از دیرباز راه‌های بسیاری برای تردد مسافران و کاروان‌های تجاری وجود داشت که به واسطه موقعیت جغرافیایی و عوارض طبیعی در طول تاریخ صدها پل برای سهولت رفت و آمد مسافران روی رودها و دره‌ها ساخته شد که از برخی از آنها هنوز استفاده می‌شود و بسیاری از آنها نیز ویران شده است. در اینجا به معرفی ده پل تاریخی در گوشه و کنار این سرزمین باستانی می‌پردازیم.
تاریخ انتشار :پنجشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۲ ساعت ۰۹:۳۹
کد مطلب : 14785
این پل که مربوط به دوره ساسانیان و پیش از اسلام است در چهار کیلومتری شرق اصفهان و روی زاینده‌رود ساخته شده است. نوع ساخت این پل که در میان چشمه‌های آن قوس‌های زیبای کوچکی اجرا شده، هنوز کاملا سالم و پابرجا و قابل استفاده است. این پل را می‌توان قدیمی‌ترین پل ساخته شده روی زاینده‌رود نامید که بارها در طول تاریخ و بویژه در قرون اولیه اسلامی مورد تعمیر و مرمت قرار گرفته است. مصالح به کار رفته در این پل خشت و آجر و ساروج است و کارشناسان دلیل استقامت و ماندگاری آن را نیز همین موضوع می‌دانند.
طول این پل ۱۰۵ متر و عرض آن پنج متر است که این امر سبب شده رفت و آمد مسافران و کاروان‌ها از روی آن به سادگی انجام شود. به گواه بسیاری از باستان شناسان دلیل اولیه ساخت این پل، استفاده از آن در لشکرکشی‌های نظامی بوده که بعدها مورد استفاده تجاری و… قرار گرفت.
در دوران صدر اسلام این پل با نام پل حسین شناخته می‌شد و در نزدیکی آن تعداد زیادی آثار و ابنیه با شکوه ساخته شده بود.
پل دختر لرستان
این پل ابتدای جاده پلدختر خرم‌آباد و در ورودی شهر پلدختر قرار گرفته است. اکنون تنها دو طاق چشمه در طرفین منتهی‌الیه شرق و غرب باقی مانده‌اند که جاده آسفالته از زیر طاق چشمه شرقی عبور می‌کند و در منتهی‌الیه غرب نیز طاق چشمه‌اش ارتفاع کمی دارد. این دومین پلی است که در لرستان بنام «کر و دت» یا پل دختر مشهور است هرچند این بنا قرن چهار هجری قمری مورد مرمت و تجدید بنا قرار گرفته است، اما اصل آن بنا به احتمال زیاد مربوط به دوره ساسانی است.
جهت پل شرقی ـ غربی وطول آن ۲۷۰ متر است و پایه‌های پهن و قطور آن از سنگ ساخته شده‌اند. امروزه تنها یک طاق از پل موجود است که جاده خرم‌آباد ـ اندیمشک از زیر آن می‌گذرد. بلندای این طاق ۱۸ متر از سطح آسفالت است و نزدیک به ۳۰ متر از آب رودخانه ارتفاع دارد. عرض چشمه موجود ۵/۱۱ متر است.
درباره وجهه تسمیه پل برخی آن را منتسب به ایزد بانو آناهیتا می‌دانند. بی‌تردید این پل اهمیت ویژه‌ای در ارتباط بین مناطق جنوب با غرب و مرکز و شمال داشته و علاوه بر اتصال لرستان و ایلام راه اصلی شاپورخواست به جندی‌شاپور شهر قدیمی خوزستان (دوره ساسانی) به شمار می‌رفته است.
اکنون پنج پایه ستون و ستون سالم باقی مانده و بقایای چهار پایه ستون تخریب شده نیز در محل عبور آب دیده می‌شود. در منتهی‌الیه غربی پل، ورودی شیبداری به سمت جاده قدیم تعبیه شده است و مسافران از طریق عبور از این پل امکان عبور از رودخانه و دره آن را پیدا می‌کردند. در منتهی‌الیه شرقی و در کنار طاق چشمه سالم، دو طاق نمای کوچگ به صورت L در کنار هم قرار گرفته و مسیر به گونه‌ای است که مسافران با استفاده از سطح شیبدار و برگشت آن از روی قوس اول به سمت پایین حرکت کرده و از زیر قوس دوم از پل خارج می‌شدند.
