون بزرگ، از دو شاخه اصلی کارون و دز تشکیل می‌شود که تحت تاثیر عملکرد سدهای موجود و رژیم آبدهی آن طبیعی نمی باشد و ژئومورفولوژی بستر رودخانه می‌تواند بر اثرات متقابل بین جریان و کیفیت آب جهت اختصاص به جریان زیست محیطی تاثیر مستقیم و زیادی داشته باشد.

با بررسی الگوی یک رودخانه می‌توان شرایط کنونی و پتانسیل تغییرات احتمالی آن را در آینده بهتر درک کرد و همچنین می‌توان پاسخ رودخانه را نسبت به تغییرات طبیعی و یا فعالیت انسانی پیش بینی کرد.
از پیامدهای انتقال آب، تغییر رژیم رودخانه و حجم آب در فصول مختلف می‌باشد.

تغییرات کمی فوق همچنین تغییرات هیدروفیزیکی و هیدروشیمیایی آب را نیز به همراه دارد. تغییر در اکوسیستم رودخانه به علت تغییرات کمی و کیفی آب حاصل می‌شود و حتی در نقاط دورتر نظیر مصب رودخانه نیز ظاهر می‌گردد. کاهش مواد رسوبی در مصب رودخانه باعث فرسایش سواحل دریا و تغییر اکوسیستم سواحل و مصب رودخانه می‌گردد و کاهش سرعت آب رودخانه‌ها باعث تقلیل قدرت خودپالایی رودخانه می‌گردد.

با دیدن تصاویر ماهواره‌ای در دوره‌های زمانی می‌توان تغییرات را در مسیر غیرمتقارن رودخانه کارون مشاهده نمود به این معنی که در الگوی رودخانه، ناهنجاری‌هایی به وجود آمده است. عمده این ناهنجاری‌ها در حد فاصل جنوب اهواز تا نزدیکی شمال دارخوین می‌باشد. در سال‌های اخیر با احداث سدهایی برروی دو رودخانه کارون و دز و همچنین خشکسالی‌های پی در پی و نیز انتقال آب از سرشاخه ها، تغییر و تحولاتی در رژیم دبی و رسوبی رودخانه کارون بوجود آمده است. این مسئله به مرور زمان برروی روند تغییرات ریخت شناسی رودخانه در دشت خوزستان اثر گذاشته است.