مدیر ملی مقابله با گرد و غبار کشور گفت: امسال دولت سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال معادل ۱۰۰ میلیون دلار برای مقابله با گرد و غبار از صندوق توسعه ملی اختصاص داد که مجلس شورای اسلامی با توجه به شرایط حاد خوزستان کل مبلغ تخصیصی را به این استان اختصاص داد.
به گزارش زیست آنلاین، مدیر کار گروه ملی مقابله با گرد و غبار تصریح کرد: با توجه به یافته های اولیه طرح مطالعاتی منشا یابی کانون های گرد و غبار ، فرسایش بادی و غبار حدود ۲۷ میلیون هکتار از اراضی کشور را با تهدید تغییر اقلیم و بیابانی شدن روبرو کرده است.
علی محمد طهماسبی بیرگانی گفت: امسال دولت سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال معادل ۱۰۰ میلیون دلار برای مقابله با گرد و غبار از صندوق توسعه ملی اختصاص داد که مجلس شورای اسلامی با توجه به شرایط حاد خوزستان کل مبلغ تخصیصی را به این استان اختصاص داد. وی ابراز امیدواری کرد: کانون های غبار خیز جنوب شرق اهواز با اختصاص این هزینه با عملیات های اجرایی احیا شود و ۸۰ درصد این اعتبار برای تثبیت اراضی و تامین آب منطقه با احداث کانال انشعاب آب به وزارت جهادکشاورزی و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری واگذار شد. طهماسبی بیرگانی گفت: امسال برای سایر نقاط غبارخیز کشور از محل صندوق توسعه ملی اعتباری در نظر گرفته نشده اما در بودجه سال ۹۸ از محل اعتبارات جاری و عمرانی ملی و استانی در قالب عملیات های اجرایی مقابله با فرسایش بادی و گرد و غبار برای همه استان ها اعتبار اختصاص یافته است.
وی افزود: طیفی از علت ها با محوریت کمبود آب و رطوبت مانند افت نزولات جوی ، مدیریت نامناسب منابع آبی، تالاب ها، هورها، سفره های زیرزمینی و روان آب ها، ساخت و سازهای بدون توجیه مهار آب موجب خشکیدگی و تغییر اقلیم در این میزان از اراضی و عرصه های طبیعی مناطق مختلف کشور شده است. وی جنوب شرق اهواز ،اراضی بیابانی استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، ایلام ( ابوغویر دهلران) و کرمان را از جمله مناطقی عنوان کرد که به شدت دستخوش خشکیدگی واقع شده اند و اکنون از کانون های مهم تولید گرد و غبار به شمار می روند. مدیر کار گروه ملی مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست گفت: طرح مطالعاتی منشا یابی کانون های گرد و غبار با ۶۵ درصد پیشرفت هم اکنون در حال اجرا است و تا پایان سال جاری به طور کامل به اتمام می رسد. وی یاداور شد: در این طرح بر اساس سیاست گذاری های کلان ملی تمام استان های کشور لحاظ شده اند و به تدریج استان هایی که فاقد کانون های منشا بیابان هستند خارج می شوند. طهماسبی بیرگانی افزود: سازمان هایی نظیر جنگل ها، مراتع و آبخیزداری، زمین شناسی، هواشناسی براساس ماده۳ آیین نامه گرد و غبار در این طرح همکاری دارند. وی که برای شرکت در کارگاه ۲ روزه آشنایی با سامانه تدارکات دولت با حضور مدیران فنی مالی اداری محیط زیست ۱۶ استان مشمول طرح مقابله با گرد و غبار به ایلام آمده است از جمله اهداف این کارگاه را همفکری برای احیای تالاب ها عنوان کرد.
مطالعه طرح های احیای تالاب ها در ۱۶ استان کشور وی افزود: در ۱۶ استان کشور عملیات مطالعاتی و اجرایی مرتبط با تالاب های با منشا گرد و غبار توسط سازمان حفاظت محیط زیست کشور انجام گرفت و برای اولین بار عملیات های مقابله ای با گرد و غبار در مناطق تحت مدیریت سازمان اجرا شد. طهماسبی بیرگانی توضیح داد: طرح مقابله با گرد و غبار در سطح ۶ هزار و ۲۵۰ هکتار از اراضی تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست اجرا شد که از جمله اینکه در چهار هزار هکتار از مناطق منشا گرد و غبار ۹ استان کشور بوته کاری انجام گرفت. وی یادآور شد: در دیگر استان ها نیز کارهای مطالعاتی مرتبط با تعیین نیاز آبی تالاب ها، مدیریت زیست بومی و طرح های اجرایی احیای تالاب ها با کمک معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست و دفتر اکوسیستم های تالابی در حال اجرا است.
