استاد اقتصاد محیط زیست دانشگاه آکسفورد ضمن تاکید بر توجه همزمان به محیط زیست در مسیر توسعه، می گوید: راهکار اصلی احیای دریاچه ارومیه رسیدن به وفاق جمعی بین همه ذی نفعان است.
به گزارش زیست آنلاین، کامرون هپبورن/Cameron Hepburn دانش آموخته رشته مهندسی شیمی و حقوق از دانشگاه ملبورن استرالیا در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری اقتصاد از دانشگاه آکسفورد است. وی که به تدریس اقتصاد محیط زیست در دانشگاه آکسفورد و مدرسه اقتصاد و علوم سیاسی لندن اشتغال دارد، اخیرا به ایران سفر کرد و در نشستی کوتاه در پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف، نظراتش را درباره اقتصاد محیط زیست برای احیای دریاچه ارومیه ایراد کرد. اساسا در تعریف، اقتصاد محیط زیست را به طور کلی می توان شامل مراحل ذیل دانست: ارزیابی اهمیت اقتصادی انحطاط محیط زیست و یافتن علل اقتصادی این انحطاط و ارائه انگیزه های اقتصادی لازم جهت کند کردن، متوقف و برعکس کردن روند این انحطاط.
***اقتصاد محیط زیست و همزمانی توسعه و حفاظت از محیط زیست هپبورن در گفت و گویی با خبرنگار علمی ایرنا، در پاسخ به این پرسش که مولفه های اصلی اقتصاد محیط زیست چیست و چطور رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست همزمان میسر است، گفت: اساسا اقتصاد محیط زیست سهم زیادی در تحقق همزمانی رشد و حفاظت از محیط زیست دارد. وی افزود: در این ارتباط، سه مولفه کلیدی این است؛ نخست، تحقیقات نشان داده که کشورها تا اندازه مشخصی می توانند با بهره برداری از منابع طبیعی خود رشد و توسعه یابند. به همین دلیل کشورهای ثروتمند هوشمندانه از همه دارایی های زیست محیطی خود حفاظت می کنند؛ زیرا سرمایه طبیعی قوی لازمه رسیدن به رفاه اقتصادی است. مولفه دوم این که کارشناسان اقتصاد محیط زیست از مدت ها قبل بر این نظر هستند که اگر منابع طبیعی ارزشمند ارزش اقتصادی نداشته باشند یا ارزش آنها بسیار کم در نظر گرفته شود؛ معمولا بیش از حد استفاده شده یا تلف می شوند. به گفته هپبورن، یک نمونه متداول این است که وقتی قیمت آب خیلی پایین باشد یا قیمت پایین نفت و گاز در کشورهای غنی از این منابع موجب هدر رفتن زیاد آنها می شود. ۳۹;سوم این که می دانیم ابداعات در فناوری های زیست محیطی در ارزش آفرینی مهم هستند؛ چه در افزایش کارآمدی انرژی و یا در استفاده از ماهواره برای بررسی و اطلاع از منابع طبیعی باشد یا پیشرفت در علومی که منجر به تولید پنل های خورشیدی ارزان شد و همین یافته با در نظر گرفتن منبع قوی انرژی خورشیدی در ایران می تواند برای این کشور بسیار مفید باشد.۳۹;
*** منابع طبیعی باید به درستی ارزش گذاری اقتصادی شوند مشاور انرژی و اقلیم در وزارت کشور انگلیس در پاسخ به این سوال که آیا رشد بیشتر در همه کشورها به محیط زیست و منابع آب بستگی دارد و مهم ترین چالش های زیست محیطی که رشد را متوقف می کند چیست، گفت: آب و دیگر دارایی های طبیعی رفاه و موجودیت انسان را تامین می کنند. بدون آنها نمی توانیم زنده بمانیم و اقتصاد مولد داشته باشیم؛ اما رشد اقتصادی بیشتر ضرورتا به معنای افزایش فشار روی منابع زیست محیطی نیست. اگر امور را به شکل هوشمندنه تری انجام دهیم و با زمین مهربان تر باشیم. وی افزود: بدون اعمال تغییرات ساختاری در الگوی اقتصاد، رشد بیشتر به معنای استفاده افزون از منابع طبیعی و احتمال افزایش مشکلات زیست محیطی است. در سطح جهانی مهم ترین چالش ها با آن دسته از منابع طبیعی نیست که قیمت خوبی دارند؛ برای نمونه نفت و گاز، مس و نقره رو به پایان نیست، بلکه چالش ما با منابعی است که به درستی قیمت گذاری نشده اند یا اصلا قیمتی ندارند. مدیر برنامه اقتصادهای پایدار در موسسه رویکرد نو به اقتصاد در مدرسه مارتین دانشگاه آکسفورد تاکید کرد: اگر این مشکل را با نوعی تقسیم بندی یا تنظیم قوانین توسط دولت حل نکنیم رشد اقتصادی در نهایت محدود خواهد شد. وی ادامه داد: نمونه های دیگر شامل تثبیت وضعیت اقلیم، کارکرد اکوسیستم ها، تنوع زیستی، آب و هوای تمیز است. اگر این مشکلات را با نظام محدودسازی انتشار گازهای گلخانه ای و/یا دیگر مقررات دولتی حل نکنیم رشد در نهایت محدود خواهد شد.
