تالاب های بین المللی گلستان، ظرفیت مناسب برای توسعه گردشگری مرزی

وجود سه پهنه آبی طبیعی در وسعتی بالغ بر سه هزار هکتار با عمیق تقریبی ۲ تا ۴ متر در منطقه ای گرم و خشک در جوار مرز های ایران و ترکمنستان در بخش مرری داشلی برون گنبدکاووس که میانگین بارش سالانه آن کمتر از ۲۵۰ میلی متر و تبخیر سالانه آن نیز سه تا پنج برابر میزان بارش است، یک موهبت الهی به شمار می رود.

تالاب آلاگل حدود ۲ هزارو ۵۰۰ هکتار، تالاب آلماگل حدود ۳۰۰ هکتار و تالاب آجی گل حدود ۲۵۰ هکتار وسعت دارند.

تالاب هایی که در دوم فوریه ۱۹۷۱ میلادی برابر با ۱۳ بهمن ۱۳۴۹ باحضور نمایندگانی از ۱۸ کشور در شهر رامسر استان مازندران و انعقاد معاهده ای جهانی که سال ها بعد به کنوانسیون رامسر مشهور شد، اهمیتی بین المللی یافتند.

کنوانسیون رامسر، بیشتر با هدف آگاهی بخشی به مردم نسبت به اهمیت و ارزش زیست محیطی تالاب ها و ضرورت حفاظت از این پهنه های آبی با ارزش تشکیل شد و بر حفاظت و بهره برداری معقول و پایدار از تالاب ها به عنوان اکوسیستم های با ارزش و نقش آفرین در تنوع زیستی (گیاهی و جانوری) و رفاه جامعه بشری از سوی دولت ها تاکید فراوان دارد.

با این حال استفاده منطقی از تالاب ها دراین کنوانسیون بین المللی نه تنها منع نشده بلکه مورد تاکید نیز قرار دارد؛ نکته ای که مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان نیز به آن اشاره و از تدوین طرح مدیریت زیست بومی برای توسعه گردشگری مرزی خبر می دهد.

اسماعیل مهاجر می گوید: براساس این طرح که در مرحله تصویب نهایی درشورای برنامه ریزی گلستان قرار دارد، استفاده از سه تالاب بین المللی آلاگل، آلماگل و آجی گل برای توسعه گردشگری مرزی استان گلستان با مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی با اولویت مردم محلی مورد توجه قرار گرفته است.

وی از آمادگی و استقبال اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان برای سرمایه گذاری بخش خصوصی برای استفاده بهینه از پهنه آبی سه تالاب بین المللی این استان در نوار مرزی خبر داد و گفت: احداث سکونتگاه های موقت تفریحی درحاشیه تالاب ها، راه اندازی قایق های پدالی، انجام ورزش های آبی بویژه اسکی روی آب و برگزاری مسابقات مفرح ماهیگیری با قلاب از جمله حوزه های سرمایه گذاری بخش خصوصی می باشد.

مهاجر، پرنده نگری در تالاب ها و انجام تحقیقات دانشگاهی بر روی گونه های پرندگان بومی و مهاجر را از دیگر موارد تدوین شدن در طرح مدیریت زیست بومی تالاب های گلستان اعلام کرد و افزود: سه تالاب بین المللی آلاگل، آلماگل و آجی گل از تالاب های با وضعیت مناسب از لحاظ آب در کشور هستند.

وی اضافه کرد: این تالاب ها از گذشته دارای حق آبه سالانه از رودخانه مرزی اترک درمجموع به میزان ۱۲ میلیون متر مکعب هستند و همین امر سبب شده تا تالاب های این استان کمتر با مشکل بی آبی مواجه باشند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان یادآور شد: بارش ها و سیلاب های فصلی در چند سال گذشته سبب شده تا وضعیت آبی خوبی بر سه تالاب آلاگل، آلماگل و آجی گل حاکم باشد که باید از این پهنه های آبی با حفظ ضوابط و مقررات تالاب ها برای توسعه و رفاه منطقه استفاده شود.

مهاجر، نقش مردم محلی را در حفظ و نگهداری تالابهای بین المللی گلستان خوب ارزیابی کرد و گفت: همین عامل، دلیل اصلی برای تدوین طرح مدیریت زیست بومی برای فراهم کردن زمینه مشارکت بیشتر مردم محلی برای سرمایه گذاری درحوزه گردشگری مرزی با استفاده از ظرفیت تالاب ها شده است.

