واقعیت طوفان‌های نمکی دریاچه ارومیه / اقدامات پیشگیرانه از قُرق فیزیکی حریم دریاچه تا کاهش سطح شوره‌زارها

به گزارش زیست آنلاین، سوال اینجاست که آیا چنین موضوعی اتفاق افتاده و اکنون در دل بحران هستیم یا اظهارات کارشناسان به عنوان یک خطر احتمالی برای آینده مطرح شده و قابل پیشگیری است.

برخلاف برخی جوسازی‌های رسانه‌ای که گرد و غبار فراگیر در مناطق غربی کشور از منشا عراق را که در اثر اجرای طرح های سدسازی‌ ترکیه بر روی سرچشمه‌های دجله و فرات بوجود آمده و وارد آسمان ایران می شود، به عنوان طوفان نمکی دریاچه ارومیه در آسمان تبریز و دیگر شهرهای شمال غرب کشور معرفی می‌کنند، هیچ شواهد و قرائن علمی برای ورود نمک های بخش خشک شده دریاچه ارومیه به هوا وجود ندارد.

مطالعات میدانی پژوهشگران دانشگاه شریف و دانشگاه تبریز به سفارش ستاد احیای دریاچه ارومیه برای شناسایی کانون‌های احتمالی گرد و غبار نمکی چنین مساله‌ای را نشان نمی‌دهد؛ بویژه که اقدامات بعدی برای رفع خطر از این مناطق با ورود آب و عمق‌بخشی به آن در پیکره دریاچه ارومیه در دستور کار بوده است.

اجرای طرح قرق فیزیکی دریاچه ارومیه توسط سازمان محیط زیست هم دیگر اقدام مهم انجام گرفته برای پیشگیری از این مساله است.

بنا به اعلام مسئولان این سازمان با حضور محیط‌بانان از ورود هر نوع خودرو و احشام به بخش های خشک شده یا کم عمق دریاچه ارومیه جلوگیری می شود تا کریستال های نمک تخریب نشوند.
 
داود قاسم زاده معاون اداره‌کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی به ثبت‌ملی دریاچه ارومیه اشاره کرده و اجرای طرح قرق فیزیکی را از مهمترین اقدامات سازمان مطبوع خود در جهت احیای دریاچه ارومیه اعلام می‌کند.

وی هدف از حضور محیط‌بانان را ممانعت از ورود هرنوع وسایل نقلیه و حتی احشام به حریم نگین فیروزه‌ای آذربایجان دانسته و می‌گوید حفاظت فیزیکی از محدوده این دریاچه مورد تاکید مدیران ارشد این سازمان در دولت سیزدهم است.

میرمحسن حسینی‌قمی، مشاور فنی مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آدریایجان‌شرقی نیز می‌گوید: با اجرای طرح قرق فیزیکی از تخریب کریستالذهای نمک پیشگیری شده و بدین ترتیب وزن دانه‌های بهم‌پیوسته نمک هیچ‌گاه بحدی که باد بتواند به هوا بلند کرده و به مناطق مسکونی ببرد، کاهش نخواهد یافت.

وی توضیح می‌دهد میزان اثربخشی اجرای طرح های مختلف احیای دریاچه ارومیه از جمله طرح قرق فیزیکی توسط مراجع مستقل علمی از جمله دانشگاه تبریز بصورت دوره‌ای بررسی شده و مورد تایید قرار می‌گیرد.
 
سازمان منابع طبیعی نیز در اقدامی مکمل با ایجاد پوشش گیاهی مناسب از جمله با کاشت درختچه‌هایی در حاشیه دریاچه ضمن تسهیل در قرق فیزیکی دریاچه، احتمال خیزش طوفانهای نمکی را کاهش داده است.

تازه‌ترین خبر خوب در این رابطه، کاهش سطح شوره‌زار در حریم دریاچه ارومیه است؛ اگرچه به دلیل گرمای مفرط هوا و افزایش تبخیر، ارتفاع آب در سال جاری کاهش یافته، اما آمارهای رسمی سازمان حفاظت محیط‌زیست، به دست آمده از نقشه‌های هوایی، کاهش معنادار سطح کاملا خشک شده را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر امسال محدوده بیشتری از حریم دریاچه ارومیه آب دارد و این یعنی خطر وقوع طوفان های نمکی کمتر شده است.

در شرایط موجود نگاه امیدآفرین به طرح‌های آبرسانی به دریاچه ارومیه است تا با رسیدن اب از مسیر تونل و کانال کانی‌سیب و نیز پساب تصفیه شده تبریز و عجب شیر، تراز  اکولوژیک دریاچه ارومیه بهبود یافته و با مشارکت بیشتر جوامع محلی در کاهش برداشت از آب های سطحی(اصلاح الگوی کشت به محصولات کم‌آب‌بر و مکانیزه کردن ابیاری)و سفره‌های زیرزمینی(مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز و کنترل میزان برداشت چاههای کشاورزی) دریاچه ارومیه از دوران بحرانی فاصله بگیرد./ایرنا