بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از ۴۰ درصد پسماندهای بیمارستانی عفونی هستند و سالانه ۶ میلیون نفر در جهان به دلیل نبود مدیریت صحیح این پسماندها جان خود را از دست می دهند.
به گزارشزیست آنلاین، همچنین بر اساس برآوردی که انجام شده روزانه حدود ۴۵۰ تن پسماند پزشکی در کشور و ۸۰ تن زباله بیمارستانی در تهران تولید می شود که ۲۵ درصد آن زباله های عفونی است که در زمینه ضدعفونی، جمع آوری و دفع آنها مشکلات بسیاری وجود دارد. هنوز تعدادی از بیمارستان ها و اکثر درمانگاه ها در کشور فاقد سیستم ضدعفونی کردن و نیز امحاء زباله های عفونی هستند. شهرداریهای هم فاقد زیر ساخت ها و تجهیزات لازم برای جمع آوری و دفع زباله های بیمارستانی و عفونی هستند و با توجه به نبود اعتبارات مورد نیاز وزارتخانه های بهداشت و کشور هر یک مسوولیت را به دیگری محول می کنند و سازمان حفاظت محیط زیست هم تنها وظیفه نظارت را برای خود قائل است.
این در حالی است که اگر این پسماندها به درستی جداسازی و امحا نشوند، خطرآفرین خواهند بود و عواقب بدی به دنبال خواهند داشت زیرا بخشی از پسماندهای بیمارستانی عفونی و بخش دیگر نیز پسماندهای تیز و برنده هستند که باید از یکدیگر تفکیک شوند.
هم اکنون آراد کوه(درست بیخ گوش شهر تهران) محل دفع پسماندهای پزشکی است؛ محلی که همه بیمارستان ها زباله های عادی و عفونی شان را مخلوط آنجا دفن میکنند. محلی که در آن به وفور سرنگ، آمپول، چاله پر از خونآبه، بخش هایی از بدن انسان، لباس خونی و تجهیزات اتاق عمل، باند عفونی، داروهای شیمیایی، کیسه های خونی و .... یافت می شود. محلی که عفونت بیداد می کند و راه یابی شیرابه های آن به آب های زیر زمینی می تواند خطرات بیشماری به بار بیاورد.
چندی پیش عیسی کلانتری، رییس سازمان محیط زیست کشور وضعیت دفع پسماندهای صنعتی، بیمارستانی و عادی را به ویژه در تهران قابل قبول ندانست و گفت: دولت بودجه ۱.۳ میلیارد دلاری برای پسماندهای بیمارستانی، صنعتی و عادی برای امسال تخصیص داده بود که مجلس شورای اسلامی آن را تصویب نکرد.
وی اظهار داشت: هم اکنون قرار است وزارت کشور هزار میلیارد تومان برای رسیدگی به وضعیت پسماندهای صنعتی، بیمارستانی و عادی کلانشهرها و شهرهای شمالی بدهد که این مبلغ در واقع نوعی نسیه است.
تفکیک زبالههای ویژه پزشکی و عادی در بیمارستان الزامی استمحسن فرهادی، معاون فنی بهداشت محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، تفکیک زباله های ویژه پزشکی و عادی در بیمارستان ها را الزامی دانست و گفت: براساس قانون، بی خطرسازی پسماندهای ویژه پزشکی خارج از بیمارستان ممنوع است.
وی افزود: بیمارستان ها، مراکز جراحی محدود، آزمایشگاه ها و مطب ها تولید کننده پسماندهای ویژه پزشکی هستند و بیمارستان ها باید دستگاه بی خطرکن داشته باشند.
وی با بیان اینکه به طور کلی سه شکل از پسماند بیمارستانی داریم، گفت: یکی پسماندهای ویژه پزشکی که به دلیل نبود امکانات لازم بیخطرسازی نمیشوند. در صورت وجود چنین پسماندهایی بیمارستان تخلف کرده است. نوع دوم پسماندهای ویژه پزشکی هستند که بیخطر میشوند و نوع سوم پسماندهای عادی هستند که توسط بیمارستانها تولید میشوند.
وی اظهار داشت: حدود ۹۳.۸ درصد بیمارستان های کشور دستگاه های بی خطرساز دارند که طی آن به روش اتوکلاو، بار میکروبی به حدی کاهش پیدا می کند که کاملا استریلیزه می شود و بار میکروبی بیماری زا در پسماندهای عفونی از بین میرود و این روش نیز توسط سازمان جهانی بهداشت مورد تایید قرار گرفته است.
