ضرورت تدوین نقشه راه ارگانیک در دولت دوازدهم

*وضعیت ارگانیک در حال حاضر در ایران چگونه است در واقع برای رصد وضعیت امروز نسبت به آینده باید نگاهی به گذشته داشته باشم اگر ممکن است از گذشته ،حال و نقشه راه آینده ارگانیک بیشتر بگویید ؟

در سال ۱۳۷۸ با یک گروه دولتی برای انجام کار پژوهشی به اروپا رفتیم . در فروشگاهها و بازارهایی که رفت و آمد کردیم متوجه شدم غرفه هایی به نام ارگانیک چیده شده است .در بررسی ها به این نتیجه رسیدم که در این فروشگاهها از کود و سموم شیمیایی استفاده نشده است و ارزش افزده بیشتری نسبت به محصولات عادی در بازار دارند یعنی ۲.۵ برابر یا سه برابر در آن زمان روی قیمت ها کشیده شده بود و فروشندگان مدعی بودند که این مواد علاوه بر اینکه عاری از سم و کود هستند، شرکت های بازرسی هم در آنجا وجود داردند که بر روی مواد تحقیق می کنند و صحت ادعای تولید کنندگان را بررسی می کنند و در نتیجه بیشتر این محصولات گواهی دارند . بعد از بازگشت به ایران به این ماجرا رسیدم که جای چنین چیزی در داخل کشور خالی است زیرا مصرف کود و سم در کشور ما نیز از بعد از جنگ جهانی دوم زیاد شده بود. بعد از جنگ جهانی دوم که باقیمانده بمب ها و مواد شیمیایی در مزارع هم از نظر کمیتی و هم از نظر کیفیتی در محصولات تاثیر گذاشته بود باعث شد که دنیا به این نتیجه برسد که کود و سم را به مواد اضافه کنند تا تولید راافزایش دهد. این موضوع هدف گذاری شد و ما هم به غلط از این مواد در تولیدات خود استفاده کردیم شاید در این شش دهه گذشته کسی نتواند ادعا کند که از نظر علمی مضرات این مواد را به کشاورزان گوشزد کرده باشد . در نتیجه با افزایش یارانه به این مواد هم رواج استفاده از سم و کود را نیز بیشتر کرده ایم .

*در حال حاضر مسولان وزارت کشاورزی ادعا می کنند یارانه‌ای به کود و سم شیمیایی تعلق نمیگیرد؟

حتی اگریارانه سم و کود شیمیایی هم ندهند،اخیرا به این نتیجه رسیده اند و در واقع ۴ یا ۵ دهه این اتفاق رخ داده است همین سم و کود شیمیایی منابع زیر زمینی را نابود کرده است . اما خیلی ها زودتر متوجه شدند و کار را متوقف کردند و زودتر ازمصرف کود و سم شیمیایی دست کشیدند . متاسفانه دربسیاری از سرطان ها در جهان پیشتاز بوده ایم و رتبه سوم جهان را داریم بیماری هایی مانند آلزایمر ، اتیسم و تب کنگو یا بیماری های مصنوعی نتیجه همین استفاده از سم و کودهای شیمیایی است.
حضرت علی(ع) فرمودند بیشتر این بیماری ها منشائش معده است این به آن معنا است که اگر در بحث غذا خوردن رعایت کنید کمتر دچار مشکل می شوید اما امروزه بروز انواع بیماری های مختلف باعث شده مردم دنیا برای کاهش این بیماری ها به سمت مصرف غذایی بروند که سم و کود شیمیایی در آنها به کار نرفته باشد.در ایران نیز این حرکت شروع شده است زیرا استفاده بالا از سم و کود شیمیایی باعث شده خسارت زیادی به بخش کشاورزی وارد شود.این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا ایران را با محصولات کشاورزی اش می شناسند از سوی دیگر ایران کشوری با شرایط جغرافیایی خاص است و شرایط اقلیمی ویژه ای دارد و با وجود کم آبی اگر منابع آبی مدیریت شود می تواند وابستگی به منابع آب را از بین ببرد .دقیقا اتفاقی که در مورد گندم رخ داد و با وجود تحریم ها توانستیم در تولید گندم خودکفا باشیم

*اما این خود کفایی باعث نشده محصول با کیفیتی تولید کنیم و عدم ریز مغزی ها در گندم باعث شده که گندم کیفیت مناسبی نداشته باشد ؟

شاید اینطور باشد اما خود خودکفایی می تواند مسیر را برای تولید محصول با کیفیت تر باز کند . ۱۳ اقلیم در دنیا وجود دارد که ۱۱ اقلیم آن در ایران قرار دارد و بهترین گندم در این مدت در خراسان تولید شده است و قرار است بذر آن در جاهای دیگر نیز برود . اینکه تولید در حد خودکفایی باشد و خواص گندم را هم در کنار آن داشته باشیم موضوعی است که باید مد نظر قرار بگیرد اما رسیدن به شرایط ایده آل کمی زمان می خواهد.

