این روزها ایدهای با عنوان طرح تنفس جنگل مطرح و بهرهبرداری از جنگلهای شمال متوقف شده است.
به گزارش زیست آنلاین، ایده تنفس جنگلهای شمال در برنامه ششم توسعه در سال ۹۵ تهیه و در سال ۹۶ وارد مجلس شد تا برای یک دوره چهار ساله از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۴۰۰ اجرا شود. در ماده ۴۸ توقف و بهرهبرداری از جنگلها مطرح شد و نیز در این برنامه ماده ۳۸ آن با چند بند و تبصره که قانون برنامه ششم در مجلس تصویب شد و دولت را مکلف به اجرا کرد. در یکی از بندهای ماده ۳۸ عنوان شده که همه طرحهای جنگلداری باید تا پایان سال سوم اجرای طرح برنامه ششم بهتدریج متوقف بماند. با وجود این برنامه و مصوبه مجلس، وزیر جهاد کشاورزی بدون برنامه عنوان کرد که باید همه طرحهای جنگلداری از همان سال اول یعنی سال ۹۶ متوقف شود که مهمترین عاملش نیز فشار برخی افراد خاص و فشار سیاسی مطرح بود.
همچنین در طی برنامه ششم زراعت چوب یا واردات چوب باید اجرا میشد چون کارخانهها به چوب نیاز داشتند و از طرفی نیز کارگران و کارخانهها باید اشتغال و اقتصاد را فراهم میکردند. در این راستا دانشگاهیان عنوان کردند این صحبتها روی کاغذ تنها مطرح است اما در عمل اجرا نمیشود و شواهد و قراین موجود نشان میدهد تاکنون نیز اقدام اجرایی در خصوص زراعت چوب همچنین واردات چوب انجام نشد و بسیاری از کارخانهها تعطیل و ورشکسته شدند.
تصویب قانون بدون بررسی کارشناسانهشمس الله شریعت نژاد، عضو کمیسیون کشاورزی، آب ومنابع طبیعی مجلس در رابطه با ساخت جاده در جنگلهای سواد کوه گفت: بعد از تصویب و اجرایی شدن قانون پنج ساله تنفس جنگلها، هر گونه بهره برداری از جنگلها ممنوع شده و در صورت لزوم با نظارت راه و شهرسازی و تایید سازمان حفاظت از محیط زیست با توجه به شرایط اقلیمی، آب و هوایی و پوششی منطقه انجام میشود. این جاده هم به دلیل مال رو بودن حساسیتی ایجاد نکرده است.
نماینده مردم تنکابن در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه قانون پنج ساله تنفس جنگلها باعث افزایش قاچاق چوب شده است، افزود: مدیریت و نظارت در کشور باید به گونهای باشد که از وقوع جرم جلو گیری کند، اگر در جامعه نیازی وجود داشته باشد و به صورت منطقی و قانونی تامین نشود، به ناچار مردم نیازشان از راههای غیر قانونی تامین میکنند. در کشور صنایع زیادی به چوب نیاز دارد که اگر چوب مورد نیاز آن تامین نشود قطعا از راه و روش غیر قانونی تامین خواهدشد.
وی تصریح کرد: برای نظارت و جلوگیری از قاچاق چوب نمیتوانیم برای هر درخت یک محافظ قرار بدهیم، درختی که میتوانست به صورت قانونی و صنعتی مورد استفاده قرار بگیرد، نیمی از آن توسط قاچاقچیان به هدر میرود، این مشکلات به این دلیل اتفاق میافتد که برای تصویب قوانین احساسی عمل میشود، زمانی که محل تامین نیاز مشخص نشده باشد، به صورت قاچاق و غیر منطقی تامین خواهد شد.
این نماینده مردم در مجلس دهم با انتقاد از قانون پنج ساله تنفس جنگلها، گفت: قانون تنفس پنج ساله کاملا احساسی و غیر کارشناسی است، در دنیا چنینی کاری انجام نشده است. ما باید مدیریتمان را دقیق تر و موازین علمی را باید بیشتر و بهتر رعایت کنیم، زمانی که جمعیت کشور افزایش پیدا میکند، باید در کنار منابع طبیعی با ارزشمان شغلی ایجاد کنیم که به منابع طبیعیمان لطمه وارد نشود، زمانی که چنینی کاری نمیکنیم حجومی را بر منابع طبیعی تحمیل میکنیم.
