یک مدرس انرژیهای تجدیدپذیر با بیان اینکه ۱۹۵ کشور توافق پاریس را امضا کردهاند گفت: منطقی نبود که ایران به این توافق جهانی نپیوندد در حالیکه تقریبا همه کشورها حتی کرهشمالی عضو توافق هستند.
یک عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی خواجه نصیر گفت: تغییر اقلیم پدیدهایست که در تاریخ کره زمین به کرات رخ داده و یک رویداد قطعی است. بر اساس تخمینهایی که برای چند میلیون سال گذشته تا به اکنون داریم اگر به نمودارها نگاه کنید میبینید که دائم اقلیم کره زمین در حال تغییر و نوسان بوده است.
علیرضا بازارگان افزود: در عصری که ما در آن زندگی میکنیم هم با شاخصهایی که اندازهگیری میکنیم مثل شاخص ارتفاع دریاهای آزاد یا شاخص درجه حرارت میانگین کره زمین و مواردی مثل این واضح است که اقلیم در حال حاضر در حال تغییر است. برای مثال در صد سال اخیر به صورت میانگین سطح آبهای آزاد افزایش پیدا کرده و دمای متوسط کره زمین هم یک درجه افزایش پیدا کرده است.
وی تأکید کرد: اینکه انسان چه مقدار روی این تغییر اقلیم تأثیر دارد نکتهای است که روی آن استادان بحث دارند. البته اینکه انسان تأثیر دارد یا خیر، دانشمندان در تأثیر انسان روی تغییر اقلیم تقریباً متفقالقول هستند اما اینکه این تأثیر چه اندازه باشد مسئله مورد بحث است. بالاخره دنیایی که خدا خلق کرده است جایی بسیار پهناور است، و انسان در این میان موجودی کوچک ولی قدرتمند است.
این مدرس انرژیهای تجدیدپذیر توضیح داد: یکی از شاخصهایی که برای ما خیلی بحثبرانگیز است شاخص غلظت دی اکسید کربن در اتمسفر است. در صدها هزار سال گذشته دائم غلظت دی اکسید کربن در کره زمین در حال زیاد و کم شدن بوده است و فعالیت آتشفشانها، کم و زیاد بودن پوشش گیاهی بر روی کره زمین و مواردی مثل این بر غلظت دی اکسید کربن موجود در هوا تأثیر دارد. امروز واضح است که بر اساس اندازهگیری ما غلظت دی اکسید کربن الان نزدیک به ۴۰۰ PPM در در جو کره زمین است. به عنوان مثال نمودار غلظت دی اکسید کربن در ۸۰۰ هزار سال اخیر را با شما به اشتراک میگذارم که این نوسانات را به روشنی نشان میدهد و همانطور که میبینید پس از انقلاب صنعتی و استخراج سوختهای فسیلی از زیر زمین و سوزاندن آنها غلظت دی اکسید کربن به حدی رسیده است که در ۸۰۰ هزار سال اخیر بیسابقه بوده است. البته امکان دارد سؤال کنید که ما از کجا میدانیم صدها هزار سال پیش غلظت دی اکسید کربن یا درجه حرارت چقدر بوده است؟ ما این مباحث را در درس هایمان توضیح میدهیم، ولی خلاصه اش این است که با توجه به آنالیز نزولات آسمانی که از آن زمانها در زیر یخهای قطبی گیر کردهاند و باقی ماندهاند، این تخمینها به دست میآید.
منبع شکل امضای ۱۹۵ کشور پای توافق برای جلوگیری از تغییر اقلیم
بازارگان در پاسخ به اینکه آیا این شاخص مناسبی برای تغییر اقلیم است پاسخ داد: میتوانیم بگوییم اغلب دانشمندان قبول دارند که افزایش دی اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانهای شاخص خوبی است و افزایش دی اکسید کربن میتواند منجر به تغییر اقلیم شود اگرچه برای آنکه انصاف را رعایت کرده باشیم این را هم باید اضافه کنیم که مثل هر پدیده علمی دیگر تفسیر و توضیحات متنوعی وجود دارد و برخی دانشمندان این نظریه عمومی را قبول ندارند و به نظریههای دیگری برای توضیح دادن علت تغییر اقلیم روی آوردهاند.
وی در خصوص توافق پاریس و حضور کشورهای مختلف در آن گفت: توافق پاریس چیزی است که تقریباً تمام کشورهای دنیا روی آن اتفاق نظر داشتند و عضو آن شدند به استثنای سوریه که به خاطر جنگ داخلی اصلاً این امکان را نداشت که هیئتی را به پاریس بفرستد تا این توافقنامه را امضا بکنند یا نکنند و نیکاراگوئه که آن را امضا نکرد، نه به خاطر اینکه تغییر اقلیم را قبول نداشت بلکه به خاطر اینکه احساس میکرد قطعنامه به اندازه کافی سختگیرانه نیست. یعنی اینکه برخی میگویند نیکاراگوئه با تغییر اقلیم مخالف است، درست نیست زیرا در اصل به اعتقاد نیکاراگوئه توافق پاریس آن طور که باید و شاید سختگیرانه با موضوع تغییر اقلیم برخورد نمیکند.
