میراث جهانی بیابان لوت با مساحتی به تقریب ۱۷۵ هزار کیلومتر مربع، در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده است. این محوطه در سال ۲۰۰۵ با دمای ۷۰.۷ درجه سانتی گراد، بیشینه گرم ترین مکان را در کره زمین ثبت کرد.
تاریخ انتشار :چهارشنبه ۱۷ مرداد ۱۳۹۷ ساعت ۰۲:۵۶
کد مطلب : 78532
مدیر پایگاه جهانی بیابان لوت در استان خراسان جنوبی گفت: در ادامه مرمت‌های سال گذشته امسال اجرای سیستم روشنایی و نورپردازی پایگاه را در دستور کار قرار دادیم که هم اکنون به پایان رسید.
ملکوتی گفت: امید است با برنامه‌های انجام شده یا در دست اقدام جهت بهسازی پایگاه جهانی بیابان لوت، این مکان جهت پذیرایی و اطلاع رسانی به بازدید کنندگان و گردشگران به نحوی مطلوب مهیا شود.
به گزارش میراث فرهنگی-میراث جهانی بیابان لوت با مساحتی به تقریب ۱۷۵ هزار کیلومتر مربع، در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده است. این محوطه در سال ۲۰۰۵ با دمای ۷۰.۷ درجه سانتی گراد، بیشینه گرم ترین مکان را در کره زمین ثبت کرد. بیابان لوت به سه بخش جغرافیایی لوت شمالی، لوت مرکزی که کلوت‌ها و تپه‌های ماسه ای در آن قرار دارد و لوت جنوبی که غنی ترین پوشش گیاهی این بیابان را دارد، تقسیم می‌شود. پیشینه ی تمدنی بیش از پنج هزار سال در حاشیه ی بیابان لوت و کشف حدود سه هزار اثر تاریخی از این منطقه در نوع خود بی همتا است که از جمله این یافته‌ها باید به درفش پنج هزارساله ی شهداد، که قدیمی ترین درفش جهان است اشاره کرد.
بیابان لوت نخستین اثر طبیعی ایران است که به شماره ۱۵۰۵ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
در ادامه به ارائه تاریخچه مختصری از بیابان لوت پرداخته می شود.
نخستین کاوشگردر طول ده های ۱۹۲۰ (۱۳۰۰) و ۱۹۳۰ (۱۳۱۰)، «آلفونس گابریل» پزشک و ماجراجوی اتریشی، مسحور طلسم کویر لوت در ایران شد و به سفر و پژوهش در کویر افسونگر لوت پرداخت. گابریل، مناطق خشک و لم یزرع خاورمیانه، پاکستان و افغانستان را با شتر طی کرد تا مشاهدات خود را ثبت کند و نقشه آنها را بکشد. او به بیابان های ترسناکی مانند «دشت نومید» (در مرز شرقی ایران) و «دشت مرگو» (به معنی مرگ در منطقه سیستان) هم سفر کرد اما در نهایت منطقه ای وسیع پوشیده از تپه های شن های روان و با چهره ای در هم پیچیده و فریبنده، باعث شد تلاش او برای ورود و کنکاش در قلب «کویر لوت» ناکام بماند.
در مارس ۱۹۳۷ (اسفند ۱۳۱۵)، گابریل سرانجام توانست مرکز کویر لوت را فتح کند و البته به سختی زنده از آن خارج شود. یک سال بعد او تجربه سفرش را در گزارشی سحرانگیز به «انجمن سلطنتی جغرافیا» در انگلستان تقدیم کرد.
گابریل در این گزارش می گوید: «چشم انداز کویر زیر ابرهای سرخ تاریک شد... و صدایی شبیه غرش امواج دریا آغاز شد. توفان شن، روز را به شب تبدیل کرد. چند ساعت هولناک را بی حرکت و درمانده روی زمین دراز کشیدیم و منتظر ماندیم.»
جایی دیگر، آنها به وسیله سراب هایی که بیشتر هنگام خنکی هوای صبحگاه ظاهر می شود، فریفته شده بودند. تقریبا در پایان این ماجراجویی سه هفته ای، حتی شترهای آنها هم در حال احتضار بودند: «پای شترها می لرزید، نفس نفس می زدند و گاهی زانوهای شان تا می خورد.»
داغ ترین نقطه زمینپس از سفر ماجراجویانه گابریل، تحقیقات و نوشتارهای علمی در مورد دشت لوت، کاهش پیدا کرد. گابریل در گزارشش به نکته ای اشاره کرد که «گوستاو استراتیل زاور» جغرافیدان آلمانی هم عصر او هم آن را مطرح کرده بود. داغ ترین منطقه کره زمین، نه در بیابان سند، حبشه یا دره مرگ کالیفرنیا، بلکه در بخش جنوبی لوت قرار دارد.
در سال ۲۰۰۵ (۱۳۸۴) رادیومتر فروسرخ ماهواره «اکوآی» ناسا، دمایی معادل ۷۰.۷ درجه سلسیوس را برای زمین و در نقطه ای در بیابان لوت ثبت کرد و این بالاترین رقم دمایی بود که تاکنون در کره زمین گزارش شده است. در آوریل ۲۰۱۴ (فروردین ۱۳۹۲)، مرتضی جمالی، دیرینه بوم شناس «موسسه مدیترانه ای تنوع زیستی و بوم شناسی دریایی و زمینی» در مارسی فرانسه و همکارانش، سفری به همان نقطه در مرکز بیابان لوت انجام دادند تا ابزار دمانگاری را جهت ثبت دمای نقطه مورد نظر نصب کنند. صحنه ای که آنها در این سفر شاهد بودند، بی شباهت به فیلم های ترسناک آلفرد هیچکاک نیست. گله ملخ هایی که ناگهان از راه رسیدند و از لاشه پرنده هایی تغذیه کردند که همان دور و بر مرده بودند، بعد شروع به خوردن همدیگر کردند و سرانجام به قصد خوردن پژوهشگران متعجب به دست و پای آنها هجوم بردند.
