کلیسای «مریم مقدس» که مربوط به ارامنه شیراز است، این روزها حال و روز خوشی ندارد و در صورت تاخیر در مقاوم سازی یا بازسازی، احتمال فروریختن بخش هایی از این اثر تاریخی وجود دارد.
به گزارش زیست آنلاین، کلیسای مریم مقدس از کلیساهای شیراز است، این کلیسا در سال ۱۶۶۲ میلادی (۱۰۴۰ خورشیدی) بنا شدهاست. در سال ۱۵۵۰ میلادی در محل کنونی کلیسا، کلیسایی کوچک وجود داشت که اطراف آن را خانههای ارمنیان ساکن شیراز احاطه کرده بود. این کلیسا نزدیک مسجد مشیر، جنب بازارچه ارامنه واقع شدهاست.
معماری کلیسادر تالار کلیسا گچبریهایی که میتوان آن را از شاهکارهای سده یازدهم دانست؛ وجود دارد. داخل تالار و نمازگاه سقف نقاشی و گچبری شده و گنبدی شکل است. از خارج و در روی پشت بام اثری از گنبد مدور و گنبدی شکل دیده نمیشود. پشت بام تالار نمازگاه چهارگوش است.
گفته شده است، این کلیسا نخستین بار سال ۱۶۶۲ میلادی ( ۱۰۴۰ هجری شمسی) بنا نهاده شد و ساختمان دوطبقه اطراف و جلوی کلیسا در سال ۱۸۱۶ میلادی ( ۱۱۹۴ هجری شمسی) ساخته و به این مجموعه مذهبی ارامنه اضافه شده است.
از نکات مهم معماری این بنای تاریخی این است که نمای خارجی کلیسا چهارگوش بوده و هیچگونه اثری که دال بر کلیسا بودن این ساختمان باشد دیده نمی شود ولی از داخل، تالار کلیسا گنبدی شکل است.
تالار کلیسا یکی از بناهای ظریف باستانی و هنری قرن هفدهم میلادی است. نقاشی سقف بسیارزیبا و دارای طرح های خاصی است که گفته شده در کلیساهای ایران کم نظیر و حتی بی همتا است.
گچ بری های کلیسا را می توان از شاهکارهای قرن یازدهم به شمار برد.
به گفته ارامنه شیراز، این کلیسا قرن های گذشته دومرتبه به علت زمین لرزه آسیب دید که در بازسازی های بعدی، طبق طرح نخست، تعمیر و بازسازی شد.
این کلیسا سال ۱۳۴۶ در فهرست آثار تاریخی و باستانی ثبت شد.
عضو شورای خلیفه گری ارامنه جنوب کشور با اشاره به وضعیت کلیسای مریم مقدس در شیراز گفت: شاید این شورا در نگهداری این کلیسا کوتاهی کرده باشد اما با توجه به قدمت ساختمان و ارزش تاریخی آن، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در حفظ این اثر تاریخی مسئولیت دارد.
کشیش مسروپ گلستانیان در گفت و گو با ایرنا افزود: قرار گرفتن این کلیسا در بافت قدیمی شیراز به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری این شهر می تواند آن را به جاذبه مهمی برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کند.
وی ادامه داد: از این منظر، مقاوم سازی و بازسازی کلیسای مریم مقدس هزینه نبوده و می توان به عنوان یک سرمایه گذاری درازمدت برای سرمایه گذاران محسوب شود.
رئیس هیات نمایندگان کلیسای ارامنه شیراز نیز در این باره گفت: پیش از این اعضای شورای اسلامی شهر شیراز و همچنین مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان فارس از ساختمان این کلیسا بازدید کرده اند و در از مشکلات آن مطلع هستند.
هرموند آراطونیان افزود: شورای خلیفه گری ارامنه جنوب کشور نیز قبلا قول تامین بخشی از هزینه های بازسازی آن را داده است.
وی ادامه داد: در حالی که کلیساهای ارامنه در شهرهای مشهد، تبریز، بوشهر و آبادان بازسازی شده اند موجب تاسف است که این کلیسای قدیمی در شیراز به عنوان یکی از قطب های مهم گردشگری به حال خود رها شده است.