فرهادی خاطرنشان کرد: در بیشتر بیمارستان های کشور تفکیک اصولی انجام می شود، اما در تهران هنگام انتقال آنها در خارج از بیمارستان، مجددا این پسماندها با هم یکی می شود. درخواست ما از شهرداری تهران این است که وسایل نقلیه و مکان مجزایی را برای پسماندهای بیمارستانی قرار دهد؛ زیرا تا زمانی که زباله های عادی با پسماندهای ویژه پزشکی تلفیق نشده اند، به عنوان زباله های عادی تلقی می شوند و اگر با هم تلفیق شوند دیگر مجاز به تفکیک آنها نیستیم.
فرهادی تاکید کرد: ما از شهرداری دو ماشین میخواهیم؛ یکی برای زبالههای عادی و بیخطر شده و یکی هم برای زبالههایی که بیخطر نشدهاند. اگر قرار باشد شهرداری پسماندهای بی خطر نشده را حمل کند باید از ماشینهای مخصوص برای این کار استفاده کند و تعرفه حمل پسماندهای بیخطرسازی نشده را هم دریافت کند. ما نیز به عنوان دستگاه نظارتی با آن بیمارستانها برخورد خواهیم کرد.
معاون فنی بهداشت محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت تاکید کرد: به سازمان مدیریت پسماند اعلام کردیم که اگر بیمارستانی زبالههایش را بیخطرسازی نکرده یا دستگاهی برای این منظور تهیه نمیکند و کار را مطابق قانون انجام نمیدهد یا تخلف میکند، نام آن مرکز را به ما اعلام کنند. باید توجه کرد که شیوهنامهای بین وزارت بهداشت به عنوان ناظر و سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان ناظر عالی که قانون تعیین کرده است، در این باره در حال تدوین است.
وی افزود: ضمنا باید به سازمان مدیریت پسماند اعلام کنند که چه بیمارستانی پسماند خطرناک دارد و تحت چه تدابیری باید انتقال پسماندهایش انجام شود و تعرفه مربوطه شهرداری از آنها دریافت شود. بر این اساس به نوعی هر بیمارستان دارای پروتکل خاص خود میشود.
وی با بیان اینکه عمده مشکل ما در این حوزه در درمانگاهها، مراکز جراحی محدود و کلینیکهای شهر تهران است، گفت: چراکه پسماند این مراکز نیز با هم متفاوت است و باید از یکدیگر تفکیک شوند. در شهر تهران بالغ بر ۹۰۰۰ تا ۱۲ هزار واحد مطبی داریم که از سازمان نظام پزشکی پروانه فعالیت دریافت کردند و توصیه ما این است که سازمان مدیریت پسماند فکری به حال این وضعیت کند. در این زمینه سازمان نظام پزشکی نیز به عنوان متولی جامعه پزشکی باید اعضای خود را نسبت به تفکیک زبالهها و پسماندهایشان از مبداء ترغیب کند.
لازم به ذکر است، چندی پیش در تیر ماه امسال خبری در خصوص زباله های بیمارستانی پایتخت منتشر شد که اساس آن، تولید روزانه پسماند پزشکی در استان تهران را در حدود ۱۱۵ تن برآورد می نمود. بر همین اساس در ادامه متن این خبر پیوست گردیده است.
دبیر کارگروه مدیریت پسماند استان تهران در تاریخ ۶ تیرماه ۱۳۹۷ گفت: بر اساس پایش محیط زیست استان تهران میزان تولید پسماندهای پزشکی استان روزانه در حدود ۱۱۵ تن است که از این میزان حدود ۱۰۷ تن مربوط به مراکز درمانی شهر تهران است.
به گزارش ایسنا، کیومرث کلانتری تیرماه امسال با اشاره به اینکه در جلسه کارگروه مدیریت پسماند استان تهران وضعیت پسماندهای پزشکی و بیمارستانی به عنوان یکی از معضلات مربوط به مدیریت پسماندهای استان مورد بررسی قرار گرفت و با انتقاد از وضعیت مدیریت این پسماندها در تهران و عدم وجود آمار دقیق و به روز درباره این پسماندها گفت: طبق گزارش شهرداری تهران آمار مراکز بهداشتی و درمانی تحت قرارداد سازمان پسماند شهرداری تهران ۱۵۵۳ واحد است که بر اساس قرارداد پسماندهای خود را تحویل میدهند.
وی اشاره کرده بود: بر این اساس درباره وضعیت موجود مدیریت پسماندهای پزشکی شهر تهران متوسط نیاز روزانه پسماندهای پزشکی در تهران ۷۸ تن بوده که ۶۱ تن پسماندهای تولیدی در مراکز عمده پزشکی و ۱۷ تن در روز پسماند تولیدی در مراکز جز است.
