نایبندان طبس منطقهای زیبا و جذاب در عمق کویر است که چشم هر بینندهای را به خود جلب میکند.
به گزارش زیست آنلاین از ایسنا وجود تپههای شنی متحرک و تودههای جنگلی نسبتاً متراکم تاغ که عموماً در گسترهی خشکهرودها و مسیلها و یا حواشی پلایا شکل گرفتهاند، از ویژگیهای منحصر به فرد منطقه نایبندان طبس است.
منطقهی نایبندان طبس، جاذبههای گردشگری گوناگونی دارد و منطقهای که با وجود جاذبههای گردشگری متنوع جایی برای همهی افراد با سلیقههای گوناگون است.
مکانی که اگر گویی قطعهای از بهشت خراسان است بیراه نبوده با وجود مناطق گردشگری متعدد میتوان از جنگل عراقی، دریا، کوه قلعهکاه، کله قندی دشت قلعهکاه، برج گلوبیشه، قلعه مک شور، برج سرکویر، پیر تلخاب و رباط چهل پایه به عنوان مهمترین جاذبههای گردشگری نایبندان طبس یاد کرد.
«پرویز آرامنش» مدیرکل ادارهی حفاظت و محیطزیست خراسانجنوبی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقهی خراسانجنوبی، گفت: «جنگل عراقی نایبندان» طبس نخلستانی است به طول ۱۰ کیلومتر که در این نخلستان دو چشمه با آبهای جوش و سرد در کنار هم قرار گرفتهاند و این جنگل در فاصلهی سه کیلومتری دیگرستم واقع شده و از مکانهای دیدنی داخل پناهگاه است.
آرامنش افزود: نخلستان طبیعی بر روی گسل نایبند با پوشش گیاهی از خرما، نی و گز مناظر طبیعی بدیعی در کویر ایجاد کرده و وجود دو چشمهی آبگرم و آبسرد در کنار هم جاذبهی طبیعی بینظیری را ایجاد کرده است.
وی در خصوص جاذبهی گردشگری نایبندان طبس گفت: دریا به آبگیری گفته میشود که هرچند کوچک است، اما در زمستان و بهار بادهای کویری بر روی آبهای ذخیره شده در آن موج انداخته و در کویر شباهت امواج دریا و موجهای ماسههای بادی را برای مقایسه در کنار هم به رهگذر نشان میدهد.
مدیرکل ادارهی حفاظت و محیطزیست خراسانجنوبی ادامه داد: این آبگیر که شتردارها کپری در کنار آن از قدیم برپا کردهاند در سالهایی که بارندگی خوب باشد تا تابستان آب داشته و انواع پرندگان کنار آبزی مانند کبوتر دریایی و چنگر و مرغابیهای دیگر را پذیرایی میکند.
آرامنش افزود: اغلب در حاشیه دقهای منطقه، تپههای ماسه بادی با بلندی قابل توجه وجود دارد که جلوه بسیار زیبایی را پدید آورده و طول این تپه ماسه بادیها به ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر میرسد و دارای یال بسیار زیبا و دیدنی هستند و کارشناسان خارجی که از منطقه بازدید داشتهاند، این تپهها را به تپههای ماسه بادی در صحراهای کالاهاری تشبیه کردهاند.
وی اظهار کرد: کوه قلعهکاه در شمال پناهگاه محدوده مرز شندکربلایی محمد واقع شده است و وجه تسمیهی این کوه به این صورت است که چون از پائین شبیه به قلعه میماند و از هر جایی نمیتوان بالا و پائین رفت و مسیر مشخصی دارد و از قدیمیها نیز اینطور نقل میکنند که اگر از بالا کاه بریزی بهعلت پرتگاههای بلندی که دارد در هیچ جا توقف نمیکند، به «قلعه کاه» معروف شده است و حقیقتاً نیز همینطور است و وجود چنین عارضهی طبیعی پتانسیل بسیار خوبی برای ورزش صخرهنوردی است.
مدیرکل ادارهی حفاظت و محیطزیست خراسانجنوبی با اشاره به جاذبهی گردشگری «کله قندی» در منطقه ناینبدان، تصریح کرد: «کلهقندی» تپهی زیبایی است در دشت قلعه کاه و در فاصله ۱۰ کیلومتری چشمهی «قلعه کاه» واقع شده است.
