زیست آنلاین :نشست بحران آب و امنیت ملی با حضور دکتر ذاکر اصفهانی، خانم دکتر صدیقه نصری و خانم دکتر بذرافکن در عصر روز سه شنبه ۳ بهمن ماه ساعت ۱۶ در محل خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
به گزارش زیست آنلاین ،این نشست با سخنرانی دکتر ذاکراصفهانی با تمرکز بر رابطه بین بحران آب و امنیت شروع شد. استاندار پیشین اصفهان گفت که: هر مسئله اقتصادی و اجتماعی را می توان به امنیت ملی مرتبط ساخت. اما آب به دلیل اینکه جایگزینی ندارد، در مقایسه با انرژی و دیگر مسائل، مهمتر است. رییس پیشین مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری افزود: آب، به خصوص در منطقه خاورمیانه، از سرشت تمدنسازی برخوردار است. سیر تاریخی حکومت ها بنا به نظریه افرادی چون ویت فورگل نشان می دهد که حکومت ها بر پایه آب بنا نهاده شده و حکومت ها بیشتر نقش میراب را داشته و تنظیم گر روابط بین بهره برداران بوده است. اما دوره رنسان و انقلاب صنعتی نقطه گسست ارتباط بشر با محیط زیست بوده است. پیامدهای محیطزیستی شامل گردو غبار، خشک شدن چشمهها، افت کیفیت، تخریب آبخوانها و نشست زمین بخشی از پیامدهای اتخاذ نوع نگاه جدید به جهان شامل تسخیر طبیعت، امانیسم، صنعت، تکنولوژی و غیره، می باشد. ایشان بیان کرد: امروز موضوع کم آبی و خشکسالی بسیار پر اهمیت است و همچنان که در قرن گذشته نفت مبنای صلح و جنگ بوده، در قرن حاضر این آب است که محور تعاملات و مبنای روابط است. دکتر ذاکراصفهانی خاطر نشان کرد: دلایل متعددی برای بروز این بحران آب بر می شمارند که مهمترین آنها شامل نداشتن برنامه آمایش سرزمین و جانمایی های نادرست سکونت گاه های جمعیتی و صنعتی و کشاورزی، ناکارآمدی نظام مدیریت آب، کاهش بارندگی، روش سنتی در انتقال، توزیع و مصرف آب، بهره وری کم آب و هدررفت بالای آب، الگوی کشت نامناسب و غیره می باشد. استاندار پیشین اصفهان مطرح کردند: بحران آب از جنبه های مختلف یک مسئله امنیتی است. مسئله بیکاری به دلیل بحران آب، از بین رفتن صنعت گردشگری، فروپاشی اقتصاد محلی، مهاجرت روستاها به شهر، پدیده حاشیه نشینی و غیره از جمله پیامدهایی است که بحران آب را یک مسئله امنیتی می کند. در نهایت ایشان پیامدهای سیاسی و امنیتی بحران آب را در دو حوزه خارجی و داخلی بیان کرد: در حوزه خارجی، بحران آب و خشکیدگی کشور منجر به القای تصویر مخدوش و فقیر از کشور و کاهش پرستیژ اجتماعی در دنیا، کاهش قدرت ملی، افزایش تهدیدات علی ثبات سیاسی، کاهش امنیت سرمایه گذاری خارجی، کاهش جایگاه دیپلماتیک و فراهم کردن زمینه های نفوذ و تجاوز به ایران و مغشوش کردن رژیمهای حقوقی در آبهای فرامرزی، می شود. در حوزه داخلی، ایجاد شورشها و اعتراضات جدی، تضعیف قدرت ملی، بروز تنشها و اختلافات بین مردم و دولت و مردم با مردم، بروز اشکال در معیشت مردم و تهدید مشروعیت نظام سیاسی و قدرت ملی، از پیامدهای بحران آب در حوزه امنیت ملی خواهد بود. بحران آب وقتی با بحرانهای دیگر تلفیق می شود منجر به خشونت و اعتراض می شود. ایشان در نهایت تاکید کردند که امروز آب بسیار بیشتر از نفت اهمیت دارد