وی، پیگیری افزایش حق آبه تالاب ها از ۱۲ مییون متر مکعب فعلی به ۱۶ میلیون مترمکعب و اجرای طرح هایی برای جلوگیری از ورود رسوبات ناشی از سیلاب های فصلی به تالاب ها از سوی وزارت نیرو را از دیگر اقدامات اداره کل محیط زیست گلستان برای حفظ تالاب ها و طرح گردشگری آن برشمرد.

*** کارکرد تالاب ها:

مسئول محیط بانی تالاب آلاگل به عنوان بزرگترین تالاب بین المللی گلستان که درحال حاضر حدود دو هزار هکتار وسعت پهنه آبی آن است، درخصوص اهمیت و کارکرد تالاب ها می گوید: ایجاد رطوبت در منطقه برای جلوگیری از فرسایش خاک و نیز کنترل ریزگردها، کنترل سیلاب های فصلی، تلطیف آب و هوا، توسعه گردشگری و زیستگاه گونه های مختلف گیاهی و جانوری بالاخص پرندگان مهاجر از مهمترین کارکردهای تالاب ها می باشد.

حامد آتابای گفت: تالاب ها در تشکیل جوامع محلی و سکونتگاه های آنان و نیز استفاده از آب تالاب ها برای آبزی پروری و کشاورزی موثر بوده اند.

وی معتقد است، وجود سه تالاب بین المللی در منطقه نوار مرزی اینچه برون گنبدکاووس به ماندگاری جوامع محلی در این منطقه گرم و خشک و جلوگیری از ورود ریزگردها از بیابان &#۳۹;قره قوم&#۳۹; ترکمنستان به داخل کشور کمک کرده است.

آتابای اضافه کرد: با وجود اینکه طی یک سال گذشته ورودی آب به تالاب آلاگل نداشته ایم اما بارش ها و سیلاب های فصلی سال گذشته سبب شد تا وضعیت آبی این تالاب درشرایط خوبی قرار داشته باشد و رشد منابع غذایی آن بیش از حد انتظار شده است.

وی تصریح کرد: منابع غذایی موجود در تالاب آلاگل فرصت خوبی برای پرندگان مهاجر و بومی منطقه برای رشد و زادآوری است.

معاون محیط زیست طبیعی اداره کل محیط زیست گلستان نیز با اشاره به وجود پنج تالاب در این استان، گفت: از این تالاب ها سه تالاب آلاگل، آلماگل و آجی گل اکنون در وضعیت آبی خوبی به سر می برند و دو تالاب میانکاله یا خلیج گرگان که بخش زیادی از آن در مدیریت محیط زیست استان مازندران است و تالاب &#۳۹;گمیشان&#۳۹; به دلیل پسروی آب دریای خزر با مشکل کم آبی مواجه هستند.

سیدمجتبی حسینی افزود: سه تالاب بین المللی واقع درنوار مرزی اینچه برون گنبدکاووس بویژه تالاب آلاگل با اجرای طرح لایروبی کانال ورودی آب و مدیریت آن، اکنون در وضعیت نسبی خوبی از نظر شرایط آبی قرار دارند.

وی اضافه کرد: در چند سال اخیر دو طرح مطالعاتی درحوزه تالاب های بین المللی توسط این اداره کل با همکاری دانشکده شیلات و منابع طبیعی گرگان انجام شد که یکی مربوط به نیازسنجی آب مورد نیاز تالاب ها و دیگری طرح مدیریت زیست بومی تالاب ها و گردشگری مرزی بوده است.

حسینی تصریح کرد: براساس این طرح ها اولا آب مورد نیاز تالاب ها از ۱۲ میلیون متر مکعب فعلی توسط شرکت آب منطقه ای گلستان به ۱۶ میلیون متر مکعب افزایش می یابد و ثانیا، طرح مدیریت زیست بومی نیز درمحل تالاب ها اجرا می شود.

به گفته وی، این دو طرح که هم اکنون درمرحله تصویب نهایی درشورای برنامه ریزی گلستان و کارگروه آمایش استان قرار دارند که درصورت تصویب، برای اجرایی شدن، دارای ردیف بودجه از منابع اعتباری استان می شوند.

سه تالاب بین المللی آلاگل ، آلما گل و آجی گل در جوار مرز ایران و ترکمنستان و در بخش مرزی داشلی برون شهرستان گنبدکاووس در استان گلستان واقع و در فصل زمستان، از تالاب های پذیرای پرندگان مهاجر در منطقه هستند.

وجود گونه های متنوع گیاهی، جانوری و پرندگان بومی و مهاجر از ویژگی های منحصربه فرد سه تالاب بین المللی گلستان می باشد.

منبع: ایرنا

https://zistonline.com/vdcb5zb0.rhb5spiuur.html