پیامدهای زیست‌محیطی تولید کاغذ

به گزارش زیست آنلاین، بزرگترین پیامد زیست‌محیطی تولید کاغذ «جنگل‌زدایی» و قطع درختان است و بر همین اساس بخش گسترده‌ای از کاغذ موردنیاز صنایع چوب و کاغذ ایران نیز با قطع سالانه صدها‌هزار اصله درخت تنومند جنگل‌های هیرکانی - کاسپیانی شمال ایران فراهم می‌آید. این درحالی است که جنگل‌های شمال ایران دیگر رمقی برای «رویش» و تولید چوب ندارند. براساس گزارش‌های موجود، توان رویش این جنگل‌های ارزشمند از ۶۰۰ به ۳۰۰مترمکعب در هکتار کاهش یافته است. این بدان معناست که نفس این جنگل‌های ارزشمند به شماره افتاده و اگر روند بهره‌برداری از این جنگل‌ها برای تولید کاغذ و چوب به همین شیوه ادامه یابد به‌زودی شاهد تبدیل جنگل‌های درجه ۲ به درجه ۳ خواهیم بود. این فرآیند کاهش کیفیت جنگل‌ها، موجب تشدید ناپایداری جنگل، توقف قطعی زادآوری و توالی جنگل، افزایش فرسایش خاک و کاهش نفوذ آب در خاک می‌شود. در همین راستا اجرای طرح تنفس ۱۰ساله جنگل‌های شمال که به تصویب مجلس شورای اسلامی نیز رسیده، شاید بتواند این روند نابودی را اندکی کُند نماید.
روش‌های جایگزین چوب در فرآیند تولید کاغذ
براساس روش‌های متداول و قدیمی، تولید کاغذ نیازمند مصرف مواد سلولزی است که این مواد در بیشتر نقاط جهان از بریدن درختان فراهم می‌شود، البته مواداولیه جایگزین نیز شناسایی شده و مورد استفاده قرار گرفته‌اند که یک مورد آن «باگاس» یا «تفاله نیشکر» است. از باگاس می‌توان کاغذ باکیفیت مناسب تولید کرد. با این‌که سالانه بیش از ۲‌میلیون تن باگاس در کشور ما تولید می‌شود، ولی شوربختانه به‌جای استفاده درست از آن در فرآیند تولید کاغذ به‌عنوان ترکیب جایگزین چوب درختان جنگلی، نه‌تنها از این حجم عظیم باگاس استفاده نمی‌شود، بلکه برای خلاص‌شدن از آن اقدام به آتش‌زدن و سوزاندن آن می‌کنند. بدین ترتیب افزون بر آن‌که ماده اولیه مناسب تولید کاغذ و جایگزین چوب جنگلی بدون استفاده سوزانده می‌شود، بلکه حجم بسیار زیادی از گاز دی‌اکسیدکربن تثبیت‌شده در ماده سبز باگاس نیز به اتمسفر بازگشته و موجب تشدید آلودگی هوا می‌شود. به‌تازگی نیز تکنولوژی جدیدی برای تولید کاغذ از سنگ آهک ابداع و البته خط تولید محدودی از آن نیز راه‌اندازی شده است. Stonpaper یا همان کاغذ تولیدشده از سنگ‌آهک، نیازی به مواد اولیه سلولزی، مواد شیمیایی بی‌رنگ‌کننده و حتی آب در فرآیند تولید ندارد، بنابراین می‌توان این نوع کاغذ را کاغذ دوستدار محیط‌زیست نامید. بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که تولید کاغذ معمولی با منشأ سلولزی، افزون بر نیاز به قطع درختان جنگلی و کاربرد مواد شیمیایی برای رنگ‌بری، نیازمند مصرف دست‌کم ۶۰‌هزار لیتر آب در هر تن است. بنابراین می‌توان دریافت که تولید سالانه ۷۰۰‌هزار تن کاغذ در ایران رقمی برابر ۴میلیاردو۲۰۰هزار لیتر آب شیرین و گران‌بها را نیز مصرف می‌کند. بنابراین برای حفظ و پاسداری از جنگل‌ها و منابع آب‌شیرین، باید سرانه مصرف آب را از ۲۶کیلوگرم برای هر ایرانی نیز کمتر کنیم. تغییر فرم روزنامه‌ها و مجلات از نشر کاغذی به نشر الکترونیکی، کاهش روند بروکراسی در ادارات دولتی و شرکت‌های خصوصی، حذف قبض‌های کاغذی آب، برق، گاز، تلفن و... ازجمله راهکارهای کاهش مصرف کاغذ در کشور به شمار می‌رود.

منبع:روزنامه شهروند

https://zistonline.com/vdcbgfb0.rhb85piuur.html