***توافق پاریس و شروعی خوب! هپبورن در این مورد که آیا توافق پاریس می تواند مسیر را برای حفاظت بهتر از محیط زیست هموار سازد، توضیح داد: توافق پاریس قطعا شروع خوبی است، به موضوع تغییر آب و هوا می پردازد و تاکنون توافق و وعده کشورهایی را در پی داشته است. این توافق و وعده کشورها به معنای برداشتن اولین گام به سوی محدودسازی موج های شدید گرما، قحطی و دیگر مشکلات مرتبط با آب مانند مسائل گرفتار دریاچه ارومیه است که در نشست دانشگاه صنعتی شریف به آن پرداختیم. اما نباید فراموش کرد تغییرات اقلیم تنها یکی از مشکلات زیست محیطی اصلی است.
*** شباهت دریاچه ارومیه و حوضه آبی ماری-دارلینگ استرالیا استاد دانشگاه آکسفورد در مورد تلاش های ایران برای حفاظت بهتر از محیط زیست و به طور خاص تلاش ها برای احیای دریاچه ارومیه نیز طی ۴ سال قبل گفت: ایران کشوری با افرادی بسیار با هوش است، تبادل نظر با کارشناسان دیگر کشورها به ویژه بعد از برداشتن تحریم ها قطعا با پاسخ گرم جهان روبرو می شود. کشورهای دیگر بسیار از هم آموخته اند و تبادل این تجربیات برای ایران (مانند کاری که ایران در زمینه نظام تخصیص آب با الگوگیری از استرالیا انجام می دهد) هم ارزشمند خواهد بود. ایران هنوز چالش های زیادی در مورد سیستم توزیع انرژی، آلودگی هوا و منابع آب دارد و باعث خوشحالی است تلاش هایی را برای رفع این چالش ها آغاز کرده است. ولی همچنان کارهای زیادی باید انجام شود. گردآورنده کتاب «اقتصاد و سیاست تغییرات اقلیم/The Economics and Politics of Climate Change» در مورد همکاری های بیشتر دانشگاه اکسفورد و سازمان های مردم نهاد یا دانشگاه های ایران در زمینه حفاظت از محیط زیست توضیح داد: همیشه می توانیم از یکدیگر فرا بگیریم؛ به عنوان یک استرالیایی که در انگلیس زندگی می کند زمان زیادی را در چین، کشورهای اروپایی و آمریکا در حال رایزنی با دولت ها، جوامع مدنی در مورد مشکلات زیست محیطی می گذرانم. باید با یکدیگر همکاری کنیم و بهترین راهکارهای مفید یا تجربیات کسب شده غیرمفید را در اختیار یکدیگر قرار دهیم. وی افزود: یک راهکار ثابت برای همه کشورها وجود ندارد؛ زیرا شرایط محلی متفاوت و تنوع فرهنگی فرصت ها و محدودیت های گوناگونی را پیش روی ما می گذارند. «اما برای نمونه چالش های پیش روی دریاچه ارومیه شبیه حوضه آبی ماری-دارلینگ استرالیاست».
***وفاق جمعی کلید احیای دریاچه ارومیه هپبورن ادامه داد: برای احیای دریاچه ارومیه باید با ذی نفعان کلیدی از جمله بخش کشاورزی اعتمادسازی کرد. در پی این اعتمادسازی به درک مشترکی از مشکل می رسیم که در ادامه به دستیابی به توافق در مورد مجموعه ای تغییرات کمک می کند طوری که به نفع همه ذی نفعان خواهد بود. نکته خوب در مورد حل مشکلات زیست محیطی این است که همیشه یک راه وجود دارد که برای همه ارزش می آفریند و همه می توانند در آن سهیم شوند. این کارشناس اقتصاد محیط زیست گفت: بنابراین وضعیت کشاورزان بهتر می شود، محیط زیست به دلیل افزایش ورودی آب و کاهش نمک به آن در موقعیت بهتری خواهد بود و اکوسیستم احتمالا به وضعیت بهتر گذشته بازمی گردد و صنعت گردشگری رونق می گیرد. به گزارش ایرنا، به گفته هپبورن، برای رسیدن به این هدف توجه صرف به اقتصاد و تصمیم گیری به تنهایی ما را کمک نمی کند بلکه برای ایران باید تلاش هایی در جهت نزدیک شدن طرفین، گفت وگو، آموزش و گوش دادن به منظور تحقق وفاق اجتماعی در مورد مجموعه ای از راهکارهای مناسب انجام شود.