رئیس هیات نمایندگان کلیسای ارامنه شیراز گفت: قرار گرفتن این کلیسا در مجاورت حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) در سومین حرم اهل بیت نشان دهنده ارتباط نزدیک بین ادیان الهی در این سرزمین است و هیچ کدام از کلیساهای موجود در سایر شهرها این ویژگی را ندارند.
آراطونیان گفت: سبک سازی سقف این کلیسا باید هرچه زودتر انجام شود، چرا که بخش هایی از سقف این ساختمان دچار ریزش شده است و در صورت خفیف ترین زمین لرزه و یا بارش شدید باران امکان ریزش آن وجود دارد.
بیشتر بخوانید: چگونه گردشگری پایدار، آینده جهانگردی را متحول میکند؟ معرفی کلیساهای شیرازبا توجه به همزیستی باستانی مسیحیان و ایرانیان زرتشتی و مسلمان، کلیساهای متعددی در خاک ایران بنا شده است. کلیساهایی که پیش از سده چهاردهم میلادی ساخته شده اند بیشتر در آذربایجان هستند. این کلیساها با سنگ تراشیده شده بنا گردیدهاند. کلیساهای دوره صفوی در اصفهان، شیراز و بوشهر ساخته شده اند. کلیساهای اصفهان با آجر و خشت خام بنا گردیدهاند و گنبد آنها گرد و مدور است. کلیساهای سده های نوزدهم و بیستم میلادی، با رعایت سبک معماری ارمنی، در اکثر شهرهایی که ارمنیان در آنها سکونت دارند ساخته شده است.
کلیسای شمعون غیور شیرازکلیسای شمعون غیور یا زند شیراز یکی از کلیساهای شیراز مربوط به دوره پهلوی اول است و در شیراز، خیابان زند، کوچه نوبهار در کنار اماکن مقدس دیگری چون آتشکده، کنیسه و دارالقرآن واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۸۳۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شمعون قانوی حواری دهم بود و طبق یک روایت قدیمی در ایران کشته شد. این کلیسای مسیحی، یکی از زیباترین کلیساهای کشور با رعایت جزئیات معماری ایرانی است. سقف نمازگاه، طاق ضربی آجری است و به جای دریچه در همه جا پنجرههای رنگارنگ با نقشههای مهندسی ریز و بسیار ظریف، به کار رفته است. چنین در و پنجرههایی در خانههای قدیمی شیراز مشاهده می شود. ساخت این کلیسا در سال ۱۳۱۷ پایان یافت. بانی و نخستین کشیش این کلیسا «رالف نارمن شارپ» دانشمند و خاورشناس شهیر انگلیسی است. این کلیسا در حال حاضر محل عبادت انگلیسی زبانها و مسیحیان ارمنی می باشد. ورود به این کلیسا توسط ماًموران دولتی در چند سال اخیر محدود گردیده و فارسی زبانها نمیتوانند در زمان برنامهها وارد شوند. این کلیسا نام خود را از حواری حضرت عیسی(ع) گرفته است. این کلیسا از دو جهت اهمیت دارد، یکی سازنده آن که نورمن شارپ می باشد و دیگری طرح زیبای ایرانی آن که به همت همین فرد در این کلیسا انجام شده است. شارپ در سال ۱۸۹۶ در نزدیکی لندن به دنیا آمد و تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه کمبریج به پایان رسانید. وی چندی بعد وارد دانشکده الهیات شد و در سال ۱۹۲۲ به درجه کشیشی نائل گردید. در سال ۱۹۲۴ به سمت کشیش یزد به ایران آمد و به مدت ۱۱ سال در این شهر اقامت گزید. وی در این مدت کلیسای جمیع مقدسین را بنا کرد که این بنا بعدها در جریان سیل از بین رفت.
شارپ در سال ۱۹۳۶ به شیراز منتقل شد و به مدت ۲۵ سال مسئولیت اداره کلیسا را در شیراز بر عهده داشت. وی در این مدت کلیسای شمعون غیور را بنا کرد که غیر از این کلیسا، ساخت کلیسای کوچکی در روستای قلات با نام کلیسای تجلیل مسیح و یک کلیسا در شهر بوشهر با نام ظهور مسیح نیز جزیی از اقدامات او است. نکته جالب در مورد نورمن شارپ شخصیت علمی وی است. شارپ پس از بازنشستگی در سال ۱۳۳۹ در دانشکده ادبیات و علوم دانشگاه شیراز به تدریس خطوط و زبان های ایران باستان مشغول بود و نخستین کتابی که در مورد خط میخی تالیف و به چاپ رسیده؛از نورمن شارپ است. نام این کتاب فرمان های شاهنشاهان هخامنشی است. شارپ پس از ۴۳ سال اقامت در ایران به دلیل بیماری همسرش؛در سال ۱۳۴۵ ایران را ترک کرد.