*به بحث ارگانیک برگردیم برای فرهنگسازی و استفاده از محصولات ارگانیک چه اقداماتی انجام داده اید؟

از سال ۸۵ که انجمن ارگانیک را راه اندازی کردیم روی بحث آموزش و فرهنگسازی کار کردیم . نمایشگاه و کلاس ها یی برگزار شد وبرای کلمه ارگانیک تعریف های متفاوتی به وجود آمد کم کم این موضوع فرهنگسازی شد که هر کسی ارگانیک مصرف کند کمتر بیمار می شود و به دارو و درمان کمتر نیاز پیدا می کند با همه توجهی که مردم و تولید کنندگان به محصولات ارگانیک نشان دادند اما هیچ حمایت دولتی از تولید کننده و مصرف کننده ارگانیک نشده است و سخت تر، انکه در طول این سالها هیچ یارانه ای برای گسترش محصولات ارگانیک به این بخش تعلق نگرفته است.

*برای حل این چالش و اختصاص یارانه به محصولات ارگانیک به کجا مراجعه کرده اید ؟

به بیشتر مراکز و سازمان هایی که در خصوص محصولات کشاورزی فعالیت دارند مراجعه کرده ایم و تنها تشکلی بودیم که در سیاست گذاری خواستیم این موضوع لحاظ شود و در نهایت در مجمع تشخیص مصلحت نظام این موضوع مطرح شدو دکتر رضایی در این حوزه به ما کمک کردند.
محصولات ارگانیک چه نیازی به یارانه دارند با توجه به اینکه قیمت محصولات ارگانیک نسبت به محصولات معمولی مشابه بیشتر است ؟
درست است که قیمت تمام شده محصول ارگانیک بالا است اما از آن طرف تولید این محصول نیز هزینه بیشتری دارد.محصولات ارگانیک بسته به نوع محصول اصولا ۲۰ تا ۳۵ درصد افزایش قیمت نسبت به محصولات معمولی دارد اما برخی از تولید کنندگان نیزخیلی کمتر از این سود می گیرند .مثلا یکی از تولید کنندگان رب ارگانیک تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد به محصولش اضافه می کند زیرا سلامت مردم برایش در اولویت است . در واقع در ارگانیک توجه به سه اصل عدالت ،امنیت، اکولوژی در راس برنامه ها و اهداف تولید کننده ارگانیک قرار دارد و باید چهارچوب آن حفظ شود وانصاف رعایت شود .خوشبختانه بیشتر تولید کنندگان به این اصول پایبند هستند .در واقع قرار گرفتن سلامت جامعه در کنار حفظ محیط زیست می تواند بسیار موثر باشد. . در جداول کشورهای تولید کننده ارگانیک جهان نام ایران قرار نداشت اما انجمن ارگانیک توانسته است ایران را در این لیست قرار دهد . درست است که ایران رتبه ۸۳ را در رنکینگ جهانی دارد اما مهم این است که در این لیست قرار گرفته است

*میزان تولیدات ارگانیک نسبت به محصولات معمولی چه جایگاهی دارد؟

تولید ما نسبت به سطح کشاورزی پایین است ۴۳ هزار هکتاراز کل تولیدات کشاورزی زیر کشت ارگانیک قرار دارد.البته این به غیر از ۳۸ هزار هکتار منابع طبیعی مثل پسته وحشی و توت وحشی و سایر محصولاتی است که به صورت خودرورشد می کند و کود و سم در پای انها ریخته نمی شود .اما اگر بخواهیم جامعه سالمی داشته باشیم باید به سمت محصولات سالم و ارگانیک پیش برویم درست است که هیچ وقت نمی توانیم بگوییم صد درصد محصولات در آینده ارگانیک هستند اما در هر صورت باید مصرف محصولات سالم فرهنگسازی شود. البته محصولات سالم هم توانسته است جای خودش را باز کند محصولات سالم محصولاتی هستند که سم و کودشان در حد استاندارد جهانی است .در تمام دنیا نمی توانید جایی را پیدا کنید که تمام محصولاتشان ارگانیک باشد اما با این وجود محصولات ارگانیک می تواند روی اقتصاد دنیا تاثیر بگذارد و فرهنگسازی تقاضا را بالا می برد .

*در شرایطی هستیم که بسیاری از دانشمندان معتقدند که زمین در حال نابودی است و شواهد و قرائن خودشان را هم در این زمینه دارند آنها می گویند هر چقدر تلاش کنیم باز زمین در حال نابودی است و نمی توان آن را از شرایطی که دارد نجات داد در چنین شرایطی شما نقشه راه را چه می دانید ؟شما فکر نمی کنید آمدن ترامپ و تفکرات ضد محیط زیستی اش تمام معادلات کشورهای دیگر را به هم بریزد؟

ترامپ اگر چیزی جز این باشد جای تعجب دارد . نمیشود به حرف ها و سیاست هایی که ترامپ می گوید توجهی کرد . برخی از دانشمندان می گویند گازهای گلخانه ای باعث می شود سوراخ اوزون بالاتر برود و تهدید جدی برای ما به حساب می آید به همین دلیل نباید زیاد به تفکرات ترامپ توجه کرد . حتی اگر بنا را بر این بگذاریم که ترامپ هر سیاستی که می خواهد اعمال کند اما با این وجود می توانیم بگوییم ما وظیفه داریم در چهار چوب کشور خودمان اوضاع را کنترل کنیم تا اتفاق ناگواری نیفتد تفکر ترامپ مال خودش است و اگر ما در داخل کشور خودمان سیاست های غذایی و کشاورزی را درست اجرا کنیم سیاست های دنیا هیچ خللی در کشور ما ایجاد نخواهد کرد .