آرامنش ادامه داد: این تپه شبیه کله قندی میماند و از همینرو به «کلهقندی» دشت «قلعه کاه» معروف شده است و از آنجا که در این دشت تا شعاع ۲ تا ۳ کیلومتری تپهای قرار ندارد، کله قندی جلب توجه میکند.
وی در خصوص «چشمه آبگرم دیگ رستم» گفت: دیگرستم دارای چشمههای آب گرم معدنی با ترکیب گوگرد و... است و آب چشمهها با جاری شدن بر سطح زمین بستر بسیار زیبا و رنگینی را به وجود آوردهاند و آب آنها دارای خاصیت معدنی بوده و چون چشمهی اصلی آن همانند دیگ میماند و آب در آن میجوشد به آن دیگ گفتهاند.
مدیرکل ادارهی حفاظت و محیطزیست خراسانجنوبی خاطرنشان کرد: این منطقه با توجه به اینکه در کنار مسیر جادهی اصلی «کرمان- مشهد» واقع شده، میتواند بصورت یک سایت پر رونق آبگرم درمانی توسعه یابد.
آرامنش اظهار کرد: در غرب پناهگاه حیاتوحش نایبندان برجی سنگی بر روی تپهای در دهانهی رودخانهی گلوبیشه واقع است که عبور و مرور مسیرهای مناطق ورودی به استان از این گذرگاه را تحت دیدهبانی قرار میدهد و در داخل دهانه بیشهزاری است که نی بیشههای آن بسیار بلند است و به چند متر میرسد و آب نیمه شوری در داخل بیشه وجود دارد که جانوران منطقه از آن استفاده میکنند.
وی با اشاره به «قلعه مکشور» بعنوان دیگر جاذبهی طبیعی منطقهی نایبندان، ادامه داد: مک «با ضم میم» به معنای مغ یا درخت خرما است و ساختن قلعهای بر فراز تپهای در کنار چشمه آب شور که نخلی در کنار آن وجود داشته، این قلعه را با نام «قلعه مک شور» معروف کرده است.
مدیرکل حفاظت و محیطزیست خراسانجنوبی افزود: «برج چهارگوشه» زیبایی که براساس اصول معماری قدیم و با مصالح سنگ و ساروج و محکم طوری ساخته شده که سقف آن از قاعده کوچکتر است و به عبارتی از پائین به بالا جمع شده است. این برج، سه طبقهی همکف، اول و دوم دارد، قدمت آن را مردم منطقه نمیدانند و کسی در این خصوص بررسی دقیقی انجام نداده است.
آرامنش تصریح کرد: این برج بهعلت داشتن امنیت در برابر حملهی دشمنان امکانات حفاظتی خوبی را دارد، از جمله سنگ آسیاب غلتان در جلو درب ورودی، محل ریختن آب جوش و یا روغن داغ و یا هر مایع خطرناک دیگر بر روی مهاجمان. نورگیرهایی که در ساختمان گذاشته شده طوری طراحی شده که نور را شکسته و بهوسط اطاقها منتقل میکند، اما گلوله نمیتواند از این نورگیرها وارد شود، در هر اتاق آن امکانات دیگر از جمله شومینه وجود دارد، معماری زیبا و منحصر بهفرد برج به بازدیدکننده با زبان بیزبانی میگوید که ایرانیان حتی در بیابانهای حاشیهی کویر و در نقاط دوردست در معماری خود سلیقه و علاقه و ابتکار به خرج میدادهاند.
وی ادامه داد: «برج سرکویر» روستای کوچکی است که پیش از این یک یا دو خانوار جمعیت دارد و اکنون خالی از سکنه است، این روستای کوچک در ۵۰۰ متری شمال روستای علیآباد قرار دارد در کنار این کلاته بر روی بلندی، برجی از سنگ و ساروج ساخته شده که هم دورهی قلعه مک شور است، این برج کاملاً بر اطراف خود مسلط و دشت سرکویر و قلعهی مکشور را به وضوح در چشمانداز خود دارد ظاهراً ساکنان قلعه مک شور و برج سرکویر چه نظامی و چه غیرنظامی با هم ارتباط و هماهنگی کامل داشتهاند.
