زیست آنلاین: یارانه به عنوان یکی از ابزار های اقتصادی شناخته شده در مدیریت عرضه و تقاضای کالاها دریک سیستم اقتصادی میتواند در صورت تعیین مقدار دقیق آنها و نظام توزیع مناسب بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان سبب بهبود کیفیت تولید و رفاه مصرف کنندگان گردد. اما به نظر می رسد با توزیع مقادیر قابل توجه یارانه سوخت در بخش برق همین یارانه سبب عدم دسترسی به اهداف فوق گردیده است.
تاریخ انتشار :شنبه ۵ آبان ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۳۰
کد مطلب : 79050
وی در ادامه تشریح کرد: در حال حاضر بیش از ۹۲ درصد از برق کشور از نیروگاه های فسیلی تامین می گردد. تولید این نیروگاه ها در سال گذشته برابر با ۲۸۸ میلیارد کیلووات ساعت برق بوده که برای این مقدار تولید۶۹ میلیارد متر مکعب از گاز طبيعي( عمده ترين سوخت مصرفي نيروگاه هاي کشور)۵ میلیارد لیتر گازوئیل و در حدود ۴ میلیارد لیتر مازوت به مصرف رسیده است. این نیروگاه ها، در سال ۳۲ درصد از مصرف کل گاز کشور را به خود اختصاص داده اند.
بیشتر بخوانید: بی عدالتی محض در توزیع یارانه پنهان برق
رئیسی خاطر نشان کرد: بر اساس آخرین آماری که در آمارنامه تفصيلي صنعت برق در سال ۱۳۹۶ منتشر شد، به ازای هر کیلو وات ساعت برق حرارتی حدودا ۰/۲۴۱ متر مکعب گاز ، ۰/۰۱۷ متر مکعب گازوییل و ۰/۰۱۳ لیتر مازوت مصرف می شود. برای محاسبه یارانه های هرکیلووات ساعت برق باید اثر یارانه ها را از قیمت سوخت حذف کرد.در حال حاضر قیمت سوخت مصرفی گاز طبیعی در نیروگاه ها تنها ۶۰۰ ریال به ازا هرمتر مکعب محاسبه میگردد و با ازا هر لیتر مازوت و گازوئیل تحویلی هم درحدود ۳۵۰۰ ریال دریافت میگردد.
به منظور حذف اثر يارانه ها بر قيمت سوخت در خصوص سوخت هاي مايع از قيمت فوب خليج فارس مي توان استفاده نمود. اين مقادير در هنگام تهيه پروژه تعیین قیمت واقعی برق نیروگاه های حرارتی، برابر با ۶۲ سنت بر لیتر براي گازوئيل و ۶۰ سنت بر لیتر برای نفت گاز بوده است اما قيمت اقتصادي گاز را چگونه بايد محاسبه نمود؟ داستان قیمت گاز در ایران داستان پیچیده ای است. ما گاز را به مصارف مختلف می رسانیم و هر کدام از آنها می تواند یک معیار باشد برای اینکه ما هزینه فرصت گاز را استفاده نماییم. بنابراین بهترين روش براي اين کار از ديدگاه اقتصادي محاسبه هزينه فرصت اين حامل انرژي با توجه به فرصت هاي مختلف آن اعم از تزريق به چاه هاي نفت؛ قيمت صادراتي، قيمت وارداتي، قيمت آن به عنوان خوراک پتروشيمي ها، و ظرفيت آزاد شده براي امکان صادرات نفت است.
رئیسی اظهار کرد: گاز، به عنوان خوراک به بخش پتروشیمی اختصاص می یابد و از آن تولیدات پتروشیمی متنوعی به دست می آید، برای قیمت خوراک پتروشیمی قرمولی وجود دارد که براساس آن قیمت گاز خوراک پتروشیمی چیزی معادل ۱۰/۷ تا ۱۳ سنت دلار به ازای هر متر مکعب می باشد.
این کارشناس اقتصاد انرژی در مورد هزینه فرصت دیگری که با آن رو به رو هستیم به مبحث صادرات گاز اشاره کرد و گفت: در سال های اخیر، بیشترین قیمت گاز صادراتی ما به ترکیه و معادل ۴۹ سنت بوده که البته در حال حاضر نیز به علت اعتراضات اخیر درصدی از آن کاهش یافته و به حدود ۲۳ سنت رسیده است.