برنده جایزه شهید کاظمی آشتیانی از بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: تقریباً تمام کشورهای کره زمین توافق پاریس را امضا کردهاند و ایران هم به عنوان یک عضو جامعه جهانی طبیعی است که امضا کند و کار درستی هم کرده و منطقی نیست که ۱۹۵ کشور امضا کنند و شما یک نفره بایستی بگویی ما امضا نمیکنیم. بد نیست بدانید حتی کره شمالی هم توافقنامه پاریس را امضا کرده است!
بازارگان در خصوص دلایل خروج آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانهای از توافق پاریس نیز گفت: تصمیمی که ترامپ گرفت خیلی وابسته به قولهای انتخاباتی است که داده بود. ترامپ قبل از انتخاب چند بار در مصاحبهها علناً گفته بود که برای حمایت از صنعت زغال سنگ و سوختهای فسیلی آمریکا و برای اینکه چرخ این نیروگاهها بچرخد و معدنچیان و افراد دیگری که در صنعت سوختهای فسیلی درگیر هستند شغلشان را از دست ندهند و اقتصاد آمریکا دچار کاهش رشد نشود، در توافق پاریس تعهدات آمریکا را سبکتر و در آن بازنگری خواهد کرد یا به طور کلی آمریکا از این توافق خارج میشود. ترامپ با سران کشورهای اروپایی حرف زد و گفتگوهایی کردند و به نظر میرسد سران اروپایی نپذیرفتند که آمریکا تعهدش را کمتر یا نقشش را سبکتر کند. به طور خلاصه ترامپ یک تصمیم خودخواهانه برای آمریکا گرفت و یک تصمیم خودخواهانه برای آن قشری از آمریکا گرفت که به او رأی دادند و باقی جامعه جهانی را با این تصمیم ناراحت کرد.
تعهدات ایران در توافق پاریس چیزی بین ۴ تا ۱۲ درصد است
وی دربارهٔ تعهدات ایران در توافق پاریس نیز گفت: تعهداتی که ایران داده است چیزی بین ۴ تا ۱۲ درصد بسته به کمکهای بینالمللی است. برای اینکه ببینیم این تعهدات منطقی است یا نه چند نکته را باید اشاره کرد. یکی اینکه تعهداتی که ایران داده از نظر قانون بینالملل الزامآور نیست زیرا شما وقتی که تعهد میدهید البته به لحاظ اخلاقی باید پایبند باشید اما توافقنامه پاریس اینطور نیست که اگر به تعهدت عمل نکردی مثلاً شورای امنیت شما را تحریم کند یا جریمه سنگین اقتصادی یا مثلاً لشکرکشی نظامی به دنبال داشته باشد. در توافق پاریس هر کشوری تعهدی میدهد و توقع این است که با حسن نیت کشورها تا جایی که میتوانند این تعهد را برآورده کنند و اگر نکنند هیئتهای ناظری در نظر گرفته شده که تذکر میدهند یا نظر میدهند یا کمک میکنند ولی این هیئتها خارج از توافق پاریس قدرتی ندارند و نمیتوانند مثلاً بگویند شورای امنیت باید وارد عمل شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیر افزود: از سوی دیگر وقتی ما تعهد ۴ تا ۱۲ درصدی خود را در کنار تعهد دیگر کشورها ببینیم موضوع معنیدارتر میشود. کشورهایی هستند که تعهدات زیادی دادهاند مثلاً لبنان تعهدش بین ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش گازهای گلخانهای است. یعنی اگر ما حداکثر تعهدمان که ۱۲ درصد است را انجام دهیم به کمینه تعهد لبنان که ۱۵ درصد است نمیرسد.
بازارگان تأکید کرد: خود کشورهای اتحادیه اروپا تعهدشان ۴۰ درصد است که خیلی رقم قابل توجهی است و تازه این ۴۰ درصد نسبت به انتشار سال ۱۹۹۰ است. همینطور که سالها جلوتر میرود شما طبیعتاً گاز گلخانهای بیشتری تولید میکنید. یکی میگوید مثلاً من ده سال دیگر نسبت به امسال فلان درصد کاهش میدهم ولی اتحادیه اروپا میگوید نسبت به سال ۱۹۹۰، ۴۰ درصد کاهش خواهم داد یعنی هرچه از سال ۹۰ تا الان افزایش پیدا کرده را که کاهش میدهم هیچ، نسبت به سال ۹۰ هم ۴۰ درصد کم میکنم. این تعهد بسیار سنگینی است که اتحادیه اروپا قبول کرده است. پس باید بپذیریم که تعهدهای ایران نسبت به تعهدهای خیلی از کشورهای دیگر کم است. البته کشورهایی مثل قطر و بحرین که نفت و گاز و سوختهای فسیلی تمام داراییشان است و اگر این را ازشان بگیری چیزی نمیماند، در تعهداتی که دادهاند اغلب تلاش کردهاند تعهد عددی ندهند و تعهدات کلی دادهاند. یعنی این واقعیت را نمیتوان انکار کرد که برای کشورهای دارای نفت و گاز، استفاده بیشتر از این منابع خدادادی گرچه موجب افزایش گازهای گلخانهای میشود، ولی رشد اقتصادی را نیز در پی خواهد داشت.