تله مرگبارآخانی که متخصص «گیاهان شورپسند» است، پیشتاز محققان در چنین سفرهای تحقیقاتی است. گیاهان شورپسند از منافذ نادری که آب شور از آنها تراوش می کند، سیراب می شوند. او در همین سفر دریافت که لاشه پرندگان نقشی شگفت انگیز و اساسی در زیست بوم این اقلیم ایفا می کند. او گروهی از متخصصان ایرانی و غیر ایرانی را جمع کرد تا طی پنج سال بعد، پرده از رازهای این کویر بردارند.
این گروه برای انجام این ماموریت بکر و نو عازم شهداد شدند که شهر کوچکی در حاشیه کویر لوت است و تقریبا شمال و جنوب کویر را از هم جدا می کند. در برخی مناطق، کلوت ها مانند قارچ از دل کویر روییده اند. کلوت ها، صخره هایی هستند که بر اثر فرسایش باد شکل گرفته اند و چند متر ارتفاع دارند.
آخانی، کلوت های بزرگ تر را به ویرانه های یک شهر قدیمی تشبیه می کند. این آثار طبیعی به قول جمالی «مجموعه ای تاریخی و ژئوکلیماتیک» (زمین شناختی – اقلیمی) هستند که بعضا عمری بیش از ۱۰ میلیون سال دارند. شکل های خیال انگیز و راز آلود این ناهمواری ها یکی از دلایل مهمی بود که موجب شد جولای امسال، سازمان فرهنگی، علمی و آموزشی ملل متحد (یونسکو) کویر لوت را در فهرست میراث جهانی قرار دهد.
ایران امیدوار است این موضوع به توسعه گردشگری طبیعت منجر شود. در طول این سفر ۷۰۰ کیلومتری تا شرق شهر بم، محققان از خاک و جانداران در ۳۷ نقطه مختلف نمونه برداری کردند.
در یکی از روزهای سفر، اعضای گروه پیاده وارد تنگه «زبون مار» شدند. روی نقشه ماهواره ای، این تنگه حدود ۱۵ متر عرض و دیوارهایی به ارتفاع ۳۰ متر دارد و شبیه به زبان دو شاخه است. در میان دیواره های تنگه، گروه محققان، چندین لاشه از پرندگان مرده پیدا کردند. احتمالا این پرندگان می خواستند در سایه دیواره های بلند پناه بگیرند اما بدون وجود آب خیلی زود توان خود را از دست داده و هلاک شده بودند. اما سوال مهم این است که چرا این پرندگان مرتکب این اشتباه مرگبار شده اند و وارد این بیابان می شوند؟
حتی بیرون تنگه هم محققان لاشه های متعدد پرندگانی را مشاهده کردند که روباه ها، بیشتر گوشت آنها را خورده بودند. به نظر می رسد این منبع اصلی غذایی آنهاست و از گیاهان به عنوان مکمل غذایی استفاده می کنند.
لوت و گرمایش جهانیهیچ انسانی در قلب دشت لوت زندگی نمی کند و به خاطر چندین سال خشکسالی پیاپی در ایران، ساکنان حاشیه کویر هم مورد تهدید جدی قرار گرفته اند. هر چند بررسی های تاریخی از وقوع پدیده های مشابه طی چند هزار سال اخیر حکایت دارد، اما به نظر می رسد این بار اوضاع فرق می کند و گرمایش جهانی، آسیب های جبران ناپذیری به بار خواهد آورد.
الفاتح الطاهر، مهندس محیطی زیست در ام آی تی (انستیتو تکنولوژی ماساچوست) می گوید: «این بحران که به خاطر گرمایش جهانی، تابستان های داغ تری را به همراه می آورد، دیگر نقاط خاورمیانه را هم در بر خواهد گرفت. می توان سرنوشتی مشابه لوت را برای دیگر بخش های خاورمیانه پیش بینی کرد.»
سال گذشته در ارتباط با تغییرات آب و هوایی، الطاهر و همکارانش شرایط غیرقابل سکونت آب و هوایی را معرفی کردند که شامل مناطقی می شد که دمای هوای خشک (شاخص حرارت) برای شش ساعت متوالی بالای ۵۳ درجه سانتیگراد قرار می گرفت. الطاهر می گوید: «شرایطی که ما در مورد آن صحبت می کنیم، در بسیاری از مناطق خاورمیانه در حال گسترش است و اگر انسان ها چاره ای برای آن نیندیشند، منجر به مرگ افراد خواهد شد.»
هنگام تابستان مناطق زیادی از خلیج فارس از آستانه این تعریف فراتر می روند و در واقع بدون وجود دستگاه های تهویه مطبوع، زندگی غیرممکن خواهد بود. با مهاجرت افراد، مناطق غیرقابل سکونت بیشتری به بخش های بایر و خالی از سکنه در اطراف خلیج فارس اضافه می شوند.
آقاکوچک می گوید: «لوت، برای این که شرایط بی نهایت سخت را تجربه کنیم، آزمایشگاه خوبی است.» / منبع: تسنیم
https://zistonline.com/vdcewn8f.jh8vxi9bbj.html
zistonline.com/vdcewn8f.jh8vxi9bbj.html
تگ ها
آخرین عناوین
پربيننده ترين
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب
سایت با ذکر منبع بلامانع است.