بیشتر بخوانید: گردشگری چیست ؟ با انواع گردشگری و اصطلاحات آن آشنا شویدطراحی کلیسای شمعون غیورطرح کلیسا سه طرف ساخت است. ورودی بنا با نمای سنگی در ضلع شمال شرقی واقع گردیده و بعد از ورود در دو طرف اتاق های آبدارخانه و محل استراحت پرستاران قرار دارد. سالن اصلی کلیسا، سالن اجتماعات و کتابخانه در ضلع جنوبی مجموعه قرار گرفته اند. با ورود به سالن اصلی کلیسا در سمت راست حوض کوچک غسل تعمید و طرف چپ لوح یادبود نورمن شارپ واقع شده است. در امتداد راهروها به صورت طاق به فضای اصلی و محراب مرکزی منتهی می شود گه در سمت راست محراب کوچک دیگری قرار دارد و اتاق رختکن و اعتراف نیز در همین سمت است. در انتهای راهروی اصلی سالن کلیسا با پلان صلیبی شکل و گنبد آجری قرار دارد. اجرای گنبد از کاربندی ها با تزئینات کاشی کاری استفاده گردیده است. پوشش خارجی گنبد فلزی بوده و در ساق گنبد از کاشی استفاده گردیده است.در اینجا قطعات کاشی به نحوی کنار هم قرار گرفته اند تا در کل طرح صلیب را تداعی کنند. بدون شک این طراحی با فکر خاصی به اجرا درآمده است. تزئینات درونی سالن با استفاده از قطعات کاشی نگینی در قالب طرح های گره در تقسیمات کاربندی (شاپرک ها) پا باریک ها و عرقچین بیانگر همان شیوه تزئینات معماری ایرانی است که هرچند ساده اما با وقار و زیبا اجرا گردیده است. معمار برای پرهیز از تزئینات خارجی گنبد در طرح معماری اسلامی (کاشی کاری،گره،معرق و…) موادی غیرهمگون را مورد استفاده قرار داده تا عملا از تزئینات پرکار و زیبای گنبد در معماری اسلامی فاصله بگیرد، اما اجرای فرم جدید با فلز نیز از سادگی و وقار خاصی که از ویژگی های این بنای ارزشمند بوده برخوردار می باشد. استفاده از پوشش گنبدی از ویژگی های مهم این بنا است.ساخت بنا توسط یک معمار فرنگی با عناصر سنتی ایران(آن هم بدون دخل و تصرف در روح ایرانی اثر)از ویژگی های اصلی بناست. در دوره پهلوی اول ساخت بسیاری از بناهای تاریخی یا توسط معمار معروف آندره گدار طراحی شد و یا متاثر از نوع معماری و دیدگاه های معماری او بود. آندره گدار در آن زمان پیرو مکتبی بود که بیش از هرچیز توجه به اصالت هنری بومی را مد نظر داشت و این سبک دقیقا در مقابل مدرنیزم و معماری جدید قرار داشت. آثار هنری به جای مانده از آندره گدار نشان می دهد که اگرچه تغییرات جدیدی در معماری و طرح بنا ایجاد شده اما روح ایرانی در آن حاکم است که گنبد حافظیه از جمله این بناهاست. نورمن شارپ در ساخت این سه کلیسا و بیش از همه کلیسای شمعون غیور متاثر از سبک معماری گدار است و در نتیجه طرح بنای کلیسا به ویژه تزئینات داخلی آن با توجه به فرهنگ و روحیه ایران و ایرانی ساخته شده که اهمیت طرح این کلیسا بیش از هرچیز مربوط به زمان ساخت آن می شود،در دوره پهلوی اول و زمانی که در طراحی معماری تغییرات زیادی بوجود آمده است.