مدیرکل حفاظت و محیطزیست خراسانجنوبی اظهارکرد: «پیرتلخاب» از دیگر جاذبههای گردشگری نایبندان است که در ۲۳ کیلومتری غرب علیآباد سنگی وجود دارد و اهالی نایبندان در موردش اعتقادات مذهبی دارند و کلمهی «تلخاب» به خاطر وجود چشمهی آبی است که در نزدیکی پیر قرار گرفته و آب آن کمی تلخ است، از چند سال پیش خانواده معتقد یکی از معدنکاران نذر کرد که روی پیر ساختمانی بسازد و چون حاجتشان از طرف خداوند برآورده شد، بنایی از آجر و آهن که دارای دو اطاق با درب و پنجرههای آهنی و آلومینیومی است، احداث کرد و اکنون در بیابان پناهگاهی شده برای افرادی که با کویر سروکار دارند و بازدیدکنندگان کویری در تابستان و زمستان از امکاناتی چون فرش، پتو، انواع ظروف، گاز، سماور که مردم به آنجا بردهاند استفاده میکنند.
آرامنش گفت: «کاروانسرای حوض قربانخان» از نامش پیداست که نخست فردی به نام قربان، حوضی ساخته و پس از آن کاروانسرایی بنا کرده که البته علت ساخت و سازهای بیابانی قدیم برای تأمین آب بوده است این بنا که آنرا «کاروانسرای حوض خان» میگویند ارزش بسزایی در مسیر «نایبندان- راور» برای کاروانیان داشته است این کاروانسرا نیز معماری زیبا و جالبی دارد و دارای امکانات حفاظتی خوبی است.
وی ادامه داد: «رباط چهلپایه» در مرز «طبس- کرمان»، در بین راه قدیم «راور- مشهد» است از دربند راور به سمت نایبند در مسیر کاروانها، رباطی با نام «رباطچهل پایه» ساخته شده است این نام از ستونهای سنگی راهنما در مسیر گرفته شده که تعداد قابل توجهی هستند و شاید در ابتدا تعداد این ستونها ۴۰ مورد بوده است.
مدیرکل حفاظت و محیطزیست خراسانجنوبی افزود: هماکنون تعدادی از این ستونهای سنگی هنوز سالم و پابرجا هستند این رباط در رودخانهای با دیوارههای بسیار بلند برای کنترل مسیر ساخته شده طوریکه کاروانیان مجبور بودند از این راه تردد کنند، اصطلاحاً در یک گلوگاه واقع شده است.
آرامنش تصریح کرد: رباطچهلپایه رباط بزرگی است با معماری زیبای قدیمی که هنوز سالم باقی مانده است فاصلهی کاروانسرای «رباط چهلپایه» و کاروانسرای «حوض قربان» نزدیک به ۳۰ کیلومتر است کاروانها از منزلی به منزل دیگر در این مسیر حرکت میکردند و این کاروانسراها مکانی برای اطراق و استراحت و تجدید قوا بوده است هر دوی این کاروانسراها هنوز سالم هستند و با اندک تعمیراتی میتوانند باز هم سالها پذیرای کاروانهای گردشگران کویری باشند.
وی در خصوص راههای ارتباطی منطقهی نایبندان طبس گفت: پناهگاه حیاتوحش نایبندان طبس از شمال به جادهی «یزد- طبس» و جاده معدن پروده به روستای نیستان، از جنوب و شرق به جادهی «راور - نایبندان» و نایبندان به روستای نیستان و از غرب به مرز سیاسی شهرستان طبس محدود شده است.
مدیرکل اداره حفاظت و محیطزیست خراسانجنوبی خاطرنشان کرد: فاصله این پناهگاه تا شهر طبس حدود ۴۰ کیلومتر است مسیرهای دسترسی آن شامل جادهی اصلی «یزد - طبس» و نیز جادهی اصلی «طبس - راور» است که هر دو جاده بعنوان بخشی از مرز پناهگاه نیز محسوب میشود.