طی سال‌های اخیر و در اکوسیستم‌های آبی، با معضل افزایش شدید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی و پدیده کربن آبی روبه‌رو هستیم؛ کربنی که توسط زیستگاه‌های ساحلی و دریایی از جمله جنگل‌های حرا جذب می‌شود.
تاریخ انتشار :پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸ ساعت ۱۶:۰۰
کد مطلب : 81285
به بهانه «روز جهانی حفاظت از جنگل‌های مانگرو»
کاهش کربن آبی با حفاظت و احیای جنگل‌های حرا
داود میرشکار، با بیان اینکه در شرایط حاضر افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای به مشکل عمده جهان تبدیل شده است، اظهارکرد: این مشکل به‌ویژه در کشورهای حاشیه دریاها بیشتر و پررنگ‌تر است و پیامدهای گسترده‌ای برای اکوسیستم‌های دریایی دارد که وقوع پدیده گرمایش جهانی، اسیدیته شدن اقیانوس‌ها و تخریب زیستگاه‌های ارزشمند مثل آب‌سنگ‌های مرجانی - که از جنس کربنات کلسیم هستند - از جمله عوارض افزایش گازهای گلخانه‌ای است همچنین تخریب پوسته‌های زیستی موجودات دریایی مثل صدف‌ها و برخی از فیتوپلانگتون‌های مفید که جزو خوراک برای سایر زنجیره‌های غذایی هستند از دیگر پیامدهای افزایش گازهای گلخانه‌ای به‌ویژه کربن است.
وی با اشاره به اینکه طی سال‌های اخیر با معضل افزایش شدید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی مواجه هستیم، تصریح کرد: در اکوسیستم‌های آبی، با افزایش پدیده کربن آبی روبه‌رو هستیم؛ کربنی که توسط زیستگاه‌های ساحلی و دریایی از جمله جنگل‌های حرا جذب می‌شود.
مدیر کل دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اهمیت کربن آبی و ضرورت ارائه راهکارهایی برای کاهش آن، گفت: بعد از بررسی‌ها متوجه شدیم که جنگل‌های حرا در قیاس با سایر زیستگاه‌ها تا ۳۰ برابر در کاهش کربن آبی نقش دارند و کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی و حریق جنگل‌ها را به خود جذب می کنند بنابراین سعی داریم با گسترش مناطق مستعد برای کاشت حرا در سواحل جنوبی کشور بتوانیم به کاهش کربن کمک کنیم.
به گفته میرشکار، در حال حاضر ۲۱ هزار هکتار جنگل حرا در خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد که زیستگاه و محل زادآوری بسیاری از گونه‌ها است که متاسفانه در برخی نقاط به دلیل دستکاری‌های انسانی، مسدود کردن برخی نقاط جزر و مدی و نرسیدن آب مناسب به برخی مناطق، جنگل‌های حرا از بین رفته‌اند اما درسال‌های اخیر با کمک جوامع محلی و همکاری برخی ارگان‌ها، تعدادی از گونه‌های گیاهی در نقاطی از عسلویه، حاشیه رودخانه بهمنشیر در استان خوزستان و در خلیج چابهار احیا شده است.
وی با تاکید بر اینکه مناطق دیگری در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان مستعد کاشت جنگل‌های حرا هستند، گفت: امیدواریم از طریق فناوری‌های نوین مثل سنجش از راه دور و تامین اعتبارات، نقاط مستعد را شناسایی و نسبت به کاشت نهال‌های جنگل‌های حرا اقدام کنیم که قطعا این روش در جذب و کاهش کربن و افزایش تاب‌آوری زیستگاه‌های حساس موثر خواهد بود.
مدیر کل دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه بخشی از تخریب جنگل‌های حرا توسط ارگان‌هایی مثل پتروشیمی‌ها اتفاق افتاده است، تصریح کرد: در شرایط حاضر برخی از این نهادها، در راستای جبران تخریب‌ها و اجرای مسئولیت اجتماعی تامین اعتبارات مورد نیاز برای طرح‌های کاشت و توسعه جنگل‌های حرا را برعهده دارند.