کلانتری گفته بود: از طرفی بر اساس پایش محیط زیست استان تهران میزان تولید پسماندهای پزشکی استان روزانه در حدود ۱۱۵ تن است که از این میزان حدود ۱۰۷ تن مربوط به مراکز درمانی شهر تهران است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران در ادامه به مشکلات موجود در حوزه پسماندهای پزشکی تاکید داشت: در حال حاضر پسماندهای پزشکی تولیدی توسط کلینیکها ، درمانگاهها، مطب پزشکان و سایر مراکز درمانی در اغلب مراکز از نظر عملیاتی بلاتکلیف هستند و باوجود تلاشهای صورت گرفته توسط وزارت بهداشت وضعیت تفکیک در تعداد محدودی بیمارستانها قابل قبول و در بقیه آنها نامطلوب گزارش شده است.
وی با بیان اینکه در برخی از مراکز درمانی بدون انجام مطالعات و بررسیهای دقیق ازنظر نحوه کارکرد و ظرفیت دستگاه، نسبت به خرید تجهیزات اقدام میکنند که مشکلات دیگری را ایجاد کردهاند، اظهارکرد: دستگاههای مورد استفاده در برخی از مراکز درمانی نیز حالت نمایشی داشته و استفاده نمیشود.
دبیر کارگروه مدیریت پسماند استان تهران گفته بود: به دلیل فقدان ناوگان حمل و نقل مخصوص پسماندهای سترون شده، عفونی و ویژه پزشکی، پسماندهای تولیدی مراکز درمانی به صورت مخلوط منتقل شده و اقدامات انجام شده در برخی از بیمارستان ها عملا از بین میرود.
وی در ادامه اظهار داشت: ضرورت احداث سایت متمرکز دفع پسماندهای پزشکی برای مراکز و موسسات خرد درمانی و بهداشتی و استفاده از ظرفیت سایت متمرکز دفع پسماندهای پزشکی امحا و دفع پسماندهای شیمیایی و دارویی بیمارستانها به ویژه در شرایط فعلی که با مکاتبه اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین مبنی بر ممنوعیت انتقال پسماند به سایت عصر صنعت سبز کاسپین، عملا پسماندهای شیمیایی و دارویی بیمارستان ها بلاتکلیف است، از جمله پیشنهادات محیط زیست استان تهران در این جلسه بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه اخیراً مشاهده شده است با توجه به مشکلات بین پیمانکاران و شهرداری، پسماندها چند روز در بیمارستان ها دپو شده و منتقل نمی شود، گفته بود: ضرورت ساماندهی پیمانکاران حمل و نقل پسماندهای پزشکی و پایبندی آنها به قراردادهای منعقده با بیمارستانها نیز توسط محیط زیست استان پیشنهاد شد.
کلانتری در بخشی دیگر از سخنان خود گفته بود: بر اساس مصوبات قبلی مقرر بود که محیط زیست نظر خود را در این باره اعلام کند که آیا پسماندهای پزشکی که در دستگاههای بی خطرساز قرار میگیرد پس از انجام پروسههای لازم باز هم خطرناک محسوب می شود یا خیر و آیا میتواند با پسماند عادی همراه شود که ما در حال حاضر میگوییم نمیتوانیم تایید کنیم این پسماندها میتوانند با پسماند عادی مخلوط شود و باید به استناد قوانین مدیریت پسماندهای پزشکی حمل و دفع شود.
همچنین در این جلسه مقرر شد در صورت عدم تایید سازمان محیط زیست مبنی بر تلقی پسماندهای پزشکی بعد از بی خطرسازی به عنوان پسماند عادی، این پسماندها توسط شهرداری تهران با نرخهای مصوب شورای اسلامی شهر تهران از بیمارستانها و مراکز درمانی تحویل گرفته شود و در سایت مدیریت پسماند آرادکوه با نظارت سازمان محیط زیست دفع اصولی شود.
زهرا صدراعظم نوری -رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران- در این جلسه با اشاره به اینکه متولی بهداشت در کشور وزارت بهداشت و دانشکدههای علوم پزشکی و مراکز درمانی تحت پوشش این وزراتخانه هستند، گفته بود: در واقع همه از این وزارتخانه و مجموعه تحت پوشش آن انتظار دارند بیشتر پیگیر موضوع مدیریت پسماند و بهداشت بوده و قوانین و الزامات را رعایت کنند.
وی در ادامه با بیان اینکه بر اساس پایشهایی که در سطح بیمارستانهای تهران در دهه ۸۰ انجام شد مشخص شد بسیاری از بیمارستانها فاقد سیستم تصفیه فاضلاب هستند، افزود: با تلاش محیط زیست استان تهران بسیاری از این بیمارستانها امروز مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب بوده و وضعیت بهداشت و سلامت نسبت به گذشته بسیار مطلوبتر شده اما با شرایط ایده آل فاصله دارد.
نوری با اشاره به اینکه در پروسه مدیریت پسماند شهرداری تنها تحویل گیرنده پسماند است، بیان داشت: بر اساس قانون محیط زیست به عنوان دستگاه حاکمیتی تعیین کننده نوع پسماند بوده و شهرداری تنها به نظر محیط زیست استناد می کند.