خطر انقراض ‌پرندگان شکاری برای قوش‌بازی اعراب

به گزارش زیست آنلاین از ایسنا محمود کلنگری، فعال محیط زیست ، اظهار کرد: شاهینیان یک دسته از پرندگان شکاری با جثه‌ای کوچک تا متوسط هستند و در حال حاضر از بین ۱۲ گونه شاهین شناسایی شده در ایران هشت نوع آن دیده شده است

وی شاهینیان دیده شده در ایران و استان مرکزی را شامل دلیجه، دلیجه کوچک، ترم‌تای، بالابان، شاهین، بحری، لاچین و لیل عنوان کرد و گفت: این پرندگان پرندگانی در حال گذر هستند و در استان مرکزی در حوالی تالاب میقان دیده شده‌اند.

کلنگری با اشاره به اینکه این پرندگان روزفعالند و فعالیت‌های حیاتی خود را در طول روز انجام می‌دهند، گفت: کوچکترین نوع شاهینیان دیده شده در ایران ترم‌تای است که نخستین بار توسط من در تالاب میقان دیده و گزارش آن نیز ارائه شد.

بالابان و سمندر لرستانی گونه‌های قاچاق شده حیات وحش ایران

وی سه گونه از شاهینیان ایران که شامل بالابان، شاهین و بحری می‌شود را مورد توجه شکارچیان و قاچاقچیان دانست و افزود: بالابان و سمندر لرستانی بیشتر حجم قاچاق حیات‌وحش را در کشور به خود اختصاص داده‌اند که توسط قاچاقچیان بومی صید و به کشورهای حوزه خلیج‌فارس قاچاق می‌شوند تا به منظور قوش‌بازی به شاهزادگان عرب فروخته شوند.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: بیشترین بالابانی که به کشورهای حوزه خلیج‌فارس قاچاق می‌شود، از ایران و پاکستان است در صورتی که اعراب اظهار می‌کنند که این پرندگان شکاری جسور از اروپا خریداری می‌شود در حالیکه این ادعا صحت ندارد و هر ساله در اواخر تابستان و پاییز قاچاقچیان بومی به صید این پرندگان مشغول می‌شوند.

وی به روند شکار این پرنده شکاری خاص اشاره کرد و گفت: شکار این پرنده به واسطه دلیجه انجام می‌شود و با طعمه قرار دادن این پرنده کوچک شاهین را که به شکار آن ترغیب و نزدیک طعمه ‌شده با تور و طناب صید می‌کنند.

وی با بیان اینکه این افراد سودجو سال گذشته تا اطراف تالاب میقان آمده بودند که خوشبختانه شناسایی شدند و فرصت انجام این شکار را نیافتند، اظهار کرد: شاهین و پرندگان شکاری از این دست، زادآوری در استان ندارند و صرفاً برای زمستان‌گذرانی از شمال به سمت کشور و تالاب میقان حرکت می‌کنند.

بالابان‌ها بساط قوش‌بازی اعراب را فراهم می‌کنند‌

کلنگری شاهین را سریع‌ترین موجود زنده در روی زمین دانست که در زمان شکار سرعت آن به ۳۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد و اضافه کرد: بالابان و شاهین پرندگانی جسور هستند که حتی به پرندگان بزرگتر از خود حمله می‌کنند و اعراب برای تفریح خود با استفاده از این پرنده و همچنین قاچاق هوبره که در معرض انقراض قرار دارد، بساط تفریح خود را این چنین فراهم می‌کنند و با این رفتار غیر اخلاقی و ضررآفرین پرندگان را به جان هم می‌اندازند و نسل آنها را با خطر انقراض مواجه می‌کنند.

وی با تأکید بر اینکه راه شکار این پرندگان شکاری جسور طعمه قرار دادن دلیجه‌هاست و با توجه به تعدد و پراکندگی بالای این پرندگان در کشور سالانه جوجه‌های این پرنده کوچک در بازار به فروش می‌رسد و مردم به منظور داشتن پرندگان خانگی موجبات تلف شدن آنها را فراهم می‌کنند. زمانی که این پرندگان در سنین کرکی هستند افراد بومی به منظور تبدیل کردن آنها به پرندگان خانگی آنها را شکار‌ یا خریداری می‌کنند و این اقدام باعث می‌شود که پرنده اصول زندگی در طبیعت را یاد نگیرد و حتی به دلیل تغذیه نامناسب فلج شده و این چنین توان بازگشت به طبیعت را نخواهد داشت.

وی اظهار کرد: علی‌رغم اینکه این پرنده حمایت و حفاظت شده و شکار آن ممنوع و جریمه‌ای حدود دو میلیون تومان دارد اما، همچنان صید می‌شود و لازم است که بخشی از جامعه برای حفظ این پرنده کوچک ترغیب شوند.