میرشکار در پایان با اشاره به اینکه آخرین طرح کاشت جنگل‌های حرا در عسلویه در حدود یک هکتار انجام شده که حدود ۱۰۰ میلیون تومان هزینه داشته است، گفت: در حال حاضر در استان‌های جنوبی کشور مناطق تخریب شده یا مناطق مستعد برای کاشت نهال‌های جنگل‌های حرا شناسایی شده است و سعی داریم از طریق رایزنی با نهادهای خصوصی و دولتی که بهره‌بردار از دریا هستند، اعتبارات مورد نیاز را تأمین کنیم.
زمین به سلامت مانگروها وابسته است جنگل‌های "مانگرو" اکوسیستم‌های غنی هستند که به شکل‌های منحصر بفردی از کره زمین و بشر حمایت می‌کنند.
مانگروها به نظر مشابه با جنگل‌های خشکی هستند اما این اکوسیستم با فراهم کردن شرایط و زمینه برای رشد ماهی‌ها، ذخیره کربن و مقابله با سیل از کره زمین با تاثیرات چندگانه حفاظت می‌کند.
با وجود اهمیت حفاظت از جنگل‌های مانگرو، این اکوسیستم در معرض خطر قرار دارد. بیش از یک سوم از آن‌ها از بین رفته‌اند و در مناطقی از قبیل آمریکا جنگل‌های مانگرو نسبت به جنگل‌های استوایی با سرعت بیشتری در حال از بین رفتن هستند. بیشتر این جنگل‌ها به منظور توسعه پروژه‌های زیرساختی، صنعتی و کشاورزی نابود شده‌اند.
از بین رفتن این جنگل‌ها علاوه بر اثرگذاری در تغییرات اقلیمی و آلودگی، تهدیدات بومی را نیز به همراه دارد. استفاده بیش از حد از چوب برای تامین سوخت، ساخت و ساز، سدسازی و آبیاری که موجب کاهش جریان آب به جنگل‌ها می‌شود و نیز صید بی‌رویه ماهی که زنجیره غذایی را مختل می‌کند از جمله این تهدیدها به حساب می‌آیند.
به گزارش weforum، از جمله دلایلی که بر ضرورت حفظ جنگل‌های مانگرو برای نجات زمین تاکید دارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- جنگل‌های مانگرو، قدرت دفاعی طبیعی در سواحل هستند ریشه‌های محکم و تنومند درختان مانگرو به شکل گیری مانعی طبیعی در برابر طوفان‌های مهیب و سیلاب کمک می‌کند. رسوب‌های خشکی و رودخانه در ریشه این درختان حبس می‌شود و این ساختار از مناطق ساحلی محافظت کرده و روند فرسایش را کند می‌سازد. همچنین مانع از آن می‌شود که رسوب‌های آسیب زننده به صخره‌های مرجانی نفوذ پیدا کنند.
در سال ۲۰۱۷ میلادی، در کنفرانس اقیانوس سازمان ملل تخمین زده شد که نزدیک به ۲.۴ میلیارد نفر در ۱۰۰ کیلومتری سواحل زندگی می‌کنند. جنگل‌های مانگرو از ساکنان مناطقی که با خطر افزایش سطح دریا و حوادث جوی مهیب ناشی از تغییرات اقلیمی روبرو هستند حفاظت می‌کنند.
۲- جنگل‌های مانگرو منبع مهم ذخیره کربن هستند درختان و گیاهان مانگرو در دوره حیات با به دام انداختن کربن دی‌اکسیدِ اتمسفر در درون خود به مقابله با گرمای جهانی کمک می‌کنند. به علاوه زمانیکه ریشه درختان، ساقه‌ها و برگ‌های مانگرو از بین می‌روند معمولا با لایه‌ای از خاک پوشیده شده و سپس زیر موج آب فرو می‌روند. در این شرایط نیز روند تجزیه بافت‌های گیاهان به کندی انجام شده و در نتیجه کربن ذخیره در این بافت‌ها باقی می‌مانند. این ویژگی به نوبه خود به حفظ کربن در مانگرو و کاهش کربن اتمسفر کمک می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد مانگروهای ساحلی نسبت به جنگل‌های دیگر در ذخیره کربن عملکرد بهتری دارند. بررسی ۲۵ جنگل مانگرو در منطقه هند-اقیانوس آرام نشان داد که به ازای هر هکتار از این جنگل‌ها چهار برابر بیشتر از جنگل‌های استوایی کربن ذخیره می‌شود.