رئیسی افزود: بحث دیگری نیز در قالب ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید مطرح است که بر اساس این بند دولت با شرایطی براساس میزان سوخت صرفه جویی شده در طرح ها مبلغی را به سرمایه گذاران در طرحهای صرفه جویی سوخت پرداخت میکند. این قیمت در طرح افزایش کارایی موتورخانه ها برابر با ۱۳ سنت بوده است.
وی تاکید کرد: ميزان صرفه‌جويي شده سوخت در هر کيلووات ساعت با تبديل به بشكه نفت مي‌تواند معيار مناسبي براي هزينه فرصت گاز در كشور باشد. در حال حاضر میزان انرژی که مصرف می کنیم اگر به بشکه نفت تبدیل گردد، عدد قابل توجهی به دست می آید، هر ایرانی سالانه معادل ۱۴ تا ۱۶ بشکه نفت انرژی مصرف میکند. حال اگر این سرانه را در جمعیت ۸۲ میلیونی کشور ضرب نماییم در می یابیم که این معادل تولید روزانه ۳/۵ بشکه نفت در روز است که تقریبا معادل تولید روزانه نفت در کشورمان است یعنی داریم هرچه نفت تولید میکنیم را به مصرف می رسانیم. در این صورت چطور امکان دارد که صادرات نفت ممکن شود؟
بیشتر بخوانید: حذف یارانه ی انرژی، راه حل خاموشی های پیش رو
جواب این امر آن است که بخشی از انرژی ما از طریق گاز تامین می گردد- که صادرات آن ساختار متشکلی چون صادرات نفت ندارد- هرچه امکان استفاده بیشتر از گاز بیشتر شود،سبب آزادشدن ظرفیت نفت مصرفی در کشور شده و این به معنای امکان صادرات بیشتر آن است، بنابراین هرچه صرفه جویی گاز بیشتر انجام شود به این معنا خواهد بود که امکان صادرات نفت بیشتر می گردد و این واقعا درآمد عظیمی محسوب می شود.
رئیسی در ادامه گفت: سوخت مصرفي براي هرمگاوات ساعت برق در کشور معادل با ۱/۶۵ بشکه نفت مي باشد . با فرض قيمت هر بشكه نفت برابر ۶۹ دلار ارزش توليد يک مگاوات ساعت برق بر اساس بشکه نفت مصرفي برابر با ۱۱۴ دلار است. با تقسيم اين مقدار بر ميزان گاز صرفه جويي شده معادل، براي توليد يک مگاوات ساعت برق معادل برابر با ۲۷۱متر مکعب؛ هزينه فرصت هر مترمكعب گاز معادل ۴۲ سنت به دست مي‌آيد.
با توجه به موارد فوق با فرض احتساب قیمت ۱۳ سنت برای گاز طبیعی (این رقم در قالب طرح افزایش کارایی موتورخانه ها که براساس ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید به تایید شورای اقتصاد رسیده است) و قیمت های ۶۲ سنت برای هرلیتر گازوئیل و ۶۰ سنت برای هرلیتر مازوت قیمت سوخت مورد استفاده برای هرکیلووات ساعت برق با حذف یارانه ها برابر با ۴۳۲۰ ریال خواهد بود. نرخ برابری دلار نیز براساس قیمت هفته آخر شهریور ۱۳۹۷(تاریخ تهیه این محاسبات) ۸۶۶۵۸ ریال در نظر گرقته شده است. البته برای تعیین هزینه تمام شده واقعی برق نیروگاه های حرارتی دو جز دیگر را هم باید به این قیمت اضافه کرد. این دو جز شامل هزینه های سرمایه گذاری اولیه و نگهداری و بهره برداری و همچنین هزینه های زیست محیطی می باشد. بر اساس محاسبات انجام شده با توجه به ترکیب نیروگاه های کشور، در حال حاضر هزینه سرمایه گذاری و نگهداری و بهره برداری برق حرارتی به ازاء هرکیلووات ساعت۱۵۷۰ریال و هزینه های زیست محیطی آن ۱۳۲۰ ریال محاسبه شده است. به این ترتیب هزینه هر یک کیلو وات ساعت برق حرارتی معادل ۷۲۱۰ ریال خواهد بود.
یارانه ها باید بدون واسطه دولت به دست مصرف کننده نهایی برسد اعتقاد ما بر این نیست که یارانه ها حذف شوند بلکه بحث بر سر محاسبه دقیق و توزیع عادلانه یارانه ها است و می خواهیم چاره ای بیاندیشیم تا یارانه ها بدون واسطه دولت به دست مصرف کننده نهایی برسد، نقطه آغاز این حرکت این امر همان طور که پیش تر به آن اشاره شد در راستای محاسبه دقیق هزینه تمام شده برق است، چون در این حالت مصرف کننده از عدم مصرف برق و اختصاص همین مبلغ به طور مستقیم به وی منتفع خواهد شد.