این فعال محیط زیست عنوان کرد: پرندگانی که از طریق شکار آسیب دیده‌اند را به من و همکارانم ارجاع می‌دهند چرا که باغ‌وحش حجم بسیاری از این پرندگان را در پارک دارد و همچنین محیط زیست نیز توان حفاظت از این پرندگان را ندارد، به همین دلیل به ما ارجاع داده می‌شوند اما، حتی اگر شرایط مناسب تغذیه‌ای نیز برای آنها فراهم شود توان بازگشت به طبیعت را ندارند و عملاً از چرخه طبیعت حذف می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه امکان صید و شکار این پرنده حفاظت شده به دلیل کمبودهای نیرویی و امکاناتی است که در حوزه محیط زیست استان وجود دارد، اظهار کرد: عدم اطلاع و آگاهی کامل نسبت به پرندگان شکاری و شاهینیان باعث شده است که مردم و آتش‌نشانان و کارمندان منابع طبیعی و محیط‌بانان در مواجهه با این پرندگان بلافاصله آنها را به پارک وحش تحویل دهند. این عدم آگاهی و نداشتن اطلاع کافی برای تمیز دادن پرندگان شکاری از یکدیگر باعث شده است که این پرندگان در معرض آسیب قرار بگیرند. همچنین نظارتی نیز بر عملکرد باغ وحش و ورود خروج شاهینیان نیست و گونه‌های شاهین به راحتی خارج می‌شوند و علاوه بر آن مسئولان مربوطه در محیط زیست و سازمان‌های مرتبط نیز اطلاعات دقیقی جهت شناسایی این گونه‌ها ندارند.

‌جولانگاه جرد ایرانی فراخ شده است

کلنگری در خصوص تهدیدات دیگر برای این پرنده شکاری کوچک گفت: علاوه بر شکار که این پرندگان را از بین می‌برد و آنها را در آستانه خطر انقراض قرار داده است، سموم کشاورزی که در مزارع استفاده می‌شود و حشراتی که در معرض این سموم هستند و منبع تغذیه دلیجه‌ها هستند، خود باعث ضربه خوردن به این پرندگان می‌شود. تخریب زیستگاه و از بین رفتن باغات و درختان خود باعث می‌شود که لانه‌سازی این پرندگان کوچک مشکل‌ شود، چراکه این دلیجه‌ها بر روی درختان و دکل‌های برق لانه می‌کنند.

وی افزود: طعمه محبوب پرندگان شکاری جونده‌ای به نام جرد ایرانی است و کاهش این شاهینیان و شکارچیان طبیعی باعث شده است که این جونده جولانگاه بیشتری داشته باشد و نهایتاً حیات گیاه قره‌داغ در تالاب میقان را به مخاطره بیاندازد. به همین دلیل داشتن و حفظ این پرندگان در منطقه بسیار حائز اهمیت است اما، به دلیل اینکه منطقه میقان دشت محسوب می‌شود و درختی در آن وجود ندارد، سکنی‌گزینی این پرنده کوچک با مشکلاتی مواجه شده است و به اجبار بر روی دکل‌های برق فشار متوسط ساکن می‌شود که این امر خود خطراتی را به دنبال دارد.

این فعال محیط زیست به اقداماتی که در خارج از کشور برای حفظ دلیجه کوچک می‌شود اشاره کرد و گفت: برخی از کشورها برای این پرندگان جعبه‌هایی به عنوان لانه در نظر می‌گیرد که دلیجه‌ها بسیار از آن استقبال می‌کنند. این جعبه‌ها و لانه‌های مصنوعی را به جهت اینکه عایق هستند به راحتی می‌توان بر روی دکل های برق فشار متوسط جای داد که همچنین در برابر شرایط جوی و زاغ‌ها نیز حافظ پرندگان شکاری هستند. در نظر داریم که این تجربه مثبت را در استان عملی کنیم تا بتوان دلیجه‌هایی را که در معرض آسیب قرار گرفته‌اند را حمایت کنیم و همچنین می‌توان از قطع درختان خشک در برخی مناطق نیز جلوگیری گرد تا زیستگاه این پرندگان بار دیگر احیا شود.

تاکنون برای حفظ پرندگان شکاری اقدامی اساسی صورت نگرفته است

وی عنوان کرد: حضور این پرنده کوچک در طبیعت بسیار قابل اهمیت است اما، مورد غفلت قرار گرفته است و به راحتی برای شکار شاهین و بالابان از آن استفاده می‌شود و مردم نیز با خریداری آنها چرخه حیات آنها را به مخاطره می‌اندازند در صورتی‌ که در این راستا نیازمند فرهنگ‌سازی هستیم. تاکنون هیچگونه آموزشی برای حمایت و حفاظت از این پرنده ارائه نشده است، در صورتی که می‌توان حتی این آموزش‌ها را از مقاطع ابتدایی برای دانش‌آموزان ارائه کرد.

کلنگری افزود: NGOها و تشکل‌های فعال در حوزه محیط زیست و حیات‌وحش می‌توانند در این عرصه فعالیت‌های بسیاری داشته باشند اما، با وجود این ظرفیت بالا تاکنون اقدامی صورت نگرفته و این مهم مغفول مانده است و به همین دلیل همچنان شاهدیم که اعراب و کشورهای حوزه خلیج‌فارس پا را فراتر گذاشته‌اند و تا نزدیکی تالاب میقان برای صید این پرندگان شکاری آمده‌اند و این پرندگان را تا مرز انقراض پیش برده‌اند.

‌

https://zistonline.com/vdcbsfbf.rhb8gpiuur.html