لیست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست ایران

به گزارش زیست آنلاین، مناطق با ارزش زیست محیطی که زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست مدیریت و حفاظت می شوند مناطقی چهارگانه هستند که تحت عنوان های (پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش، مناطق حفاظت‌شده) شناخته شده هستند. در ادامه به تشریح هر یک از آن ها پرداخته شده است.

مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست ایران۱- پارک ملیسازمان حفاظت محیط زیست پارک ملی را اینگونه تعریف می کند: «مناطق طبیعی به نسبت وسیع و دارای ویژگی‌های خاص و اهمیت ملی به لحاظ زمین شناسی، بوم شناسی، جغرافیای زیستی و چشم انداز، با هدف‌های حفظ وضعیت زیستی و طبیعی، بهبود جمعیت گونه‌های جانوری و رویشگاه‌های گیاهی و همچنین بهره‌برداری تفرجی به عنوان پارک ملی انتخاب می‌شوند. پارک‌های ملی محل‌های مناسبی برای فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و گردشگری در طبیعت به‌شمار می آیند. به منظور حفاظت بنیادی از تنوع زیستی، ذخایر ژنتیکی، یکپارچگی اکولوژیک و چشم اندازها، فعالیت‌های مرتبط با بهره‌برداری‌های مصرفی و مسکونی در این مناطق مجاز نیست. به همین دلیل، برای پارک‌های ملی پشتوانه قانونی حفاظتی مستحکم تری نسبت به سایر مناطق حفاظت شده پیش‌بینی شده‌است.»
همان طور که پیش تر به آن اشاره شد، پارک ملی یکی از مناطق چهارگانه ای است که مدیریت و حفاظت از آن بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست کشور قرار گرفته است.
نکته قابل توجه در خصوص پارک های ملی آن است که آغازگر این مفهوم، ایالت متحده آمریکا بوده است، بر همین اساس شماری از مورخان، تاسیس پارک ملی را بهترین ایده شکل گرفته در آمریکا می شمارند.

اسامی پارک های ملی در کشور ایران۲۶ منطقه در ایران به عنوان پارک ملی‌ برگزیده شده‌اند که به شرح زیر است:

پارک ملی گلستان در استان گلستان،
پارک ملی سرخه‌حصار در شرق تهران
پارک ملی کنتال، در استان آذربایجان شرقی،
پارک ملی دریاچه ارومیه، در استان آذربایجان غربی،
پارک ملی کویر سمنان،
پارک ملی دز استان خوزستان
پارک ملی کرخه ،شوش،استان خوزستان
بختگان ، شهرستان نی ریز
بمو شمال شیراز،
پارک ملی خبر،(khabr) شهرستان بافت، استان کرمان
تندوره درگز در خراسان رضوی،
کلاه قاضی اصفهان،
خجیر شرق تهران،
تنگ صیاد چهار محال وبختیاری،
لار بین تهران و مازندران،
نایبند بوشهر،
گل اسفراین در خراسان شمالی،
سالوک اسفراین در خراسان شمالی،
بوجاق شمال شرق رشت،
خارتوران سمنان،
کیاسر مازندران
پابند مازندران
پارک ملی لار
پارک ملی سیاهکوه بین یزد و اصفهان
پارک ملی قطرویه،شرق استان فارس،شهرستان نی ریز

بیشتر بخوانید : معرفی معروف ترین پارک های ملی ایران

۲- پناهگاه حیات وحشپناهگاه های حیات وحش، مهم ترین زیستگاه های مهم جانوری یک کشور را تشکیل می دهند، در واقع مناطقی هستند که گونه های جانوری به ویژه جانوران وحشی که از اهمیت بالای زیست‌محیطی و ملی برخوردارند، در آنچا زیست می کنند.
این مناطق، همچنین محیط‌های مناسبی را به منظور فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی به ویژه در ارتباط با جانوران وحشی به وجود آورده اند.
لازم به ذکر است، بهره‌برداری مصرفی و سازگار و همچنین فعالیت‌های گردشکری کنترل شده در پناهگاه‌ها مجاز است.