پل قافلانکوه
مسافرانی که از زنجان به میانه سفر می‌کنند در مسیر خود و در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر میانه با چشم‌انداز پلی بسیار زیبا روی رود قزل اوزن روبه‌رو خواهند شد که حدود ۶۰۰ سال پیش و در دوران پیش از صفویان و مقارن با عصر تیموری ساخته شده است. البته برخی از باستان شناسان، شالوده اولیه این پل را هم مربوط به دوران ساسانیان می‌دانند.
این پل دارای یک دهانه بزرگ و دو دهانه جانبی کوچک در طرفین است. در طول تاریخ مسافران و جهانگردان بسیاری از این مسیر عبور کرده و به توصیف این پل زیبا پرداخته‌اند. یکی از مشهور‌ترین این افراد مادام دیولافواست که در دوره قاجاریه به ایران سفر کرد و کل مشاهدات سفر خود به ایران و عراق را در قالب سفرنامه‌ای زیبا به نگارش درآورد.
پروفسور پوپ در کتاب بررسی هنرهای ایران، تاریخ بنای پل را اواخر قرن ۱۵ میلادی (قرن ۱۰ هجری) دانسته و نام معمار آن را حاج عباس بن الحاج محمد بن العباس قزوینی و نام حاکم وقت را محمد روان بن عثمان القزوینی نوشته است.
نکته تاسف‌بار در مورد این پل، تخریب عمدی آن به وسیله مواد منفجره در زمان حکومت پهلوی و توسط خرابکاران و متمردان محلی است که موجب شد بخش میانی این پل کاملا آسیب‌دیده و از بین برود، این پل به اندازه‌ای سالم و استوار باقی مانده است که اگر این اتفاق روی نمی‌داد، هنوز قابل استفاده بود. این موضوع سبب شد اهالی محل، این پل را با نام پل شکسته نیز خطاب کنند.
پل چالان چولان
پل چالان چولان در دشت سیلاخور در مسیر جاده قدیمی بروجرد به خوزستان و اصفهان روی رودخانه سزار در روستای گاراژ احداث شده است. این پل در زمان صفوی و روی شالوده پلی از زمان ساسانی ساخته شده و طول این پل ۱۲۰ متر است که دارای شش طاق چشمه آجری است که پایه‌های آن تا ارتفاع یک متری از سنگ و بدنه از آجر ساخته شده است. اکنون این پل دارای شرایط مناسبی است. نکته قابل توجه تغییر نکردن عرض رودخانه است که هنوز آب از زیر تمام طاق چشمه‌های آن عبور می‌کند.
در دو طرف گذرگاه این پل دو دیواره آجری به ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر برای امنیت و ممانعت از سقوط عابران از روی پل ایجاد شده است. روی گذرگاه پل، جان پناه آجری در طرفین مسیر ایجاد شده که در بالا به شکل مثلثی و شیروانی ساخته شده است. تا چندی پیش عبور و مرور خودروها از روی این پل انجام می‌گرفت که امروزه با ساختن پلی جدید در کنار آن، مسیر حرکت ماشین‌ها تغییر کرده است. در پایه‌های پل و قسمتی که با آب تماس دارد، زائده‌های مثلثی شکلی ایجاد شده است که جریان عبور آب را تسهیل می‌کند. پل تاریخی چالان چولان در زلزله فروردین ۸۵ خسارت دید که اکنون این بخش‌ها مرمت شده است.
پل لاتیدان
برای دیدن طویل‌ترین پل ایران باید به جنوب ایران و استان هرمزگان سفر کنید. در ۵۰ کیلومتری غرب بندرعباس روی رود «کول» پلی بسیار بلند و طویل به طول ۸۰۰ متر ساخته شده است که برای تجسم اندازه آن کافی است بدانید طول پل لاتیدان چیزی حدود سه برابر سی و سه پل اصفهان است.
متاسفانه امروزه بخش‌های زیادی از این پل تخریب شده و تنها ۲۷۰ متر از سمت غرب و ۱۵۰ متر از سمت شرقی این پل پا برجاست و ۳۸۰ متر از بخش‌های میانی پل در طول زمان و به دلیل شدت سیلاب‌های فصلی این رود از بین رفته است و اگر برای مرمت و بازسازی آن اقدامی اساسی صورت نگی
https://zistonline.com/vdcenf8z.jh8evi9bbj.html
zistonline.com/vdcenf8z.jh8evi9bbj.html
آخرین عناوین
پربيننده ترين
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب
سایت با ذکر منبع بلامانع است.