زغال سنگ یکی از سوختهای فسیلی پر مصرف با بیشترین میزان انتشار کربن است. این در شرایطی است که تقاضای چشمگیر جهانی برای زغال سنگ به عنوان یک منبع انرژی در آینده نزدیک فروکش نخواهد کرد.
به گزارش زیست انلاین به نقل از زیست نیوز "زغال سنگ پاک" موضوع ضد و نقیضی به نظر می رسد. زغال سنگ یکی از سوختهای فسیلی پر مصرف با بیشترین میزان انتشار کربن است. این در شرایطی است که تقاضای چشمگیر جهانی برای زغال سنگ به عنوان یک منبع انرژی در آینده نزدیک فروکش نخواهد کرد. در نتیجه، فناوریهای مرتبط با کاهش انتشار گازهای گلخانهای به واسطه مصرف زغال سنگ، یک از بخشهای مهم ترکیب انرژی آینده را شکل می دهند.
دو مدعی اصلی در این زمینه "جذب و جداسازی کربن" (CCS) و "تبدیل کردن به گاز" هستند. روش نخست شامل جداسازی دی اکسید کربن و ذخیره آن در زیر زمین می شود. با این وجود، عملیاتی شدن CCS در مقیاس جهانی همچنان از نظر مالی مقرون به صرفه نبوده و به رغم توجه رسانهها در برخی کشورهای جهان مانند آمریکا، از نظر سیاسی نیز پیشرفت خاصی در این زمینه صورت نگرفته است.
از این رو، تبدیل کردن به گاز - شامل فرآیندی می شود که زغال سنگ را به یک گاز مصنوعی تبدیل کرده و این گاز کاربردهای مختلفی دارد - مورد توجه قرار می گیرد. تبدیل کردن زغال سنگ به گاز فناوری جدیدی محسوب نمی شود و برای نخستین بار در سال ۱۷۸۵ به صورت تجاری برای تامین برق لامپهای خیابانی در انگلیس استفاده شد. در سال ۱۹۳۰، فناوری و فرآیندهای این حوزه بیش از پیش توسعه یافته و تبدیل گاز زغال سنگ به بنزین، گازوئیل و سوخت جت امکانپذیر شد.
از آنجایی که این مبدلهای کاتالیزوری به ورودی تمیز و پاک نیازمند بودند، تصفیه گاز در این صنعت توسعه یافت. امروزه استفاده از فیلترها و تصفیه کنندههای خروجی برای بسیاری از تاسیسات زغال سوز اجباری شده و در کنترل برخی آلایندهها تاثیرگذار بودهاند. افزون بر این، روش تبدیل کردن به گاز در قرن بیست و یکم توانایی تولید اقتصادی گاز پاک و سوخت مایع از هر منبع کربن مانند زغال سنگ، زیست توده و زباله را داشته که تولید کالای خالص از آلایندهها را در پی داشته است.
ناخالصیهای موجود در زغال سنگ عمدتا شامل گوگرد، نیتروژن، جیوه و فلزات دیگر و همچنین ذرات معلق می شوند. هنگامی که زغال سنگ می سوزد این آلایندهها وارد محیط زیست شده و واکنش برخی از آنها با اکسیژن موجب تشکیل ترکیبات خطرناکی می شوند که کاهش کیفیت هوا و در نهایت گرمایش جهانی را به همراه دارد.
از ترکیب گوگرد و اکسیژن، دی اکسید گوگرد یا SOx تولید می شود که جز اصلی در بارانهای اسیدی محسوب می شود. از ترکیب نیتروژن با اکسیژن، اکسید نیتروژن یا NOx و ازن تولید می شوند که اجزا اصلی در شکل گیری مهدود هستند. ذرات معلق در تشکیل دوده موثر هستند. جیوه در آب و خاک جذب شده و وارد زنجیره غذایی می شود که می تواند سلامت انسان را تهدید کند. دیوکسینها و فورانها که در زمان سوختن زغال سنگ تولید می شوند می توانند هوا، غذا و آب را آلوده کرده و به بروز سرطان منجر شوند. زغال سنگ بیشترین میزان کربن را نسبت به سوختهای فسیلی دیگر داشته و نسبت به دیگر منابع انرژی، دی اکسید کربن بیشتری را آزاد می کند. دی اکسید کربن اصلیترین گاز گلخانهای و یکی از مهمترین عوامل گرمایش جهانی است.
مشکل دیگری که استفاده از زغال سنگ به همراه دارد، تحت تاثیر قرار گرفتن سلامت افراد فقیری است که اغلب قادر به جابجایی از نزدیکی نیروگاههای زغال سوز نیستند. استخراج از معدن و دفع خاکستر زغال سنگ از موارد مشکلزای دیگر هستند. استخراج زغال سنگ یکی از خطرناکترین صنایع جهان برای کارگران حتی به رغم افزایش اقدامهای ایمنی طی دهههای اخیر محسوب می شود. بیماریهای ریوی و حوادث ناگهانی مانند ریزش معدن یا انفجار گاز متان از خطرات شغلی در این حوزه هستند.
خاکستر زغال سنگ که پس از سوختن آن بر جای می ماند نیز یکی از بزرگترین ضایعات در جهان بوده و با توجه به دارا بودن فلزاتی مانند آرسنیک، سلنیوم، کادمیوم، سرب و جیوه می تواند به شدت آلوده و خطرناک باشد. این در شرایطی است که صنعت زغال سنگ تا به امروز در مقابل معرفی خاکستر زغال سنگ به عنوان یک زباله خطرناک مقاومت کرده است.