اسامی پناهگاه های حیات وحشپناهگاه حیات وحش بیستون
پناهگاه حیات وحش دشت لاغری بردسکن
پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه
پناهگاه حیات وحش شیراحمد
منطقه حفاظت‌شده توران
پناهگاه حیات وحش جزیره شتور
پناهگاه حیات وحش دربند راور
پناهگاه حیات وحش دره انجیر و نی‌باز
دربند قاطرچی
منطقه شکارممنوع دربندمشکول
پناهگاه حیات وحش رباط شور
شبه‌جزیره میانکاله
پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد
پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو
پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی
پناهگاه حیات وحش خارک
پناهگاه حیات وحش لوندویل
پناهگاه حیات وحش مهروییه
پناهگاه حیات وحش میاندشت

۳- اثر طبیعی ملیآثار طبیعی ملی ایران به مجموعه‌های گیاهی و جانوری (زیست‌محیطی) به ویژه آن ها که نادر باشند، و یا پدیده‌های نمونه و یا اشکال و مناظر کم‌نظیری گفته می شود که از نگاه مقررات سازمان محیط زیست ایران، غیرقابل جایگزین باشند. در این صورت به لحاظ علمی، تاریخی یا طبیعی دارای ارزش حفاظتی باشند و به عنوان اثر طبیعی ملی، با تعیین محدوده از آن‌ها حراست و حفاظت به عمل می آید.

در حدود ۲۰ اثر طبیعی ملی در ایران وجود دارد که نمونه‌هایی از آن عبارتند از:آبشار شوی
آثار طبیعی ملی ایران
تالاب آقگل
کوه تفتان
تنگ براق
تنگه بلاغی
چشمه رسول‌الله
چشمه وقت و ساعت (جهان‌بین)
درخت چنار کهنسال خامنه
دشت لاله‌های واژگون
دماوند
سبلان
سرآب بیستون
سراب گرم
سرو ابرکوه
سرو زربین سنگان
سرو هرزویل
سوسن چلچراغ
اثر طبیعی ملی علم‌کوه
غار پراو
غار چال‌نخجیر
غار سهولان
غار شرقی چلک
غار علی‌صدر
غار قوری‌قلا
غار ماهی‌کور
قله تخت سلیمان (ایران)
کفه نمکی بردسکن
گنبد نمکی جاشک
مخمل‌کوه
منطقه حفاظت‌شده مند
منطقه فسیلی مراغه

۴- منطقه حفاظت شدههمان طور که پیشتر به آن اشاره شد و با توجه به عنوان آن، منطقه حفاظت شده، نیز یکی دیگر از مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست ایران به شمار می رود، به بیان واضح تر سازمان حفاظت محیط زیست «منطقه حفاظت شده» را به شرح زیر تعریف نموده است: «اراضی به نسبت وسیع با ارزش حفاظتی زیاد که با هدف حفظ و احیای رویشگاه‌های گیاهی و زیستگاه‌های جانوری انتخاب می‌شوند. مناطق حفاظت شده، محیط‌های مناسبی برای اجرای برنامه‌های آموزشی و پژوهش‌های زیست‌محیطی به‌شمار می آیند.انجام فعالیت‌های گردشگری و بهره‌برداری مصرفی و اقتصادی متناسب با نواحی هر منطقه و بر اساس طرح جامع مدیریت مناطق، مجاز است.»

تعداد مناطق تحت حفاظت ایران ۹۳ منطقه می‌باشد، که به شرح زیر است:

فهرست مناطق حفاظت‌شده ایرانمنطقه حفاظت شده آبشار شیرگاه، شیرگاه
منطقه حفاظت شده آبشار مارگون، فارس
منطقه حفاظت شده آرک و کرنگ
منطقه حفاظت شده آق داغ، اردبیل
منطقه حفاظت شده آلموبلاغ، همدان
منطقه حفاظت شده ارژن، فارس
منطقه حفاظت شده ارس سیستان
منطقه حفاظت شده ارسباران
منطقه حفاظت شده اساس، مازندران
منطقه حفاظت شده اشترانکوه، لرستان
منطقه حفاظت شده افتخار
منطقه حفاظت شده البرز مرکزی، تهران
منطقه حفاظت شده الله اکبر، درگز
منطقه حفاظت شده الوند، خمین
منطقه حفاظت شده انگوران
منطقه حفاظت شده باشگل، قزوین
منطقه حفاظت شده باغ شادی
منطقه حفاظت شده باغ کشمیر، تربت
منطقه حفاظت شده باهو کلات (گاندو)
منطقه حفاظت شده بحر آسمان
منطقه حفاظت شده بدر و پریشان
منطقه حفاظت شده بزقوش، میانه-سراب
منطقه حفاظت شده بزمان، ایرانشهر
منطقه حفاظت شده بصیران، آباده
منطقه حفاظت شده بلس کوه
منطقه حفاظت شده بهرام گور، نی ریز
منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل، کرمانشاه
منطقه حفاظت شده بولا
منطقه حفاظت شده بیجار، کردستان
منطقه حفاظت شده بیدوییه، کرمان
منطقه حفاظت شده بیستون، کرمانشاه
منطقه حفاظت شده بینالود
منطقه حفاظت شده پرزوئیه
منطقه حفاظت شده پرور، سمنان
منطقه حفاظت شده پروند
منطقه حفاظت شده پلنگ دره، قم
منطقه حفاظت شده تالاب سد نوروزلو
منطقه حفاظت شده تالاب قوری گل
منطقه حفاظت شده تالاب میانگران
منطقه حفاظت شده تخت سلطان
منطقه حفاظت شده تندوره
منطقه حفاظت شده تنگ بستانک
منطقه حفاظت شده تنگ سولک
منطقه حفاظت شده تنگ صیاد
منطقه حفاظت شده توت سیاه، آباده
منطقه حفاظت شده توران (خارتوران)
منطقه حفاظت شده جاجرود، تهران
منطقه حفاظت شده جنگل خواجه
منطقه حفاظت شده جنگلهای حرا
منطقه حفاظت شده جهان نما، گلستان
منطقه حفاظت شده چاراویماق
منطقه حفاظت شده چاه کومه
منطقه حفاظت شده چهارباغ
منطقه حفاظت شده چهل پا
منطقه حفاظت شده حرا رود گز
منطقه حفاظت شده حرا و تالاب خو خوران، هرمزگان
منطقه حفاظت شده حرای تیاب و میناب
منطقه حفاظت شده حله، بوشهر
منطقه حفاظت شده حیدری
منطقه حفاظت شده خانگرمز، تویسرکان
منطقه حفاظت شده خیبوس و انجیل سی
منطقه حفاظت شده دالانکوه
منطقه حفاظت شده دربادام
منطقه حفاظت شده درمیان
منطقه حفاظت شده درونه
منطقه حفاظت شده دز، خوزستان
منطقه حفاظت شده دنا، سی سخت
منطقه حفاظت شده دنای شرقی
منطقه حفاظت شده دهج
منطقه حفاظت شده دیزمار
منطقه حفاظت شده دیمه
منطقه حفاظت شده دینار کوه، ایلام
منطقه حفاظت شده رودخانه تجن
منطقه حفاظت شده رودخانه چالوس
منطقه حفاظت شده رودخانه سرد آبرود
منطقه حفاظت شده رودخانه کرج
منطقه حفاظت شده رودخانه کشف رود
منطقه حفاظت شده زاو بالا
منطقه حفاظت شده زرین کوه، طالقان
منطقه حفاظت شده ساری گل، اسفراین
منطقه حفاظت شده سبزکوه، چهارمحال و بختیاری
منطقه حفاظت شده سراج، هرمزگان
منطقه حفاظت شده سرانی، خراسان
منطقه حفاظت شده سرخ‌آباد، زنجان