تدوین توافق نامه های الزام آور با عراق و سوریه طهماسبی بیرگانی در مورد منشا یابی های خارجی هم اظهار داشت: امسال یک پروژه را تدوین کردیم تا کانون های خارجی تاثیرگذار بر روی مناطق غرب و جنوب غرب کشور شناسایی و مورد مطالعه قرار بگیرند و این طرح از محل اعتبار تخصیصی خوزستان با همکاری سازمان هواشناسی در حال اجرا است. وی افزود: در حال تدوین یک برنامه عمل مشترک بین ایران، عراق و سوریه هستیم که در قالب کنوانسیون های بین المللی تحت نظارت سازمان های جهانی مرتبط یک برنامه مشترک الزام آور ایجاد کنیم تا مراجع بین المللی کشورهای طرف قرارداد را ملزم به اجرای عملیاتی مفاد موافقت نامه کنند. وی گفت: بیشترین تاثیرپذیری گرد و غبار خارجی غرب وئ جنوب غرب کشور ما از سمت بیابان های عراق و سوریه است و باید این کشورها نیز اقداماتی در راستای مقابله با گرد و غبار انجام دهند.
علت گرد و غبار اخیر اهواز چیست؟به گزارش ایسنا، ضیاء الدین شعاعی مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار در بهمن ماه ۹۵، با اشاره به اینکه در منطقه خوزستان دو منشأ داخلی و خارجی گرد و غبار وجود دارد، گفت: کمبود بارش و رها شدن زمینها توسط مردم عراق بخاطر مسائل امنیتی و درگیریهای موجود در این کشور، در کنار مسائل خشکسالی حاکم بر منطقه باعث شده در شرایطی که سرعت باد افزایش مییابد گرد و غبار تولید شود.
وی افزود: در فصل زمستان و عمدتا در ماههای بهمن و اواسط اسفند پدیدهای در جنوب کشور رخ میدهد که طی آن جهت باد از سمت عربستان میشود که اصطلاحا میگوییم جهت باد «جنوبی» شده است و چون شدت این باد بالاست باعث خیزش گرد و غبار در جنوب ایران به ویژه اهواز میشود. بنابراین در زمستان این پتانسیل وجود دارد که با تغییر جهت باد از شمال غرب به جنوب پدیده «بادهای جنوبی» رخ دهد» در استان خوزستان به خاطر کمبود بارش و نبود رطوبت کافی خاک با افزایش سرعت وزش باد گرد و غبار اتفاق میافتد.
مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار اظهار کرد: در بهمن ماه سال ۹۳ نیز همین حادثه رخ داد، چون سرعت باد تا ۷۰ کیلومتر در ساعت بود گرد و غبار ایجاد شد. این پدیده روز پنجشنبه هفته گذشته نیز در خوزستان تکرار شد. به طور کلی وقوع بادهای جنوبی در زمستان در اهواز محتمل است و از آنجا که شرایط بارشی این منطقه مطلوب نیست احتمال وقوع گرد و غبارهای اینچنینی وجود دارد. در روز پنجشنبه بعد از ساعت ۸ صبح غلظت گرد و غبار به ۲۰۰ نیز نمیرسید اما تا سه ساعت بعد، غلظت گرد و غبار به طور ناگهانی به ۸۰۰۰ میکروگرم رسید و همه منطقه آلوده به گرد و غبار شد.
شعاعی در مورد وضعیت پیشبینی گرد و غبار در اهواز، با بیان اینکه روز گذشته بارش خفیفی در این منطقه اتفاق افتاد، اظهار کرد: بر اساس پیشبینیهای سازمان هواشناسی این گرد و غبار در استان خوزستان امروز هم تداوم داشت و حتی قرار بود یک توده گرد و غباری در عربستان شکل بگیرد اما به شدت گرد و غبار پنجشنبه نبود و انتظار میرود آخر وقت امروز جریان به سمت بهبود حرکت کند.