بیشتر بخوانید: نیازمند اصلاح ساختار برق در کشور هستیم
رئیسی با ذکر یک مثال به تشریح بیشتر اثر حذف یارانه سوخت در برق پرداخته و گفت: به طور مثال در شرایط حال حاضر، اگر ما در میزان مصرف خود صرفه جویی کنیم، این کاهش مصرف در آمدی برایمان ایجاد نخواهد کرد و از آن طرف افزایش مصرف هم هزینه زیادی را را برایمان رقم نمی زند، از این رو این دو عامل باعث می شود که انگیزه ایجاد صرفه جویی در مصرف و کارایی بیشتر از بین برود، در اینجا این سوال مطرح می شود که، این سیستم انتقال درآمد دولت به چه نحوی باید صورت بگیرد تا رضایت مصرف کنندگان را بر انگیزد و در عین حال انگیزه بخش نیز باشد.
وی در ادامه با تاکید بر اهمیت بحث یارانه های سوخت، اظهار کرد: به غیر از بحث یارانه در بخش سوخت با جزء مهم تری مواجه هستیم که یک بخش آن به طور معمول آثار خارجی و یا آثار معطوف به غیر یا زیست محیطی نام دارد، به بیانی دیگر، حتی اگر هزینه سرمایه گذاری و نگهداری، بهره برداری و هزینه سوخت با قیمت های واقعی محاسبه گردد، هزینه های محیط زیستی آن در نظر گرفته نشده است که در این حالت معمولا یا دولت ها آن را به شکل یارانه های بهداشت پرداخت می کنند و یا جامعه موظف به پرداخت آن می شود.
هرگونه تصمیم گیری نیازمند اطلاعات صحیح است وی در ادامه افزود: همانطور که به دنبال واقعی کردن قیمت برق هستیم، باید شرایط اقتصادی مردم را نیز در نظر بگیریم، بنابراین مردم باید متوجه این ضرورت باشند که واقعی شدن قیمت برق، می تواند برای آن ها منابع مالی جدیدی به وجود بیاورد و به معنی بهبود اوضاع اقتصادی آن ها باشد. به بیان دیگر مردم باید آگاه شوند که این تصمیم گیری در صورت انجام یک اصلاح اقتصادی درست و ارائه داده های دقیق، امکان پذیر است و در غیر این صورت تصمیم گیری ها به اشتباه صورت می پذیرد.
حذف یارانه های سوخت موجب افزایش راندمان نیروگاه ها خواهد شد در حال حاضر و با احتساب قیمتهای غیر یارانه ای سرمایه گذاری بر روی افزایش راندمان نیروگاه های حرارتی جذابیتی برای سرمایه گذاران نخواهد داشت چرا که منافع دریافتی از این امر در مقابل هزینه های مورد نیاز ناچیز بوده و از توجیه مالی برخوردار نیست. این امر در دراز مدت سبب هدرفت دائمی سرمایه های کشور خواهد شد.
سوخت فسیلی ارزش میراثی دارد رئیسی در پایان تاکید کرد : باید بدانیم که در جهان با دو عنوان مهم منبع انرژی رو به رو هستیم که شامل تجدید پذیرها و تجدید ناپذیرها، است، بنابراین منطقا هر کشوری در مرحله اول منابعی را مورد استفاده قرار می دهد که تجدید پذیر است و بعد به سراغ منابع تجدید ناپذیر می رود، و این یک اصل اقتصادی مهم است. امروزه یارانه و سوخت ارزش میراثی دارد و همه کشورهایی که از این دو منبع برخوردار بوده اند نیز در قدم اول از تجدید پذیر ها استفاده کرده اند.
علاوه بر آن منابع سوخت فسیلی خود به تنهایی منبع مهمی به شمار می روند، چراکه این منابع ارزشمند منشا توسعه صنعت و تکنولوژی هستند و اگر ما این منابع را استفاده کنیم و تنها آن را با ارزش های پایین به منظور مصرف سوخت بسوزانیم، در آینده عملا دچار مشکل خواهیم شد و خود خریدار آن چه خواهیم بود که امروز آن را می سوزانیم البته با قیمتهایی به مراتب بالاتر.
https://zistonline.com/vdcawwn0.49nom15kk4.html
zistonline.com/vdcawwn0.49nom15kk4.html
تگ ها
آخرین عناوین
پربيننده ترين
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب
سایت با ذکر منبع بلامانع است.