منطقه حفاظت شده سرولات و جواهردشت
منطقه حفاظت شده سعدی
منطقه حفاظت شده سفیدکوه، لرستان
منطقه حفاظت شده سنگ مس
منطقه حفاظت شده سیاه رود
منطقه حفاظت شده سیاه کشیم، گیلان
منطقه حفاظت شده سیرخون، خواف
منطقه حفاظت شده سیوک
منطقه حفاظت شده شاسکوه و اسفدن
منطقه حفاظت شده شالو و مونگشت، خوزستان
منطقه حفاظت شده شش رودبار
منطقه حفاظت شده شیدا
منطقه حفاظت شده شیله
منطقه حفاظت شده شیمبار و سد کارون
منطقه حفاظت شده صوفی چای، مراغه
منطقه حفاظت شده طارم
منطقه حفاظت شده عبدالرزاق
منطقه حفاظت شده علمدار داغی، مرند
منطقه حفاظت شده فارور، هرمزگان
منطقه حفاظت شده قرچغه
منطقه حفاظت شده قرخود، خراسان
منطقه حفاظت شده قلاجه، کرمانشاه
منطقه حفاظت شده قمصر و برزک
منطقه حفاظت شده قیصری
منطقه حفاظت شده کرایی
منطقه حفاظت شده کوه هماگ
منطقه حفاظت شده گابریک و جاسک
منطقه حفاظت شده گرزمی، سرخس
منطقه حفاظت شده گشت رودخان و سیاه مزگی
منطقه حفاظت شده گلپرآباد
منطقه حفاظت شده گلستان کوه، خوانسار
منطقه حفاظت شده گلول، شیروان
منطقه حفاظت شده گنو، بندرعباس
منطقه حفاظت شده لشگردر، ملایر
منطقه حفاظت شده لوه
منطقه حفاظت شده لیسار، گیلان
منطقه حفاظت شده مارز
منطقه حفاظت شده ماله گاله، فارس
منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ، ایلام
منطقه حفاظت شده مراکان، آذربایجان غربی
منطقه حفاظت شده مظفری، فردوس
منطقه حفاظت شده مغان
منطقه حفاظت شده ملوسان، کرمانشاه
منطقه حفاظت شده مند، بوشهر
منطقه حفاظت شده میان جنگل فسا، فارس
منطقه حفاظت شده میرآباد
منطقه حفاظت شده میشداغ
منطقه حفاظت شده نای بند، بوشهر
منطقه حفاظت شده نشر، همدان
منطقه حفاظت شده هامون، زابل
منطقه حفاظت شده هراز
منطقه حفاظت شده هرمد، فارس
منطقه حفاظت شده هرمود، لار
منطقه حفاظت شده هزار جریب
منطقه حفاظت شده هفت شهیدان
منطقه حفاظت شده هفتاد قله
منطقه حفاظت شده هلالی، گناباد
منطقه حفاظت شده هلن، چهارمحال
منطقه حفاظت شده هنگام، گناباد
منطقه حفاظت شده هورالعظیم
منطقه حفاظت شده هوراند، اهر
منطقه حفاظت شده واز
منطقه حفاظت شده ورجین، تهران
منطقه حفاظت شده کالمند بهادران
منطقه حفاظت شده کبیر کوه، ایلام
منطقه حفاظت شده کرخه، خوزستان
منطقه حفاظت شده کهیاز
منطقه حفاظت شده کوسالان و شاهو
منطقه حفاظت شده کولک
منطقه حفاظت شده کوه آسیاب کوهبنان
منطقه حفاظت شده کوه باز
منطقه حفاظت شده کوه بافق، یزد
منطقه حفاظت شده کوه بزنگان
منطقه حفاظت شده کوه بیرک، سراوان
منطقه حفاظت شده کوه پوزک
منطقه حفاظت شده کوه جوپار
منطقه حفاظت شده کوه خامین، گچساران
منطقه حفاظت شده کوه خیزو سرخ، کهکیلوییه
منطقه حفاظت شده کوه دیل، کهگیلوییه
منطقه حفاظت شده کوه شیر
منطقه حفاظت شده کوه کشار
منطقه حفاظت شده کویر
منطقه حفاظت شده یاری قاری
منطقه حفاظت شده کوه هوا و تنگ خور
منطقه حفاظت شده رئیسی، نیشابور

https://zistonline.com/vdceze8f.jh8oei9bbj.html