تشدید قاچاق چوب با اجرای طرح تنفس جنگلهاعباس پاپیزاده پالنگان، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس گفت: مجلس شورای اسلامی برای حفظ و صیانت از جنگلها قانونی را در برنامه ششم توسعه با عنوان تنفس ۵ ساله جنگلها تصویب کرد، تا در این مدت هر نوع بهرهبرداری از جنگلها که ممنوع است، احیا شوند. اما اجرای این طرح در بسیاری از مناطق باعث تشدید قاچاق چوب شده است و این یعنی تخریب بیشتر جنگلها. ما برای حفاظت و نظارت بر تخریب و تخلف خلاء قانونی نداریم، اما در اجرا، نظارت و بازرسی به دلیل کمبود نیروهای جنگلبان و محیط بان و عدم اعتبار در حوزه منابع طبیعی با مشکلاتی زیادی روبرو هستیم.
شکست تدریجی طرح تنفس جنگلهای شمالشعبان شتایی جویباری، رییس دانشکدههای علوم جنگل و مهندسی چوب و کاغذ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در این خصوص به ایسنا گفت: در راستای فشارهای سیاسی و محیط زیستی و به دنبال اجراییسازی ایده تنفس، در سال ۹۲ مصوبه دولت تحتعنوان «برنامه بهینهسازی، پایش و حفظ جنگلهای کشور» در ۱۰ ماده مطرح شد. در این برنامه قید شد که بهرهبرداری از جنگلها باید براساس ظرفیتهای قابل تامل اکولوژیکی و اقتصادی در چارچوب مدیریت پایدار جنگلها صورت گیرد. بر این اساس این مصوبه، وزارت جهاد کشاورزی باید جنگلها را پایش میکرد و نیز بهرهبرداری را مجاز میدانست و دستگاههای دیگر از جمله وزارت نفت را مکلف کرد تا برای کاهش فشار روستانشینان حاشیه جنگل، سوخت جایگزین گاز و نفت را فراهم کند.
این عضو هیات علمی افزود: این مصوبه بهرهبرداری را تا حدودی محدود کرد و تنها چوبهای خشکیده، آفتزده، شکسته شده و در عملیات پرورشی باید جمعآوری و برداشت میشد و نباید از درختان سالم بهرهبرداری صورت میگرفت که بر همین اساس ایرادات زیادی از سوی مجامع علمی و اجرایی مطرح و همایشهای زیادی در این خصوص برای اصلاح این مصوبه صورت گرفت.
وی اظهار کرد: با وجود این فشارها و بررسیهای علمی در خصوص ایرادات وارده بر مصوبه سال ۹۲ دولت و با فشارهای افراطی افراد غیرمتخصص در امور مدیریت جنگل، در نهایت در سال ۹۵ وزیر جهاد کشاورزی دستور توقف بهرهبرداری را برخلاف برنامه مصوب ۹۲ دولت که اجازه برداشت درختان شکسته و باد افتاده را میداد، نیز به طور کل متوقف شد.
وی ادامه داد: بسیاری از افراد و مجامع دانشگاهی در این خصوص موضعگیری شدیدی کردند چون در جنگلهای شمال مواردی چون اشتغال و تولید مطرح بود و کارگران زیادی در این بخش در حال فعالیت بودند که تحتتاثیر توقف طرحهای جنگلداری متحمل بیکاری و فشار اقتصادی زیادی شدند و کارخانههای مرتبط نیز به تعطیلی و ورشکستگی کشانده شدند.