*با توجه به اینکه ارگانیک تا به حال حمایت نشده است به نظر شما پنجره بازی فراروی ارگانیک می بینید ؟

ابلاغیه مقام معظم رهبری درآبان سال ۹۴ راه سبزی برای سلامت جامعه و محیط زیست کشور بود این ابلاغیه به سران سه قوه داده شده و با پیگیری های نهادهای مردمی در برنامه ششم توسعه بحث تولید محصولات ارگانیک در دستور کار قرار گرفته است امروز چه بخواهیم چه نه در مورد تولید محصولات سالم قانون داریم. در دولت دوازدهم هدف گذاری شده و بنا بر این است که ارگانیک بیشتر مورد توجه قرار بگیرد و در واقع به سمت اقتصاد سبزحرکت کنیم.
در برنامه ششم توسعه برنامه های زیادی گنجانده شده است و امید می رود این قوانین بتواند بسیاری از چالش ها را برطرف کند .

*مشکلات زیادی هنوز در حوزه ارگانیک وجود دارد یکی از این مشکلات عدم تعریف فروشگاهها است در واقع هنوز ما تعریف درستی از فروشگاهها نداریم برای این موضوع چاره ای اندیشیده شده است؟

بحث سر چالش های زیر ساختی است تعریف فروشگاه نداریم و هنوز ساخت و کار مناسبی برای این حوزه مشخص نشده است
در دولت دوازدهم به دنبال رفع این موانع و گرفتن تخفیف مالیاتی برای محصولات ارگانیک هستیم تخصیص یارانه برای تولید کنندگان محصولات ارگانیک و افزایش خدمات به تولید کنندگان و مصرف کنندگان ارگانیک از جمله برنامه هایی است که در دست داریم این را هم باید گفت که هر جا یک علم نو هست سوء استفاده هم وجود دارد اما با وجود همه مشکلات امیدواریم بتوانیم حرکت توسعه ای و صادرات را در تولید محصولات ارگانیک افزایش دهیم .

*به نظر شما صادرات محصولات ارگانیک با چهارچوب و تعاریف ارگانیک ضدیت ندارد ؟

هیچ مغایرتی با آن ندارد در واقع ارگانیک برای شکوفا شدن نیاز به همه جنبه های تولید دارد .استخراج و صادرات نفت یک رکن اقتصاد است .حالا برای آنکه صادرات و درآمد را تنها از روی نفت برداریم باید زمینه های دیگر صادرات را رشد داد و به دلیل استقبال کشورهای دیگر بر محصولات ارگانیک می توان گفت این محصولات می تواند گزینه مناسبی برای تقویت حوزه صادرات باشد. وقتی تقاضا برای کالایی بیشتر باشد تولید آن نیز بیشتر می شود و می تواند آن را رونق دهد و آنجا است که پای صنعت و تکنولوژی هم به میان می آید . اتفاقا ما اعتقاد داریم که صادرات محصولات ارگانیک می تواند بخشی از ارزی را که برای خرید نهاده های مجاز از کشور خارج می شود را به داخل برگرداند .زیرا این نهادها هم گران هستند و هم فرمولشان وارداتی است .در واقع برای محصولات ارگانیک از نهاده های مجاز استفاده می شود زیرا در برخی از مناطق خاک غنی نیست و برای تقویت خاک از نهاده های مجاز استفاده می شود و صادرات آن می تواند ارزی را که برای ورود آن از کشور خارج می شود را جبران کند .
در حال حاضر بیش از ۱۲۸ میلیون تن تولید ارگانیک داریم اما با این وجود این میزان قابل قبول نیست و امید داریم بتوانیم این را به ۲۵۰ میلیون تن افزایش دهیم . این در حالی است که تحقیقات نشان داده است که میزان تولید در واحد سطح در محصولات ارگانیک پیشی گرفته است و این اتفاق خوبی است زیرا همیشه این نگرانی وجود دارد که تولید ارگانیک محصول کمتری دارد و به دلیل عدم استفاده از سم و کود شیمیایی گمان می رفت که محصول کمتری عاید کشاورز ارگانیک شود اما به مدد پیشرفت تکنولوژی این تصور هم از بین رفته است و قدم به قدم با استانداردهای دنیا در حال پیشروی هستیم .

https://zistonline.com/vdcjaaem.uqe8ozsffu.html