پنج پيشنهاد برای دنيايی بهتر پس از پاندمی کرونا

به گزارش زیست آنلاین، بیانیه زیر، که توسط 170 استاد دانشگاه از 8 دانشگاه هلند به امضاء رسیده است، انعکاس وسيعي در مطبوعات هلند داشته و در حال تبدیل شدن به کانون بحث در اين باره است که چگونه مي‌توان در برنامه‌ریزی برای آینده از تکرار اشتباهات گذشته جلوگيری کرد.

ويروس کوويد19 (Covid-19) جهان را لرزانده است. با وجود اينکه افراد زيادی در مشاغل سلامت ب ه‌صورت شبانه‌روزی در حال رسيدگی به بيماران بوده و برای جلوگيری از شيوع بيشتر تلاش می کنند، اما این پديده زندگی‌های بی‌شماری را پايان داده يا مختل کرده است. خسارت‌های فردی و اجتماعیِ وارده و ضرورت مبارزه برای توقف این‌ها، توجه و پشتیبانی مستمر ما را می‌طلبد. در عین حال، ضرورت دارد این بیماری عالم‌گیر در يک کانتکست تاریخی مورد بررسی قرار گيرد تا در برنامه‌ریزی برای آینده از تکرار اشتباهات گذشته جلوگيری کنيم.

این واقعیت که کوويد19 يک چنين تأثیر اقتصادی بزرگی داشته است، در کنار عوامل دیگر، بيشتر ناشی از مدل توسعه اقتصادی است که در طی 30 سال گذشته بر جهان حاکم بوده است. این مدل، با وجود مشکلات محیط‌زيستی بی‌شمار و نابرابری‌های فزاینده‌ای که ایجاد می‌کند، همچنان به دنبال گردش روزافزون کالا و مردم است.

طی چند هفته اخير، ضعف‌های نظام رشد نئولیبرال به‌طور دردناکی بر همه عيان شده است. برخی از مسائلی که اتفاق افتاده است به اين شرح است: شرکت‌های بزرگ همين‌که "تقاضای مؤثر" حتی برای يک مدت کوتاه افت پيدا کرده، دست به دامان کمک‌های فوری دولت شد‌ه‌اند؛ مشاغل ناپايدار در حال از بين رفتن يا معلق‌شدن هستند؛ و فشار بیشتری بر سیستم‌های مراقبت بهداشتی که همواره با کمبود بودجه مواجهند، وارد می شود. افرادی که تا دیروز طی تلاش‌ها و مبارزات خود برای کسب منزلت و حقوق شایسته خود با دولت مقابله میکردند، امروز به عنوان "مشاغل حياتی" عرصه بهداشت، مراقبت از سالمندان، حمل‌و نقل عمومی و آموزش، به‌شدت مورد توجه و عنايت قرار گرفته‌اند.

ضعف دیگر نظام موجود -ضعفی که هنوز در بحث‌های مربوط به اين پاندمی مورد توجه زياد قرار نگرفته است- مربوط به پيوند بين توسعه اقتصادی، کاهش تنوع زیستی و کارکردهای مهم اکوسیستم، و امکان شیوع بیماری‌هایی مانند کوويد19 در دنيا است. این پیوند و بهم‌تنيدگی تهديدی مرگبار برای دنيا بوده و میتواند خیلی خطرناک‌تر از اين هم باشد. سازمان جهانی بهداشت پیش از این برآورد کرده بود که سالانه 4.2 ميليون نفر در سطح جهان در اثر آلودگی هوا در فضای باز می ميرند و اتفاقات ناشی از تغییر اقليم نيز سالانه 250000 مرگ و مير ديگر را در طی سال‌های بين 2030 تا 2050 موجب خواهد شد. متخصصان هشدار می‌دهند كه با تخریب شديدتر اکوسیستم‌ها -سناریویی که انتظار می رود با ادامه الگوی اقتصادی موجود اتفاق خواهد افتاد- احتمال ظهور ناگهانی ویروس‌های بیشتر و حتی قوی‌تر به‌صورت يک فاجعه بزرگ‌تر به‌دور از واقعيت نيست.

همه این‌ها انجام يک اقدام جدی و یکپارچه در اين زمينه را ضروری نموده و برنامه‌ریزی سريع برای دنیای پس از کوويد19 را به يک اقدام حياتی تبديل کرده است. با اينکه اين بحران [پاندمي کرونا يا کوويد19] برخی اثرات و تغییرات مثبت اجتماعی و محیط‌زيستی در کوتاه‌مدت داشته است -مانند پشتیبانی اجتماعي، سازماندهی و همبستگی محلي، کاهش آلودگی و انتشار گازهای گلخانه‌ای- اما بدون اقدامات هماهنگ برای تحول اساسی در سیاست و اقتصاد، این تغییرات ماهيت موقت و حاشیه‌ای خواهند داشت. از این رو لازم است در باره اینکه چگونه وضعیت موجود می‌تواند به يک نوع توسعه (اقتصادی) پایدارتر، منصفانه‌تر، عادلانه‌تر، سالم‌تر و تاب‌‌‌آورتر منتهی شود، تفکر و دوراندیشی صورت گیرد؛ توسعه‌ای که فشارهای ساختاری ناعادلانه‌ی الگوی نئولیبرال را بر روی مردم و محیط‌زیست پذیرفته و مورد توجه قرار می‌دهد، و سیاست‌ها و راهبردهای سیاسی لازم را برای دستیابی به تغییر معنی‌دار، پایدار و عادلانه برقرار می‌کند.
هدف این بیانیه کوتاه که توسط 162 پژوهشگر حوزه توسعه از دانشگاه‌های هلند امضاء شده است، این است که خلاصه‌ای از راهبردهای سیاستی را که مبتنی بر دانش پژوهشی‌مان بوده و برای پیشرفت در طی بحران کرونا و بعد از آن ضروری و موثر است، ارائه کند.

