طرفداران محیط زیست در میان نگرانیهای متعدد از تصور جهانی بدون حیات وحش معمولا بر دو عامل توسعهای مرتبط با تخریب حیات وحش تاکید دارند که این عوامل شامل توسعه شهری و جمعیتی و نیز تبدیل زمینهای بیشتر به زمینهای کشاورزی هستند.
به گزارش زیست آنلاین به نقل از ایسنا توسعه شهرهای پرجمعیت باعث شده تا بشر زمینهای طبیعی بیشتری را به کشتزار تبدیل کند تا بلکه بتواند منابع غذایی بیشتری برای این جمعیت رو به رشد فراهم سازد. این دو عامل در کنار هم باعث شدهاند تا طبیعت رو به نابودی رود. در این میان فعالان محیط زیست که پیشتر بر حفاظت از حیاتوحش، طبیعت بکر و گونههای مختلف گیاهی و جانوری اصرار میورزیدند، اکنون بر موضوعات متناسب با تغییرات زندگی بشر شامل بهبود هزینههای ساخت راهها و محوطههای سبز، زمینهای بایر و بنادر فعال و سازگار با محیط زیست متمرکز شدهاند. آنها معتقدند با اندکی تلاش میتوان در شهرها شرایطی را فراهم کرد که پرندگان، پروانهها، حشرات و پرندگان گرده افشان و سایر موجودات کوچک و بزرگ در آنها سکنی گزینند.
با توجه به این ایده جدید، بخشیدن جلوه طبیعی به شهرها نه تنها برای حیات وحش بلکه برای خود شهرها نیز فواید ارزشمندی همراه خواهد داشت. ایده اصلی در این طرح این است که کلانشهرها نه تنها به مکانهای غنیتری برای زندگی انسان تبدیل میشوند بلکه به شهرهای سازگار با محیط زیست و متناسب برای حفظ حیات وحش نیز بدل خواهند شد.
کنوانسیون تنوع زیستی سازمان ملل متحد در اجلاس «۲۰۱۰ ناگویا» در ژاپن، خط و مشیهایی را برای کاهش تخریب زیستگاهها و احیای مناطق فرسوده تعیین کرد. این طرح شامل شاخص حفظ تنوع زیستی شهرها نیز میشود که اکنون از سوی ۵۰ شهر جهان در حال آزمایش و اجرا است تا در نهایت نتایج حاصل از آن برای ارزیابی و بهبود اکوسیستمهای شهری به کار گرفته شود.
سنگاپور
در این گزارش به نقل از «تیک پارت»، شهرهای پیشگام در طرح احیای حیات وحش و بخشیدن جلوه سازگار با طبیعت به شهرها معرفی و به یافتهها و چالشهای آنها در این مسیر اشاره میشود.
سنگاپور
این شهر طی ۳۰ سال گذشته پوشش گیاهی و طبیعی خود را با احداث پارکها، کاشت درختان و استفاده از بامهای سبز افزایش داده است. سنگاپور موفق شده است با وجود افزایش دو برابری جمعیت آن به پنج میلیون نفر، فضای سبز شهری خود را به وسعت نیمی از مساحت کلی خود افزایش دهد. البته این اقدام در ابتدا با نیت سودآوری انجام شد زیرا احداث خیابانهای مجهز به فضای سبز و درختان، نشانهای از سرمایهگذاری خارجی در یک جامعه شکوفا و مترقی بود. این طرز فکر همچنان در این شهر قابل مشاهده است. به عنوان مثال در یکی از شگفتانگیزترین و آیندهنگرانهترین طرحها در این شهر، یک پارک بسیار محبوب در فضایی به وسعت بیش از ۱۰۰ هکتار در یک زمین اصلاحی احداث شد.
سنگاپور همچنین توانست جمعیت پرندگان «منقار شاخی ابلق» را که یک پرنده بومی آسیای شرقی محسوب میشود، احیا کند. همچنین مقامات زیستمحیطی این شهر قصد دارند جمعیت سایر گونهها شامل میمون «Banded leaf» بومی سنگاپور که جزو گونههای «به شدت در معرض خطر» است را نیز احیا کنند. مقامات سنگاپوری از تلاش خود برای تبدیل این شهر به «باغ شهر» خبر دادند و گفتند این باغ شهر بدون وجود پرندگان بومی که روی درختان از این شاخه به آن شاخه میپرند و آواز میخوانند و سایر گونههایش، چیزی جز یک متروکه نیست.
