آلودگی آب یکی از مهمترین خطرهایی است که حیات این خلیج را تهدید می کند زیرا خلیج فارس دریایی نیمه بسته است که توسط مجاری ورودی خروجی تنگه هرمز به دریای عمان و اقیانوس هند اتصال پیدا می کند.
تاریخ انتشار :شنبه ۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۰۶:۳۰
کد مطلب : 69666
به گفته دکتر سعید مظاهری، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، آلودگی آب یکی از مهمترین خطرهایی است که حیات این خلیج را تهدید می کند زیرا خلیج فارس دریایی نیمه بسته است که توسط مجاری ورودی خروجی تنگه هرمز به دریای عمان و اقیانوس هند اتصال پیدا می کند. این آلودگی ها بنابر دلایل مختلفی به وجود آمده است. بخشی از این آلودگی ها مربوط به فعالیت های انسانی مانند ریختن زباله و فضولات انسانی و پساب های صنعتی به آب های کم عمق و شکننده و همچنین تردد بیش از حد شناورها و کشتی های تجاری، نظامی و مسافرتی و ریزش نفت به بستر دریا است.
این عضو هیات مدیره انجمن علوم دریایی افزود: قطعا این آلودگی ها می تواند محیط زیست و حیات جانداران و گونه‌های آن و منابع غذایی خلیج فارس را تحت شعاع خود قرار دهند. اگر راهکاری برای این مساله پیدا نشود می تواند در آینده تبعات جبران ناپذیری به بار بیاورد. کنترل این آلودگی به پایش و مونیتورینگ دقیق و پروتکل قوی نیاز دارد.
پساب‌های شهری و صنعتی سواحل بندرعباس
استان هرمزگان دارای حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مرز دریایی است؛ استان هرمزگان دارای ۱۶شهر ساحلی است که فقط پنج شهر آن سیستم تصفیه فاضلاب دارد. در این بین مشکل اصلی و موضوع نگرانی‌ها، آلودگی سواحل بندرعباس است. جایی که فاضلاب صنایع، شهری و ... به دسترس ترین جا یعنی آب‌های خلیج‌فارس ریخته می‌شود. هیچ‌کس به این موضوع توجه نداشته که این فاضلاب می‌تواند خطرهای بسیاری ایجاد کند.
خورهای بندرعباس، محمل ورودی فاضلاب تصفیه نشده این شهرها به دریاست. خورها از آبراهه‌های درون شهرها تشکیل می‌شود که محل تلاقی این آبراهه در محل ورود به دریا هستند. این خورها هم فصل مشترک معضلات فاضلاب اغلب شهرهای بندری جنوب کشور هستند؛ هم‌اکنون بیش از ۲۰ نقطه عمده که فاضلاب از آنجا وارد خور و سپس به دریا می‌ریزد، شناسایی‌شده که با تخمین‌هایی که زده شد، حدود ۹۵۰ لیتر در ثانیه پساب و فاضلاب خام از طریق این خور و کانال‌های منتهی به دریا، وارد دریا می‌شود!
احمد مرادی، نماینده مردم بندرعباس در مجلس با انتقاد از اینکه خلیج فارس ۸ سال درگیر ورود پساب فاضلاب های خانگی و صنعتی است و هیچ گونه اقدام موثری برای مدیریت این معضل انجام نشده است، گفت: متاسفانه روزانه ۷۰۰ لیتر در ثانیه پساب فاضلاب های خانگی و صنعتی وارد خلیج فارس می شود و مشکلاتی را برای محیط زیست دریا و آبزیان ایجاد کرده است.
نماینده مردم بندرعباس، قشم، ابوموسی، حاجی آباد و خمیر در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از اینکه تذکرات داده شده به وزیر نیرو و مسوولان اجرایی استان در مورد ورود فاضلاب به خلیج فارس تاکنون نتیجه بخش نبوده است، افزود: سرمایه گذار برای بازچرخانی فاضلاب جهت آبیاری فضای سبز و کشاورزی در نظر گرفته شده اما سرمایه گذار برای خرید دستگاه تضمینی را درخواست کرد که در سفری که دولت به استان هرمزگان داشت این تضمین در قالب مصوبه ای تصویب شد اما متاسفانه پیشرفت کار خیلی چشمگیر نیست.
وی با یادآوری اینکه در نشست مشترکی با استاندار هرمزگان بر لزوم جلوگیری جلوگیری از ورود فاضلاب به خلیج فارس و بازچرخانی آن تاکید شد، ادامه داد: ورود پساب به فاضلاب همچنان ادامه داشته و حیات دریا را در معرض خطر قرار داده است این در حالی است که صنایع و فضای سبز به این پساب نیاز مبرمی دارد.