ما پنج بسته سیاستی کلیدی را به عنوان الگوی توسعه‌ای در دوران پس از کوويد19 پیشنهاد می‌کنیم، که همه آنها می‌توانند بلافاصله اجرا شوند و پس از فروکش کردن این بحران نیز تداوم داشته باشند:

1.   فاصله‌گرفتن از توسعه مبتنی بر رشد کلیِ تولید ناخالص داخلی به‌منظور تمایز بین بخش‌هایی که می‌توانند رشد کنند و نیاز به سرمایه‌گذاری دارند (بخش‌های به‌اصطلاح عمومیِ ضروری، و انرژی پاک، آموزش، بهداشت و غیره) و بخش‌هایی که به دلیل ماهیت ناپایدارشان یا نقش‌شان در مصرف‌گراییِ مداوم و بی‌رویه، نیاز جدی به مهار شدن دارند (به‌ویژه بخش خصوصی مربوط به نفت، گاز، معدن، تبلیغات و غیره).

2.   یک چارچوب اقتصادی مبتنی بر بازتوزیع، که یک درآمد پایه جهانی را مبتنی بر نظام سیاست‌گذاری اجتماعی جهانی، نظام قوی و مترقیِ مالیات بر درآمد و سود و ثروت، و کاهش ساعت کار و تقسیم‌کار نوبتی [و اختصاص وقت بیشتر به خانواده]، برقرار می‌کند و پرستاری و خدمات عمومی ضروری نظیر بهداشت و آموزش را به‌خاطر ارزش ذاتی آنها به رسمیت می‌شناسد و ارج می‌نهد.

3.   تغییر نظام کشاورزی به سمت کشاورزی تجدیدشونده مبتنی بر حفاظت از تنوع زیستی، تولید مواد غذایی پایدار و عمدتاً محلی و گیاهی، و همچنین شرایط شغلی و دستمزد عادلانه در بخش کشاورزی.

4.   کاهش مصرف و مسافرت، با فاصله‌گرفتن از مصرف و مسافرت تجملاتی و اضافی به سمت مصرف و مسافرت ضروری، پایدار و برطرف‌کننده نیاز.
5.   بخشودگی بدهی وام، به‌ویژه در مورد کارگران و صاحبان مشاغل کوچک و همچنین برای کشورهای دنیای جنوب (از سوی کشورهای ثروتمند و نهادهای مالی بین‌المللی).

ما به عنوان افراد دانشگاهی، اعتقاد راسخ داریم که این چشم‌انداز سیاستی منجر به دنیایی متشکل از جوامع پایدارتر، برابرتر و متنوع‌تر بر پایه همبستگی بین‌المللی خواهد شد؛ دنیایی كه بهتر می‌تواند از بروز شوك‌ها و بیماری‌های عالم‌گیر جلوگیری و آنها را مدیریت كند. سوال ما این نیست که آیا نیازی به اجرای این راهبردها داریم یا نه، بلکه سوال این است که چگونه آنها را اجرا کنیم. اگر ما گروه‌های به‌شدت آسیب‌دیده از این بحران را در هلند و کشورهای دیگر مورد توجه و عنایت قرار دهیم، می‌توانیم رفتار و برنامه‌ریزی شایسته و عادلانه‌ای در باره آنها داشته باشیم به‌ گونه‌ای که بتوانند اطمینان حاصل کنند که بحران آتی شدت خیلی کمتری خواهد داشت و صدمات ناشی از آن بسیار کمتر یا در حد هیچ خواهد بود.

مهمتر از همه اینکه، ما در مخالفت با راه‌حل‌ها و تدابیر "سرمایه‌داری فاجعه‌محور" که هدفشان (حتی) سودآوری بیشتر از فلاکت دیگران بوده و حامی سیاست‌هایی هستند که باعث ناپایداری سیاره زمین شده‌اند، بایستی بر روی این دیدگاه‌ها و سیاست‌های مثبت کار کنیم. ما به همراه بسیاری از گروه‌ها و جوامع دیگر در هلند و سطح جهان، معتقدیم اکنون زمان مناسبی برای پیشبرد این دیدگاه‌های مثبت و ارزشمند است. ما از سیاستمداران، سیاست‌گذاران و عموم مردم می‌خواهیم قبل از اینکه خیلی دیر شود، سازماندهی لازم را برای اجرای آنها آغاز کنند.

منبع:

https://climateandcapitalism.com/2020/04/20/five-proposals-for-a-better-world-after-the-pandemic/

https://zistonline.com/vdcfcvdc.w6d00agiiw.html