۳- جنگل‌های مانگرو وسیله امرار معاش را فراهم می‌کنند بسیاری از افراد ساکن در مناطق اطراف جنگل‌های مانگرو برای امرار معاش مطلوب به این اکوسیستم وابسته هستند. درختان مانگرو منبع خوبی برای تامین چوب مورد نیاز برای ساخت و ساز و سوخت به حساب می‌آیند. هرچند در برخی مناطق چوب این درختان به منظور تهیه خمیر کاغذ، تراشه‌های چوبی و زغال چوبی مورد استفاده قرار می گیرد که نگرانی‌ها را در مورد پایداری این جنگل‌ها به همراه دارد. همچنین ماهیگیران محلی با صید ماهی، خرچنگ و صدف و فروش آن‌ها درآمد کسب می‌کنند.
۴- جنگل‌های مانگرو اکوتوریسم را گسترش می‌دهند گردشگری پایدار، انگیزه‌ای برای حفاظت از جنگل‌های مانگرو است که می‌تواند محلی برای کسب درآمد ساکنان بومی نیز باشد. این جنگل‌ها اغلب در نزدیکی صخره‌های مرجانی و ساحل‌های شنی قرار دارند و فضای خوبی را برای فعالیت‌هایی از قبیل ماهیگیری تفریحی و قایقرانی فراهم می‌سازد. هرچند ضرورت دارد تا توازن بین تعداد گردشگران و حفاظت از اکوسیستم این جنگل‌ها حفظ شود.
۵- جنگل‌های مانگرو از تنوع زیستی غنی برخوردارند فعالیت بشر موجب از بین رفتن حجم قابل توجهی از تنوع زیستی در خشکی و اکوسیستم دریایی در سراسر جهان شده و بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی را با خطر روبرو کرده است. این جنگل‌ها شرایط مناسبی را برای بسیاری از گونه‌ها فراهم می‌سازند تا بتوانند بر سطح آب و در اعماق آن رشد کنند.
گونه‌های متعددی در اکوسیستم مانگرو زندگی کرده یا تولید مثل دارند که از آن جمله می‌توان به انواع ماهی‌ها، خرچنگ و پستاندارانی از جمله لاک پشت دریایی اشاره کرد. همچنین درختان مانگرو محلی برای زیست و تخم‌گذاری پرندگان مهاجر است. زمانیکه جنگل‌های مانگرو از بین بروند زیستگاه‌های باارزشی نابود و بقای گونه‌های بسیاری تهدید می‌شود.
"کرنا" یا مانگرو جامعه گیاهی شامل درختان و بوته‌هایی است که در زیستگاه‌های آبرفتی و آب شور ساحلی مناطق گرمسیری و زیر گرمسیری (عرض جغرافیایی زیر ۲۵ درجه) می‌رویند. دو گونه مشهور حرا (نام علمی: Avicennia marina) و چندل (نام علمی: Rhizophhora mucronata) در این نوع جنگل‌ها وجود دارد که هر دو گونه آن در ایران یافت می‌شود و در نواحی ساحل خلیج فارس و دریای عمان به شکل نوار باریکی به‌طور پراکنده دیده می‌شود.
کلمه مانگرو اسم مرکبی است معرف اکوسیستم خاص در مناطق استوایی، حاصل از تجمع بسیار ویژه‌ای از گیاهان و جانوران در سواحل پست خورها، دلتاها، برکه‌ها و سواحل دریاها و در عین حال نشانگر و معرف درختان و درختچه‌های این گونه اکوسیستم‌ها نیز هست. این گیاهان در گروه گیاهان شوره‌زی قرار دارند.
این جوامع گیاهی سرمنشاء زنجیره‌های غذایی دیگر موجودات زنده منطقه بوده و دارای اراضی مساعد و حاصلخیز وسیعی هستند. چنین محیطی به دلیل آنکه در حد واسط اکوسیستم خشکی و اکوسیستم دریایی قرار گرفته، موجب به وجود آمدن زیستگاه مناسبی برای انواع جانوران آبزی و پرندگان شده است.
درباره این موضوع بیشتر بخوانید:
معرفی زیباترین جنگل های ایران
ضرورت ارایه آموزش‌های بنیادی شیوه حفاظت از میراث‌طبیعی به مردم
بررسی آثار آتش سوزی جنگل ها
https://zistonline.com/vdcdkx0j.yt0fj6a22y.html
zistonline.com/vdcdkx0j.yt0fj6a22y.html
تگ ها
آخرین عناوین
پربيننده ترين
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب
سایت با ذکر منبع بلامانع است.