حتی اگر تمام خودروهای موجود در تهران، در شرایط فعلی به معاینه فنی مراجعه نمایند، تنها باعث کاهش ۱.۷۵ درصدی ذرات معلق در تهران خواهند شد؛ بنابراین باید بهدنبال افزایش معیارهای کنترلی در معاینه فنی خودروها بود.
به گزارش زیست آنلاین، یک پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست اعلام کرد: اگر سطح مشارکت در معاینه فنی خودرو به عالیترین سطح خود افزایش یابد، تنها باعث کاهش ۱.۷۵ درصدی ذرات معلق شهر تهران خواهد شد بنابراین باید بهدنبال افزایش قابلیتها و فاکتورهای کنترلی معاینه فنی بود تا اثرگذاری بیشتری در کاهش آلودگی هوای تهران داشته باشد.
محمد کاظمی توضیح داد: آلودگی هوای شهر تهران بهعنوان یکی از مهمترین مشکلهای کشور همواره در نیمه دوم سال بهدلیل ایجاد شرایط وارونگی دما، کیفیت هوای شهر را در شرایط ناسالم قرار میدهد. این مسئله باعث توجه بیشتر مسئولین مربوطه برای کاهش آلودگی هوا شده و هرساله در این ایام با ارائه راهکارهایی، سعی در کنترل این مشکل دارند. در طول سالهای اخیر راهکارهای مختلفی برای کنترل و کاهش آلودگی هوای تهران پیشنهاد شد اما با توجه به بررسیهای کارشناسی، بهدلیل وابستگی آنها به منابع تأمین مالی دولتی و کمبود این بودجهها، این راهکارها اجرایی نشدند.
وی ادامه داد: ازاینرو مسئولین شهری برای کاهش آلودگی هوای تهران، بهدنبال راهکارهایی بودند که هزینه مستقیمی را برای آنها درپی نداشته باشد. در این راستا برای اولینبار، طرح کاهش بهعنوان اصلیترین راهکار کاهش آلودگی هوای تهران، در آبان ۱۳۹۵ مطرح و اجرایی شد. در ادامه نیز از آبان امسال با سختگیرانهتر کردن فاز اول این طرح، معاینه فنی خودروهای سواری و دیزلی در تمام سطح شهر تهران ذیل فاز دوم طرح کاهش، کنترل میشود.
این پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: همچنین ارزیابیهای صورتگرفته درخصوص میزان تأثیرگذاری طرح کاهش و معاینه فنی در کاهش ذرات معلق و بهتبع آن، کاهش آلودگی هوا نشان میدهد که طرح کاهش فعلی با حذف ۵/۱ درصدی ذرات معلق شهر تهران، توانایی کافی برای مقابله با این چالش زیستمحیطی را ندارد.
سطح مشارکت خودروها در سیستم معاینه فنی مؤثر استکاظمی تاکید کرد: حال سؤال اینجاست که آیا میتوان با بهبود وضع فعلی معاینه فنی، میزان اثرگذاری آن را بیشتر کرد؟ برای پاسخگویی به این سؤال لازم است بدانیم که یکی از پارامترهای مؤثر در تأثیرگذاری سیستم معاینه فنی، سطح مشارکت خودروها در معاینه فنی است. ازاینرو اولین و سادهترین راه برای بهبود وضعیت طرح کاهش مبتنی بر معاینه فنی، بهبود وضعیت میزان مشارکت خودروها در اجرای این طرح است.
وی درباره جزییات تأثیر این پارامتر مؤثر گفت: بررسی جزییات اجرایی طرح کاهش نشان میدهد که دو دلیل عمده شامل معافیت خودروها از مراجعه به مراکز معاینه فنی و بیتوجهی برخی خودروها به دریافت گواهی معاینه فنی، منجر به کاهش سطح مشارکت خودروها شده است. ازاینرو اصلاح هر کدام از این دو عامل میتواند بهبود این طرح را بههمراه داشته باشد.
این پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست در پاسخ به این پرسش که اصلاح دوره معافیت خودروهای نو چه تأثیری در بهبود معاینه فنی خواهد داشت گفت: ماده ۶ قانون هوای پاک درخصوص شرایط معافیت خودروها از انجام معاینه فنی اینگونه اشاره میکند «دوره معافیت انجام معاینه فنی، از زمان تولید برای خودروهای شخصی و دولتی، چهارسال و برای وسایل نقلیه عمومی، یکسال تعیین میشود.» بر اساس این بند از قانون، ۲۵ درصد خودروهای سواری و ۳ درصد خودروهای سنگین، معاف هستند و به مراکز معاینه فنی مراجعه نمیکنند.