کامپالا - اوگاندا
کامپالا
در سال ۲۰۰۳ میلادی مقامات شهر «کامپالا»، پایتخت اوگاندا اعلام کردند که قصد دارند «مرداب ناکیووبو» به وسعت ۵۲۶ هکتار را خشک کرده و از زمین آن برای توسعه صنعتی و ساختمان سازی استفاده کنند. اما مطالعات آنها نشان داد که این مرداب نقش مهمی در پالایش هرزابها و فاضلاب صنعتی و شهری مناطق مسکونی ایفا میکند و احداث تصفیه خانهای که این وظیفه را برعهده بگیرد، هزینههایی به مراتب بالاتر از مزایای ساخت و ساز روی این مرداب به همراه خواهد داشت. در صورت ساخت این تصفیه خانه، سالانه دو میلیون دلار هزینه به دولت تحمیل میشد در حالی که این مرداب به طور رایگان این وظیفه را برعهده دارد. اکنون این تالابها جزو مناطق حفاظت شده اوگاندا محسوب میشوند.
منظره پرواز خفاش ها در آستین نیویورک
آستین - ایالت تگزاس آمریکا
در حفرهها و سوراخهای پل «خیابان کنگره» در شهر «آستین» واقع در ایالت تگزاس آمریکا حدود ۱.۵ میلیون «خفاش دم آزاد مکزیکی» لانه کردهاند. این مسئله در ابتدا در این شهر یک مزاحمت جدی محسوب میشد اما یک جنبش بین المللی طرفدار خفاشها، توانست با تلاشهای خود این جانور را از یک پرنده شبگرد و مزاحم به یک جاذبه توریستی تبدیل کند. این اقدام باعث شد خانوادههایی که در ماه اوت در چمنزارهای این منطقه به پیکنیک میآیند یا در تورهای قایق سواری شرکت میکنند در انتظار لحظهای بنشینند که خفاشها به صورت گروهی به پرواز درمیآیند تا از این منظره شگفتانگیز عکسبرداری و فیلمبرداری کنند. در نتیجه این محبوبیت، سبب رشد صنعت اکوتوریسم به ارزش سالانه ۱۰ میلیون دلار در این منطقه شد. شهر آستین در واقع خفاشها را در قلب خود جای داد و حتی یک تیم هاکی با نام خفاشها در این شهر مشغول به فعالیت شد. مقامات این شهر حتی قصد دارند پل خیابان کنگره را که زمانی برای آنها یک معضل بود اصلاح کرده تا محیط آن برای زندگی خفاشها مطلوبتر و مطبوعتر شود.
سائوپائولو
سائوپائولو - برزیل
سائوپائولو که با جمعیت ۱۱ میلیون نفر سومین شهر بزرگ جهان محسوب میشود، ۲۱ درصد از وسعت آن را همچنان جنگلهای انبوه استوایی تشکیل میدهند که منطقه حفاظت شده کمربند سبز جهانی را نیز دربرمیگیرد. در نتیجه شهر سائوپائولو با داشتن این اقلیم، زیستگاه شیرهای کوهی، کاپی بارا (بزرگترین جونده جهان با ظاهری شبیه خوکچه هندی)، میمون جیغزن و بیش از ۴۳۰ گونه دیگر جانوری است.
کیپ تاون - آفریقای جنوبی
کیپ تاون - آفریقای جنوبی
این شهر با وجودی که تنها دو دهم وسعت آفریقای جنوبی را به خود اختصاص میدهد اما نیمی از گونههای نباتی به شدت در معرض خطر و ۳۰۰۰ گونه گیاهی را در خود جای داده که بسیاری از آنها در هیچ کجای کره خاکی مشاهده نمیشوند. این شهر همچنین زیستگاه دُرناهای آبی، پنگوئنها، مرغ ماهیخوار سبز و بسیاری دیگر از انواع گونههای جانوری است. همچنین در کنار سواحل این شهر انبوهی از فُکهای دریایی خزدار بومی «کیپ تاون» مشاهده میشوند که کوسههای بزرگ سفید را نیز به دنبال خود به سواحل این شهر میآورند.
نیویورک - آمریکا
رودخانه «برانکس» در نیویورک برای سالهای متمادی در قرن بیستم به زبالهدان خودروهای اسقاطی و فاضلاب صنعتی تبدیل شده بود اما طی یک تلاش همه جانبه و گسترده برای پاکسازی این رودخانه، حدود ۱۲.۸ کیلومتر از آن احیا و باعث شد لاک پشتها، شاه ماهیها، مارماهی شیشهای، حواصیل آبی بزرگ جثه و سایر گونههای جانوری به زیستگاه اصلی خود در این رودخانه بازگردند. همچنین در سال ۲۰۰۷ میلادی سگهای آبی پس از غیبت چندین ساله مجددا به این رودخانه بازگشتند. برنامههای مقامات زیستمحیطی این شهر در حال حاضر بر تبدیل این رودخانه به یک مرکز تفریحی سبز متمرکز شدهاند.