این نماینده مردم در مجلس دهم، افزود: متاسفانه ۲۰۰ لیتر آب شرب در ثانیه برای آبیاری فضای سبز صرف می شود و متاسفانه با توجه به کمبود آب و خشکسالی ها این معضلی بسیار بزرگ است.
نماینده مردم بندرعباس، قشم، ابوموسی، حاجی آباد و خمیر در مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از اینکه آلودگی زیست محیطی خلیج فارس یکی از علت های وجود کشند قرمز است، افزود: کشند قرمز تهدیدی جدی برای آبزیان و مرجان ها محسوب می‌شود و می تواند خطراتی را برای حیات خلیج فارس به دنبال داشته باشد.
تاثیر منفی جزایر مصنوعی روی محیط زیست خلیج فارس
ایجاد جزایر مصنوعی از سوی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس عامل دیگری است که حیات این حوضه آبی ارزشمند را تهدید می کند. این در حالی است که طبق پیمان نامه حفاظت محیط زیست منطقه ای که از سوی تمامی کشورهای ساحلی خلیج فارس در سال ۱۹۷۸ امضا شد، هر نوع توسعه که حریم بین المللی آب‌های خلیج فارس را به خطر اندازد، برای کشورهای همسایه ممنوع است.
داوود میرشکار، مدیر کل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این خصوص گفت: برای هیچ یک از جزایر مصنوعی که در کشورهای حاشیه خلیج فارس ایجاد شده، ارزیابی زیست محیطی ارایه نشده است، این جزایر قطعا تاثیر منفی روی محیط زیست خلیج فارس به جا گذاشته اند که به مرور زمان بیشتر نیز خواهد شد.
وی افزود: ورود نخاله ها و حجم زیاد خاک به دریا باعث بالا رفتن کدورت آب، نابودی زیستگاه های آن محدوده، مدفون شدن گونه های دریایی و نابودی آنها می شود، همچنین ورود مواد مغذی بسیار زیاد از طریق خاک به آب های خلیج فارس و غنی شدگی آب، باعث افزایش پدیده کشند قرمز در این آب ها می شود که تلفات برخی آبزیان را به دنبال دارد.
میرشکار ادامه داد: جزایر مصنوعی به عنوان چالشی برای خلیج فارس، چرخه طبیعی آب را بر هم می زنند و وضعیت چرخش آب را کندتر می کنند حتی در حالت طبیعی نیز چرخش آب در خلیج فارس به علت نیمه بسته بودن این پهنه کند است.
تلخی که آب شیرین‌کن‌ها به ارمغان می آورند
نمک‌زدایی و شیرین کردن آب دریا موجب تامین حدود پنج میلیارد مترمکعب آب در سال در دنیا می‌شود. این اقدام در کشورهای پیرامون خلیج‌فارس به دلیل نیاز بسیار زیاد به آب در این منطقه خشک، با شدت صورت می‌گیرد.
این فناوری راه‌حل مناسبی برای تامین آب شرب منطقه و بهبود کیفیت آب و وضعیت بهداشت انسان به نظر می‌رسد اما متاسفانه اثر منفی بالقوه‌ای روی محیط‌زیست خلیج فارس و دریای عمان از خود برجای می‌گذارد. از این اثرها می‌توان به خطر‌انداختن حیات گیاهان و موجودات دریایی، انتشار گازهای گلخانه‌ای و تخلیه آب شور محیط‌زیست دریا که موجودات بسیاری را در خود پرورش می‌دهد، اشاره کرد.
هم اکنون مواد غذایی مورد نیاز، آن را به مصرف برسانند اما در فرآیند نمک زدایی، آب دریا از طریق لوله‌های بزرگ به محل زندگی این گیاهان پمپاژ شده و با به هم زدن بستر دریا و مواد مغذی موجود در آن، موادی تازه و همچنین آلوده‌کننده وارد محیط‌زیست این گیاهان می‌شود و به این ترتیب حیات‌شان به خطر می‌افتد. حتی موجودات ریز دریا مانند ماهی‌ها نمی‌توانند در برابر فشار پمپاژ آب این لوله‌ها دوام آورده و به درون دستگاه آب شیرین‌کن رفته و از بین می‌روند.