جویباری در پاسخ به اینکه طرح تنفس جنگلهای شمال چه مشکلاتی را ایجاد کرد؟ گفت: اصولا هر طرحی در منابع طبیعی باید سه مولفه توسعه پایدار یعنی ملاحظات اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی را رعایت کند اما این ایده یا طرح تنفس چنین نبود. از آنجایی که توسعه پایدار بر این سه اصل استوار است، زمانی طرحی پایدار محسوب میشود که این سه بخش درست انجام شود. در حالی که این طرح چنین مولفههایی را رعایت نمیکرد و موجب ایجاد فشارهای مختلف از تمامی بخشها شد. این تصمیم ناپختهای بود که اعتراضات جامعه علمی و دانشگاهی را در پی داشت.
وی اظهار کرد: ایده طرح گذار تنفس هماکنون به نوعی دچار شکست تدریجی شده است. این طرح نوعی گذر از طرح گذشته برای بهبود آن بود به طوری که بتوان آن را بهبود بخشید. یکی از مواردی که ایدهپردازان طرح تنفس و توقف بهره برداری چوبی مطرح کردن این بود که درآمدهای طرح های جدید می تواند از سایر منابع جنگلی نظیر محصولات غیرچوبی تامین شود. این در حالی است که محصولات غیرچوبی جنگلی در جنگل شمال در حال حاضر به اندازهای نیست که به عنوان یک منبع درآمد برای تامین کل هزینههای اجرای طرح جنگلداری مطرح باشد و جایگزین درآمد حاصل از بهره برداری چوب نمیشود.
وی بیان کرد: از سویی دیگر وضعیت حاکمیتی سازمان جنگلها روز به روز در حال تحلیل رفتن است. سازمان جنگلها در دورهای ۱۸ هزار نیرو داشت و حالا به حدود ۶۰۰۰ نفر رسید و در حالی که نیروی جایگزین تهیه نشده و بودجههایش نیز هر روز کاهش مییابد. یعنی قدرت سازمان جنگلها از میان رفت. قدرت سازمان به دو مورد منابع انسانی و مالی بستگی زیادی دارد و هنگامی که این دو مورد را ندارد سازمانهای دیگر به این سازمان فشار وارد میکنند و تحتتاثیر جوامع مختلف قرار میگیرد.
ضعف زراعت چوب به دنبال اجرای طرح تنفسمحمد امینی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه همچنان برای جنگل های شمال در بخش های مختلف حفاظت، توسعه جنگل، احیاء و بهره برداری برنامه ریزی و طرح های جامعی تهیه نشده است، گفت: اگر طرح زراعت چوب به درستی برای تامین مواد اولیه واحدهای سلولزی اجرایی نشود، قاچاق چوب از داخل جنگل ها افزایش خواهد یافت.
وی افزود: جنگل های شمال قطعه قطعه آن نیاز به برنامه خاص دارد و با طرح استراحت جنگل چالش ها چندین برابر میشود.
وی هشدار داد: اگر نتوانیم زراعت چوب را با هدف تامین مواد اولیه صنایع چوبی استان مازندران عملیاتی کنیم، یقین داشته باشید نه تنها قاچاق چوب از جنگل های شمال دوچندان می شود، بلکه با توجه به نیاز کارگاه ها و واحد های صنعت چوب، قطع درختان در گوشه و کنار کشور دوچندان شده و قاچاق بیداد می کند.
به گفته وی، بر اساس آمار کمیسیون قاچاق کالا و ارز مازندران کشف قاچاق چوب در استان در پنج ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۲ برابر افزایش یافته است. بنابر این آمار میزان چوب قاچاق کشف شده حدود ۴۵۰ هزار تن اعلام شده است که در این رابطه بیش از ۱۰۰ قاچاقچی چوب دستگیر شدند.
وی با بیان اینکه دولت باید در کنار اجرای طرح تنفس جنگل به حفاظت، احیا و به ویژه زراعت چوب توجه جدی تری داشته باشد، گفت: امروز بش از ۵۰ درصد عرصه های جنگلی شمال کشور فاقد طرح های جنگل داری است و به اذعان مسوولان منابع طبیعی بیشترین تصرف و تخریب، آتش سوزی و عوامل تهدید کننده دیگر در جنگل ها در مناطقی مشاهده می شود که فاقد طرح جنگلداری است./ منبع: سیناپرس