کمبود آب و آلودگی هوا از نگرانیهای رای دهندگان ایرانی است اما کاندیداهای ریاست جمهوری ایران بیشتر نگران مسایل اقتصادی و از دست دادن طرفداران خود هستند.
گاردین در مقالهای به بررسی انتخابات ریاستجمهوری و ارتباط آن با مسائل زیست محیطی ایران میپردازد و مینویسد: چهار سال پیش، یکی از کاندیداهای ریاستجمهوری ایران با قولهایی در خصوص احیای دریاچه ارومیه، یکی از بزرگترین دریاچههای آب شور دنیا که در حال محو شدن بود داد، توانست محبوبیت زیادی برای خود به دست آورد.
گاردین ادامه میدهد، حال حسن روحانی، رییس جمهور ایران، با غرور از آن حرف میزند و وضعیت فعلی این دریاچه را به عنوان موفقیت محیط زیستی دولت خود میداند. بارشها و سیلابهای اخیر هم به روحانی کمک کرد تا دریاچه ارومیه به عنوان یکی از نقاط قوت این رییس جمهور و کابینهاش مطرح شود.
اما این تمام داستان نبود.
پس از آن گاردین ادامه میدهد: جمهوری اسلامی ایران درحال آماده شدن برای انتخابات دوازدهم ریاستجمهوری در ۱۹ ماه مه است. به اعتقاد گاردین نتیجه این انتخابات تعیین خواهد کرد که دولت با مشکلات و چالشهای زیست محیطی کشور چطور مقابله خواهد کرد.
گاردین در ادامه مینویسد: مشکلات مدیریتی آب در ایران چون روحی شیطانی بر این کشور سایه انداخته است. کیفیت بد هوا و تعطیلی شهرهای ایران به دلیل گرد و غبار باعث اعتراضاتی در استان خوزستان شده است. گرد و خاکی که در بیشتر مواقع از کشورهای همسایه ایران چون عراق سرچشمه میگیرد که خود با مشکلات سیاسی و بیثباتی دست و پنجه نرم میکند.
گاردین در ادامه به کمبود آب در ایران میپردازد و افت سطح آبهای زیرزمینی و از بین رفتن تالابها، جنگلها و بیابانزایی را از دیگر چالشهای پیشروی رییس جمهور جدید میداند. از سویی مشکلات محیط زیستی به یک نگرانی عمومی در ایران تبدیل شده است.
حال این روزها نگرانی از مشکل آب در مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران نیز مشهود است و آنها سوءمدیریتهای پیشین، استخراج خودسرانه منابع و قصور در توجه به منابع آبی را علت مشکلات کنونی میدانند.
گاردین ادامه میدهد «کاندیداهای ریاستجمهوری ایران از محیط زیست صحبت میکنند و پیشبینی میکنند میتوانند مشکلات محیط زیستی کشور را حل کنند» و به اعتقاد این روزنامه انگلیسی زبان، یک دهه پیش نامزدهای ریاستجمهوری ایران اصلا راجع به محیط زیست صحبت نمیکردند.
کاندیداهای اصلاح طلب برآنند تا در کمیپنهای انتخاباتی خود بیشتر به موضوع محیط زیست بپردازند و آن را جزو خواستههای مردم قرار دهند. و در نهایت گاردین میپرسد: آیا مشکلات محیط زیستی ایران میتوانند جایگاه واقعی خود را در مناظرههای ریاستجمهوری بیابند؟
مصطفی هاشمیطبا، یکی از کاندیداهای اصلاح طلب در انتخابات ریاستجمهوری ایران، که گفته به روحانی رای خواهد داد، بیش از بقیه به مسایل محیط زیست ایران پرداخته و خاطرنشان کرده است که مشکلات مربوط به آب و محیط زیست در ایران از عمدهترین چالشهای رییس جمهور ایران است. او بر توسعه فنی برای تولید کشاورزی کارآمد تاکید داشته و بر این باور است که کشور نیازمند تشویق توریسم و مدیریت صحیح منابع طبیعی است.
روحانی میگوید حالا وضع بهتر از موقعی است که او به ریاستجمهوری رسید و برنامهای را منتشر کرده است که براساس آن مسایل زیست محیطی در کنار مسایل استراتژیک مثل اقتصاد، امنیت و دفاع قرار میگیرد. در چهار سال اخیر او برنامههایی چون هوای پاک، حفاظت از خاک، ارزیابی زیست محیطی و حفاظت از تالابها را در دستور کار خود داشت.
هرچند به اعتقاد مقاله نویس گاردین هنوز هم مغایرتهایی در فهم مشکلات محیط زیستی در ایران وجود دارد.
گاردین مینویسد روحانی و معاون اول وی، اسحاق جهانگیری خودکفایی در تولید گندم را مایه غرور خود میدانند اما کسی مشکلات مربوط به کمبود آب که میتواند یکی از پیآمدهای این خودکفایی باشد را درنظر نمیگیرد.
ابراهیم رییسی، رییس آستان قدس رضوی، محمد قالیباف [قبل از انصراف از کاندیاتوری ریاست جمهوری] شهردار تهران و مصطفی میرسلیم، وزیر اسبق فرهنگ نیز به نحوی به مسایل محیط زیستی در ایران اشاره دارند. آنها میگویند کشاورزی را بهبود خواهند بخشید و با این کار قصد دارند رای کشاورزان را به نفع خود عوض کنند.
آنها میدانند چشمانداز طرح مسایلی چون بالا بردن حداقل دستمزدها، اشتغال و یارانهها مشوقی قوی برای مردمی است که از حقوق خود محروم ماندهاند و پیآمدهای زیست محیطی وعدههایشان برایشان مهم نیست.
صرفنظر اینکه چه کسی برنده این انتخابات خواهد بود، میراث کنونی که به منابع ایران رسیده است و فقدان حکمرانی موثر، حفاظت از محیط زیست را در این کشور به نبردی دشوار تبدیل میکند.
دریاچه ارومیه راه درازی تا احیای با ثبات دارد هرچند پیشرفتهایی در این زمینه صورت گرفته است. از طرفی تلاش در جهت حل مشکلات ایران با کشورهای همسایه برای مسایلی چون احیای هورالعظیم همچنان ادامه دارد.
با اینکه ایرانیان بهای سنگینی پرداختهاند تا به این نتیجه برسند که مدیریت ضعیف محیط زیست زندگی و اقتصاد آنها را از بین خواهد برد، اما هنوز هم مشکلات محیط زیستی نتوانسته است در مبارزات انتخاباتی جایگاه قاطعی بیابد.
به اعتقاد گاردین، وقتی کاندیداهای ریاستجمهوری با کوه عظیم مشکلات هر روزه مواجه میشوند در خصوص محیط زیست سستتر میشوند. آنها نمیخواهند خطر حمایت کسانی را از دست بدهند که هنوز مردد هستند و حتما نقش مهمی در تعیین برنده این انتخابات بازی خواهند کرد.
همیشه به ما میگویند شما اندک هستید. حالا یه فرصتی پیش آمده که با رای دادن به مصطفی هاشمی طبا نشان بدیم که کم نیستیم. دور دوم میتوانیم به روحانی رای دهیم اگر دور دومی در کار باشد.