وی با تاکید بر اینکه احتمال وقوع باد جنوبی و در نتیجه پدیده گرد و غبار تا اواسط اسفندماه در اهواز وجود دارد، گفت: منشأ گرد و غبارها در این منطقه شناساییو برنامه عمل آنها تدوین شده است. برای مقابله با منشأ گرد و غبار در خوزستان برای اراضی در حدود ۱۵۰ هزار هکتار اعتباراتی نزدیک به ۴.۵ میلیارد تومان احتیاج داریم. تاکنون دولت عنایت ویژهای به مسئله گرد و غبار خوزستان داشته و تامین اعتباراتی نیز صورت گرفته است اما با توجه به وسعت منشأ گرد و غبارها اعتبارات کافی نیست.
مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار با اشاره به اینکه وقتی یک تالاب خشک میشود و امکان آبگیری آن در دورههای بعدی وجود دارد، نمیتوان در آن نهالکاری یا مالچپاشی کرد، گفت: در چنین اکوسیستمهایی باید مدیریت منابع آب صورت بگیرد و از سرشاخهها و پشت سدها آب ویژهای برای آنها در نظر گرفته شود که اصطلاحا به آن روشهای مدیریت منابع آب گفته میشود که در نتیجه همین روشها در تالاب هورالعظیم موفق عمل کردیم و حدود دو سوم آبگیری صورت گرفت. در تالاب شادگان نیز تا چند ماه پیش وضعیت آبی خوب بود اما اخیرا وسعت منطقه آبی آن کم شد.
وی با بیان اینکه در مناطق جنوب اهواز لکههای آبگیری وجود دارد که در فصول بارش آبگیری میشوند که به خاطر کاهش بارش اخیرا خشک شده است، افزود: علاوه بر این از آنجا که تامین آب شرب و کشاورزی در اولویت قرار دارد یکی از فعالیتهای ما تامین حداقلی حقآبه تالابها بود. نهالکاری و مالچپاشی هم که بر عهده سازمان جنگلهاست که به اعتبار ۴ میلیون تومانی برای هر هکتار نیاز است.
شعاعی با اشاره به اینکه شرایط جوی، کمبود بارش و کمبود منابع آب منطقه را دچار این بحران کرده است، گفت: باید به سمت ارائه آموزشهای لازم به مردم برویم، تا آسیبپذیری آنها کاهش یابد. در هنگام وقوع حادثه توصیههای ایمنی برای مردم به صورت پوستر یا در سایت سازمان محیط زیست ارائه میشود. توصیه ما این است که اقدامات حفاظتی سرلوحه کار مردم قرار گیرد و از حضور در مناطق باز اجتناب کنند، ولی از سوی دیگر شرایط نباید به شکلی باشد که زندگی روزمره آنها فلج شود و نتوانند در محیط کار و کسبشان حضور داشته باشند.
مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار با اشاره به اینکه سازمان هواشناسی تلاش میکند با بروز کردن مدلهای پیشبینیهای بهموقع ارائه دهد، افزود: این پیشبینی تنها در صورت بهموقع بودن میتوانند مثمرثمر واقع شود و تصمیم گیریهای لازم در زمینه تعطیلی مدارس و ادارات برای جلوگیری از مخاطرات بهداشتی صورت بگیرد.
شعاعی با اشاره به اینکه در بعد بینالملل آنچه که از دستمان بر میآید را انجام میدهیم و در حال مذاکره هستیم، گفت: قطعنامههای بینالمللی مقابله با گرد و غبار به تصویب رسده است. سال آینده نیز بحث اجلاس تهران برای عملیاتی کردن توافقات کشورها در زمینه گرد و غبار را اجرایی میکنیم که بتوانیم به سمت اقدام کشورها و کنترل گرد و غبار در داخل مرزها حرکت کنیم.
وی با تاکید بر اینکه در بعد داخلی نیز چشم به راه اعتبارات دولت هستیم، اظهار کرد: برنامههای ما برای کنترل کانونهای گرد و غبار اهواز تنظیم شده و آماده است اما محدودیتهای اعتباری مانع این شده که بتوانیم این برنامهها را عملیاتی کنیم و در استان خوزستان حداقل باید روی ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی کار کنیم اما اعتبارات کافی نیست، بنابراین به دولت پیشنهاد دادیم علی رغم کمبودهای مالی، اولویتهایی به این بحث قائل شوند تا بتوانیم تا حدودی به اعتبارات سازمان جنگلها کمک کنیم تا بحث مقابله با منشأهای گرد و غبار را با شدت و حدت بیشتری در دستور کار خود قرار دهند.