همچنین طی فرآیند نمک‌زدایی آب دریا، آب شور بیشتری تولید می‌شود که حاوی مواد شیمیایی بازمانده از نمک‌زدایی است و این پسماند به دریا ریخته می‌شود و سطح شوری آب دریا را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر تجهیزات نمک‌زدایی آب دریا می‌تواند دمای آب دریا را نیز افزایش دهد. بسیاری از موجودات دریا در برابر تغییرات حتی جزئی دمای دریا بسیار حساس هستند و نمی‌توانند از پس این شرایط برآیند و جان خود را از دست می‌دهند. از طرفی با وجود شرایط جدید ممکن است فقط آن دسته از موجوداتی که توانایی تطبیق خود را با شرایط موجود دارند، زنده بمانند و به این ترتیب نظم و تعادل اکوسیستم به هم می‌خورد.
همچنین دستگاه‌های آب شیرین‌کن به دلیل اینکه به حجم بسیار بالایی از انرژی نیاز دارند و از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، موجب تولید گازهای گلخانه‌ای شده و روی تغییرات آب و هوای منطقه اثر می‌گذارند. از طرفی افزایش شوری و دمای آب ناشی از عملیات نمک‌زدایی، از غلظت اکسیژن محلول در آب کاسته و زندگی موجودات دریایی را به خطر می‌اندازد. همچنین اکثر سیستم‌های شیرین‌کن آب دریا حاوی کلر است تا جلوی تجمع و رشد میکروارگانیسم‌ها و گیاهان و مرجان‌ها روی تجهیزات را بگیرند. این درحالی است که کلر منجر به تولید هیپوکلریت و هیپوبرمیت شده که زندگی موجودات دریایی را به خطر می‌اندازد.
از دیگر آلوده‌کننده‌های آب دریا بر اثر نمک‌زدایی می‌توان به ورود فلزات سنگین مانند آلیاژهای مس ـ نیکل که به منظور پیشگیری از زنگ‌خوردگی تجهیزات استفاده می‌شوند، اشاره کرد. همچنین آمونیاک یونیزه شده که ماده‌ای بسیار سمی است و گونه‌های دریایی را به خطر می‌اندازد، در ایستگاه‌های نمک‌زدایی فراوان مشاهده می‌شود.
سهم تانکرهای نفتی در آلایندگی آب‌های خلیج فارس
آلاینده‌هایی که از تانکرهای نفتی بر اثر رها‌سازی کیسه‌های حاوی آب توازن به دریا سرازیر می‌شوند، با توجه به اینکه اغلب کشتی‌ها مجهز به تجهیزات مناسب برای جداسازی آب و نفت (SBT)نیستند، خود از دیگر مخاطراتی است که محیط‌زیست خلیج‌فارس را تهدید می‌کند.
آمارهای موجود نشان می دهد که روزانه حدود ۱۴ میلیون بشکه نفت از تنگه هرمز صادر و وارد بازارهای جهانی می شود، همچنین سالانه حدود ۵۰ هزار کشتی از این تنگه عبور می کند که بیشتر آنها تانکرهای نفتی هستند، تعداد کشتی ها و تانکرهای نفتی با وزن ناخالص ۳۰۰ تن و بیشتر در ورودی به بنادر کشورهای منطقه حاشیه خلیج فارس و دریای عمان حدود ۶۱ هزار فروند است که حدود ۲۰ هزار فروند از آنها نفتکش هستند. تاثیر این حجم تردد و عبور و مرور کشتی های بزرگ و نفتکش بر محیط زیست خلیج فارس قابل اغماض نیست به طوری که اثر آن در از بین رفتن آبسنگ های مرجانی، تلف شدن دلفین ها و نابودی زیستگاه ها مشهود است.
اخیرا معاونت محیط‌زیست دریایی سازمان محیط‌زیست با سازمان بنادر و دریانوردی در زمینه مقابله با آلودگی‌ها تعامل خوبی برقرار کرده که تخلیه آب توازن کشتی‌ها یکی از آنهاست. بر این اساس مقرر شده که تجهیزات و تاسیسات تصفیه آب توازن در بنادر ایجاد شود که در حال انجام است. همچنین برنامه‌ای در دست آزمایش است که شناورها هم باید پسماندهای خود را به بنادر تحویل دهند که در این زمینه با مدیریت صحیح پسماندها می‌توان این مشکل را مرتفع کرد./ منبع: سینا پرس
https://zistonline.com/vdcceeqe.2bqoe8laa2.html
zistonline.com/vdcceeqe.2bqoe8laa2.html
تگ ها
آخرین عناوین
پربيننده ترين
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب
سایت با ذکر منبع بلامانع است.