سخنران بعدی خانم صدیقه نصری بود که با برشمردن بحران آب جزو ۱۰۰ مسئله کشور در سال ۹۶، صحبت خود را با تمرکز بر مسئله عدالت محیط زیست انجام داد و بیان کرد: عدالت محیط زیستی به توجه به قشر آسیب پذیر جامعه در برابر بحران های محیط زیستی تاکید دارد. بر اساس تعریف آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا، عدالت محیط زیستی، رفتار عادلانه و مشارکت معنی دار همه افراد جامعه در تمام سطوح، فارغ از نژاد، مذهب و رنگ، برای تاثیرگذاری بر سیاستگذاری ها و تصمیمگیری های محیط زیستی را مد نظر دارد. ایشان با طرح این پرسش که آیا مرم آسیب پذیر مسبب بروز این بحران آب هستند یا سیاست های محیط زیستی که این قشر آسیب پذیری توانایی تاثیرگذاری بر آنها را ندارد، مسئول است؟ ایشان افزود: قشری در جامعه در معرض پیامدهای محیط زیستی است که هیچ قدرت تاثیرگذاری بر تصمیمات و سیاستگذاری های محیط زیستی را ندارد. ایشان با بیان اینکه پرداختن به حوزه عدالت محیط زیستی باید مورد توجه قرار گیرد، بیان کردند: شنیدن صدایهای گروه های مختلف و مشارکت دادن آنها در تصمیم گیری ها و مشارکت دادن تشکل های مردم نهاد، چاره حل شکاف بی عدالتی است.
سخنران نهایی، خانم بذرافکن، در مورد موضوع مسئله جنسیت و بحران آب صحبت های خود را بیان کردند: طبق آمارهای سازمان ملل، بیشترین آسیب های بحرانهای محیط زیستی مربوط به زنان می باشد. مسائل فرهنگی و قانونی مشکلاتی را برای زنان در بحران آب ایجاد می کند. ایشان خاطر نشان کردند: خشکسالی مثل موریانه است و شبیه سایر بلاها چون زلزله و سیل نیست. این بحران خیلی موزیانه و بیصدا زندگی مردم را فرو می پاشد.زیر پوست روستاهای درگیر بحران آب، اتفاقات زیادی در جریان است که زنان به دلیل نقش و جایگاه شان در جامعه محلی با چالش های به مراتب بیشتر در مناطق خشکسالی زده مواجه اند. با توجه به در هم آمیختگی اقتصاد روستایی، وقتی خشکسالی می آید و کشاورزی ودامپروری از بین می رود، بیکاری مردان کل خانواده را درگیر می کند. مردان بیکار سه کار را انجام می دهند که در هر سه مورد زنان در معرض فشار و آسیب هستند. مردانی برای یافتن کار مهاجرت می کنند، که سرپرستی خانوار به عهده زن می افتد و همه نقش ها بر دوش او می افتد. مردانی با خانواده خود مهاجرت می کنند و حاشیه نشین می شود و در این شرایط زنان بسیار تحت تنش قرار می گیرند. مردانی هم در همان روستا می مانند و به دلیل بیکاری و شرمندگی در مقابل خانواده خود دچار افسردگی و فروپاشی روانی می شوند. در این زندگی زنان بسیار در معرض خشونت های مختلف قرار می گیرند. خانم دکتر بذرافکن بیان داشتند: این شرایط به دلیل اشتباه در اتخاذ سیاست گذاری درست در حوزه توسعه روستایی بوده است. باید توسعه به سمت توسعه انسان مدار تغییر مسیر دهیم و توسعه فن گرایانه به همراه مدیریت تکنوکراتی و فن سالارانه راکه بیشترین آسیب را آنها به کشور زده اند، کنار بگذاریم. به قول اینشتین، نمی توان از همان آدمها و طرز فکری که مسئله و بحران را ایجاد کردند، انتظار داشت که آن را حل کنند. در انتها ایشان بر لزوم مهارت آموزی در جهت ایجاد کارآفرینی های بدون آب به پشتوانه فرهنگ کهن ایران تاکید کرده و افزودند: در بحران آب باید به زنها به عنوان یک ضلع بزرگ در معرض تهدید و آسیب توجه کرده و توانمندسازی زنان از اهمیت بالایی برخوردار باشد.