به زاگرس فرصت تجدید حیات دهیم

به گزارش زیست آنلاین از ایسنا «علی مهدوی»، اظهار کرد: در سال ۱۳۷۴ اولین شرکت‌های تعاونی در ایلام به منظور جلوگیری از بهره‌برداری‌های بی‌رویه، جلوگیری ازتخریب جنگل با تاکید برحفظ درختان بنه و تنوع زیستی، بهبود وضعیت معیشتی ،اقتصادی روستاییان حاشیه جنگل و انسجام بخشی به بهره‌برداری‌ تشکیل شد.

وی با بیان اینکه این گام در آغاز گامی مثبت بود، اما ‌رشد فزاینده تعاونی‌ها هر چند با هدف اشتغال‌زایی و بهبود معیشت روستایی صورت گرفت، اما سوال اینجاست که آیا به این اهداف رسیدند؟ افزود: یکی از اهداف تشکیل تعاونی‌ها حفظ جنگل و تنوع زیستی بوده که طبق نتایج مطالعات موردی انجام شده در شهرستان‌های ایلام و ملکشاهی این تعاونی‌ها نتوانستند به هدف مورد نظر برسند.

استادیار دانشگاه ایلام دلایل نرسیدن به این هدف را افزایش کمی تعاونی‌ها و عدم نظارت بر این روند دانست و گفت: مجریان تمام اهداف پیش‌بینی شده را به بهره‌برداری صرف از درختان محدود کردند.

عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام با انتقاد از روش بهره‌برداری این شرکت‌ها گفت: به عنوان مثال، بهره‌برداری باید روی تنه اصلی صورت گیرد نه شاخه‌ها که متاسفانه شرکت‌ها برای برداشت بیشتر، از شاخه‌ها هم برداشت می‌کنند، چرا که طبق اصول هردرخت بنه نباید بیش از ۲۰سانتی‌متر تیغ بخورد و بهره‌برداران ملزم بوده که تعهدات احیایی انجام دهند و در قبال مقدار برداشت از درخت بنه، جنگل‌کاری با بنه صورت گیرد.

وی تصریح کرد: متاسفانه از سال ۷۴ تا کنون که تعاونی‌ها شکل گرفته احیای جنگل‌های بنه به ازای برداشت بهره‌برداران به چشم نمی‌خورد.

مهدوی هدف بعدی ایجاد تعاونی‌ها را بهبود اشتغال دانست و اضافه کرد:با مطالعه‌ای که انجام گرفت مشخص شد که این هدف به دست نیامده، چرا که خود مردم روستایی به طور مستقیم در بهره‌برداری دخالت نکرده به جز محدود انگشت شماری و بقیه بهره‌برداران از استان‌های کردستان و کرمانشاه بوده، در واقع سود اصلی نصیب دیگر اقشار و بهره‌برداران خارج از استان شده است.

استادیار دانشگاه ایلام با اشاره به گفت‌وگویی که با بعضی از این بهره‌برداران داشته است، گفت: نتیجه‌ی این گفت‌وگوها بیانگر این واقعیت است که درآمد قابل توجهی به اعضای عادی تعاونی نمی‌رسد و بیشتر درآمدها بین چند عضو اصلی تعاونی تقسیم می‌شود.

مهدوی ادامه داد: با توجه به اینکه چندسالی است با خشکسالی مواجه هستیم، فشارهایی به جنگل وارد آمده و این خود‌فشاری است بر پتانسیل تولید جنگل‌های استان ایلام‌ و در این برهه زمانی حساس نباید بهره‌برداری انجام شود.

استادیار گروه جنگل و مرتع دانشگاه ایلام گفت: طبق مطالعه سال قبل در منطقه ملکشاهی که از مناطقی بود که مجوز را سال قبل برای بهره برداری گرفته، می‌بینیم از مجموع شرکت‌های ثبت شده در این شهرستان ۱۵ شرکت در بهره برداری سال قبل فعال بوده که از این تعداد فقط یک شرکت بهره‌بردار بومی و بقیه غیربومی هستند.

وی اضافه کرد: اگر ‌کل درآمدی که نصیب شرکت‌ها شد، به طور مساوی بین اعضای تعاونی تقسیم شود، به هر فرد‌ فقط ۱۱۶ هزار تومان می‌رسد که با این مبلغ با وضعیت ‌اقتصادی و تورم موجود، آیا می‌توان ادعا کرد که وضعیت معیشتی بهبود یافته‌ که می‌بینیم که این هدف هم محقق نشد.

وی تصریح کرد: با وجود این شرایط با صدور مجوز بهره‌برداری از جنگل‌های زاگرس ایلام نه تنها موجب بهبود وضعیت معیشتی روستاییان نشده‌ایم، بلکه جنگل‌ها را حفظ نکرده و حیات این سرمایه‌ی خدادادی را به خطر انداخته‌ایم که جای تامل دارد.

مهدوی با بیان اینکه تصمیم گیرندگان استانی باید پاسخگو باشند که چرا همچنان مجوز بهره برداری از درختان بنه در استان داده می‌شود، گفت: در حال حاضر بر اساس آمار ۱۰۶ شرکت ثبت شده وجود دارد که معلوم نیست چندتا از آنها فعال است.

استادیار دانشگاه ایلام هدف از تشکیل بعضی از شرکت‌های بهره برداری ‌گرفتن وام‌ها و تسهیلات دانست که سهمی در احیاء و بهره‌برداری ندارند و ادامه داد: معتقدم باید ذخایر ارزشمند ژنیتیکی و گیاهی بیشتر حفظ و احیاء شوند تا اینکه بهره‌برداری شوند و بهره‌برداری در سطح بسیار محدود و کنترل شده ‌با نظارت کامل صورت گیرد.

وی با تاکید بر اینکه باید به درختان زاگرس فرصت تجدید حیات و احیاء داد، افزود: این مهم در زمان کوتاه محقق نمی‌شود، بلکه با وجود این خشکسالی‌ها به اندازه کافی به جنگل‌های زاگرس استرس وارد شده است و دیگر توان استرس انسانی را ندارد.

‌مهدوی با اشاره به اینکه پیشنهاد می‌شود بجای بهره‌برداری از محصولات فرعی منابع طبیعی و ایجاد صنایع تبدیلی سقز در استان، روی گیاهان دارویی مانور داده شود، تصریح کرد: با آموزش کشاورزان و ترغیب آنها به کشت گیاهان دارویی و ایجاد صنایع تبدیلی گیاهان دارویی در استان که هم زمینه اشتغال‌زایی و در آمدزایی را برای کشاورزان و فارغ التحصیلان را فراهم وهم زمینه را برای حفظ تنوع زیستی گونه‌های گیاهی در استان ایجاد می‌کند.

استادیار دانشگاه ایلام اضافه کرد: تصمیم گیرندگان منابع طبیعی در استان عجولانه تصمیم نگیرند، چرا که تصمیم‌گیری‌های نادرست عواقب طولانی مدت برای منابع طبیعی و درختان دارد و زخم‌هایی که بر تنه درختان بنه خورده همچنان بر روی تنه درختان هست و به راحتی از بین نمی‌رود و هر اقدام نادرست اثراتی بر منابع طبیعی بر جای می‌گذارد.

وی از دوستداران طبیعت خواست در حد وسع خود به فکر سرمایه‌های طبیعی استان محروم ایلام باشند و مطمئن باشند هر کس و به هر نحوی می‌تواند نقش خود را در این زمینه ایفا کند.

https://zistonline.com/vdcew78x.jh8xfi9bbj.html