زیست آنلاین: پارک ملی خجیر که یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده جهان به شمار می رود در نزدیکی پارک ملی سرخه حصار واقع شده است اما به دلیل آنکه در فاصله بیشتری از تهران قرار گرفته است، دست نخورده تر و سالم تر مانده است.
موقعیت جغرافیایی پارک خجیرپارک ملی خجیر با مساحتی به وسعت ۱۰۰۱۳ هکتار که در سال ۱۳۶۱ توسط شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان پارک ملی تعیین شد، در حیطه شرق استان تهران، جای گرفته است. خنجیر به جهت آنکه در حدود ۲۰۰ سال پیش به عنوان شکارگاه سلطنتی قرق شده بود، قدیمی ترین منطقه شکار ممنوع در کشور محسوب می شود.
منابع آبی پارک ملی خجیریکی از ویژگی های برجسته این پارک ملی وجود منابع آبی نظیر رودخانه جاجرود می باشد که پس از عبور از سد لتیان در پارک جریان یافته است، علاوه بر آن، همچنین چشمه های باغ انگوری، سنگ بندی، باغشاه، نایب علی، باغ اناری، دره چنار، سیدرضا از جمله منابع آبی دیگر این حوزه به شمار می روند. باید گفت، وجود این منابع آب کافی در کنار پوشش گیاهی متناسب واستقرار پناهگاه های زیاد، این پارک را به زیستگاه مناسبی برای نیاز گونه ها فرهم آورده است، وجود جنبه های زیباشناختی، بوم شناسی، ژنتیکی، آموزشی، گردشگری و اجتماعی- اقتصادی ارزشمند موجود در این پارک، این منطقه را به یکی از بهترین زیستگاه های البرز مرکزی تبدیل نموده است.
مشکلات موجود بر سر راه پستانداراناز آنجا که پستانداران به شکل ذاتی وابستگي شديدی به زيستگاه خود دارند در مقابل هر گونه تخريب ايجاد شده حساسیت نشان داده و غالبا به مهاجرت می پردازند، اما به دلیل آنکه منطقه خجیر محصور است و با هیچ یک از مناطق اطراف خود ارتباطی ندارد ، امکان مهاجرت برای حیات وحش موجود در این پارک مقدور نیست گونه های جانوری این منطقه می بایست حتی در شرایط نامساعد نیز در همین منطقه مستقر باشند، اما قابل توجه است که با وجود این مساله هنوز هم، گونه های زیادی نظیر گراز، قوچ وحشي، آهو، پلنگ، خرگوش و ... در پارک ملی خجیر وجود دارند . اما از آنجایی که مشکل مهاجرت بر سر راه پرندگان این منطقه، وجود ندارد، ین منطقه با زیستگاه های متنوع خود در مسير مهاجرت تعداد زيادي از گونه هاي مهاجر قرار گرفته است، به طور کلی ۱۱۵ گونه پرنده در این مناطق وجود دارند که ۲۲.۶ درصد کل پرندگان ایران را شامل می شوند.
پوشش گیاهان در پارک ملی خجیربه طور کلی، در این منطقه ۳۵ جامعه گیاهی وجود دارند و می توان گفت بهترین جنگل پسته وحشی البرز نیز به این ناحیه متعلق است. درختان بادام کوهی، داغداغان و ارس نیز از دیگر درختان مهم این پارک ملی به شمار می روند. گونه های شیرخشت، سوفورا، روناس، چنار، زرشک، سپیدار، سیاه تلو، ارمک، افرا، کاج، زالزالک، زبان گنجشک، عرعر، اقاقیا، تنگرس، ریش بز، چوبک، گل گندم، انواع گز و انواع بید نیز گونه های دارویی، صنعتی و خوراکی مشخص پارک ملی خجیر هستند. علاوه بر آن، یکی از جاذبه های مهم این پارک وجود دشت های منحصر به فرد شقایق های وحشی بوده است که متاسفانه امروزه به دلیل چیده شدن آن ها توسط گردشگران، کاهش قابل ملاحظه ای داشته است.
تهدیدات منطقهاحداث سد ماملو، جنگل کاری منابع طبیعی با درختان غیربومی، برداشت غیرمجاز سنگ از بستر رودخانه ، ساخت و سازهای غیرمجاز، تعارضات و تصرفات صنایع نظامی، تخریب حاصل از اجرای پروژه های ملی و احداث راه های دسترسی متعدد، حفر چاه های غیرمجاز در منطقه، شکارو صید غیرمجاز، آتش سوزی عرصه های طبیعی و بکر، احداث گلخانه های غیرمجاز و ورود سموم کشاورزی به چرخه محیط، از عوامل تخریب و تهدید منطقه است.
پیشنهادات
با توجه به فصل زآداوری و تولید مثل حیات وحش منطقه، پیشنهاد می شود زمان بازدید، در فصول مناسب (اوایل تیرماه تا اوایل آبان ماه) باشد. همچنین پیشنهاد می شود، بازدید و گردشگری در محدوده های باغشاد، باغ انگوری و زیستگاه های این منطقه به دلیل قرارگیری در محوطه امن پارک ملی محدود تر بشوند. .