زیست آنلاین: سیستم حسابداری برق در ایران مشکلات اساسی داشته و همین سبب می شود تا نتوان به قیمت تمام شده صحیحی برای برق دست یافت. عدم محاسبه هزینه سوخت و نحوه محاسبه استهلاک از جمله مهمترین این موارد است.
به گزارش زیست آنلاین، ایرج مهر آزما، مشاور مرکز پژوهش های مجلس، امروز صبح (۵ آبان ۹۷) در نشست تخصصی زیست آنلاین، با حضور فعالین صنعت برق با موضوع قیمت واقعی برق و یارانه های انرژی، گفت: برق در ابتدا در ایران خصوصی بود و توسط مالکین نیروگاه ها و شهرداری ها عرضه می شد. این موضوع تا برنامه سوم توسعه ادامه یافت، ولی در برنامه سوم و بخصوص چهارم با شکل گیری توانیر و برق های منطقه ای، برق دولتی شد.
اولین سیستم حسابداری قیمت تمام شده برق در سال ۱۳۴۶ و همزمان با شکل گیری شرکت توانیر در ایران ایجاد شد. این سیستم با هدف تعیین تعرفه فروش برق بر اساس مطالعات شرکت مهندسین مشاور هارزا -که یک شرکت مشاور آمریکایی بود- در ایران شکل گرفت این شرکت مسئولیت مطالعات چگونگی سازمان برق ایران را هم به عهده داشت. در آن سالها، تعرفه برق برای کل کشور یکسان نبوده و برای مناطق مختلف، متفاوت بود. در سال های بعد با گذشت زمان این امر کنار گذاشته شد و تا امروز نیز این حسابداری تنها به صورت صوری و غیر واقعی انجام می شود.
وی افزود: یکی از موارد مورد اهمیت که امروزه کمتر مورد توجه قرار می گیرد محاسبه قیمت سوخت است.
ما از یک سالی بخاطر اعطای یارانه، قیمت سوخت نیروگاه را صفر تومان در نظر گرفتیم، سپس یک تومان و سپس ۵ تومان، به طور کلی در هیچ زمینه ای از بخش های سیستم دولتی حسابداری قیمت تمام شده پیاده نمی شود. در نتیجه نمی دانیم یک کیلووات ساعت انرژی چقدر تمام می شود. نمی دانیم بنزین که به مردم می رسانیم چند تمام می شود، در نتیجه موضوع مهم راندمان نیروگاه ها مغفول مانده شده است. برای مالک نیروگاه مشخص نیست در کدام قسمت نیروگاه سرمایه گذاری کند. سال هاست که راندمان نیروگاه ها بصورت متوسط ۳۷-۳۸ درصد است و روی این عدد مانده ایم.
مشاور مرکز پژوهش های مجلس، در ادامه گفت: ما در سال آینده نیاز به ۸ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی داریم و با بحران خاموشی روبه رو خواهیم بود؛ یکی از راه حل ها افزایش قیمت برق در ساعات پیک مصرف است. بنابراین هرکسی از مرز پیک مصرف عبور کند، مبلغ بالاتری را خواهد پرداخت و کنتور سه زمانه برای کسانی که مصرف پیک آن ها بالا است در نظر گرفته می شود. البته این راهکار تنها برای کوتاه مدت در نظر گرفته شده است. همچنین با بهینه سازی می توان مقداری زیادی از این نیاز را کاهش داد.
وی درباره اصلاح یارانه های انرژی گفت: در سال ۷۹ مطالعه ای به عنوان کارت سبز انجام دادیم. این کارت قرار بود به دارندگان خودروهایی که معاینه فنی دارند، اختصاص یابد. آن زمان من کارت انرژی را نیز مطرح کردم. بدین صورت که کل یارانه ها را در کارت انرژی بگنجانیم، هر فرد مقداری سهمیه انرژی از جمله بنزین، برق و گاز داشته باشد و بتواند آن را مصرف کند.
وی در ادامه به موضوع رگولاتوری اشاره کرد و گفت: تا زمانی که سیستم رگولاتوری در صنعت برق ایجاد نشود، اصلاح ساختار معنا ندارد. رگولاتور کسی است که کارشناس انرژی باشد، نسبت به وزارت نفت و نیرو تعلق نداشته باشد و بتواند تصمیم درست بگیرد.
مهر آزما به عنوان آخرین نکته افزود: شرکت گاز، کار درستی انجام داد و تعرفه بخش گاز را به رنگ های سبز (مصرف بهینه) نارنجی(الگوی مصرف در معرض خطر) و قرمز (ضرورت اصلاح الگوی مصرف) در قبوض پرداختی مشخص نمود، این کار می تواند الگوی مناسبی برای بخش برق نیز قرار بگیرد تا مردم سواد خود در چگونگی مصرف برق خود را بالاتر ببرند.