کاظمی ادامه داد: ازطرفی این قانون زمانی میتواند کمککننده به خودروهای نو باشد که این خودروها از استانداردهای بالای آلایندگی برخوردار باشند. اما با توجه به آمارهای موجود، با مراجعه ۱۱۰ هزار خودروی سواری زیر ۴سال برای دریافت معاینه فنی برتر، ۶۲ درصد خودروها از تست آلایندگی مردود شدند. بنابراین این قانون نهتنها کمککننده نیست که میتواند منجر به افزایش آلودگی هوای شهر شود.
بیشتر بخوانید: منابع آلودگی هوا در ایران چیست؟لزوم حذف معافیت برای خودروهای نووی تصریح کرد: بنابراین لازم است قید معافیت برای خودروهای نو حذف شود یا کاهش یابد که با افزایش سطح مشارکت خودروها در مراکز معاینه فنی همراه خواهد بود و بهدنبال آن، تأثیر معاینه فنی در کاهش ذرات معلق افزایش خواهد یافت. بررسیهای صورتگرفته نشان میدهد که حذف کامل معافیت خودروهای نو از انجام معاینه فنی، تنها میتواند به حذف ۱/۷۵ درصدی ذرات معلق کمک کند که این مقدار هم تغییر قابلملاحظهای در وضعیت آلودگی هوای تهران ایجاد نخواهد کرد.
این کارشناس محیط زیست در پاسخ به این که آیا کاهش تعداد خودروهای فاقد گواهی در بهبود معاینه فنی مؤثر است نیز گفت: بر اساس آخرین بررسیهای سیار معاینه فنی یا اصطلاحاً معاینه فنی کنار جادهای، ۱۵ درصد خودروهای سنگین و ۱۰ درصد خودروهای سواری، فاقد معاینه فنی در سطح شهر تهران هستند. این آمار در شرایطی است که جریمه تردد بدون معاینه فنی در سطح شهر، مبلغ ۵۰ هزار تومان بهازای هر روز است.
کاظمی تاکید کرد: درواقع آمار فوق نشان میدهد که بخشی از رانندگان نسبت به طرح معاینه فنی، واکنشی نشان نمیدهند و جریمه ۵۰هزار تومانی نیز بازدارندگی خاصی برای آنها نداشته است. از طرفی این مبلغ برای اکثر اقشار جامعه، قابل ملاحظه و زیاد است که قابل اضافه کردن نیست، لذا نمیتوان انتظار کاهش تعداد خودروهای فاقد معاینه فنی را در این شرایط داشت. بنابراین در این قسمت نمیتوان بهبود خاصی در میزان مشارکت خودروها ایجاد کرد و بهبیان شفافتر، نمیتوان در این قسمت کمکی به کاهش آلودگی هوا کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که بالاخره معاینه فنی، راهکار مؤثر کاهش آلودگی هوا خواهد بود یا خیر تصریح کرد: با توجه به بررسی یکی از پارامترهای موجود در ارزیابی معاینه فنی مشخص شد، درصورتیکه پارامتر سطح مشارکت در معاینه فنی، به عالیترین سطح ممکن برسد، نهایتاً اجرای این طرح باعث کاهش ۱.۷۵ درصدی ذرات معلق شهر (معادل ۰.۶ میکروگرم بر مترمکعب) تهران خواهد شد. این مسئله نشان میدهد که کنترل آلایندگی خروجی خودروها در بستر فعلی معاینه فنی، بهتنهایی نمیتواند کاهش محسوسی در آلودگی هوای تهران ایجاد کند، ازاینرو باید بهدنبال افزایش قابلیتها و فاکتورهای کنترلی معاینه فنی بود تا اثرگذاری بیشتری در کاهش آلودگی هوای تهران داشته باشد.
بیشتر بخوانید: تقلب در معاینه فنی خودروهای سنگین گره آلودگی هوای تهران به دستان معاینه فنی باز نمیشوداگر معاینه فنی فعلی به عالیترین سطح ممکن خود ارتقاء یابد، نهایتاً باعث کاهش ۲.۸ درصدی ذرات معلق شهر تهران خواهد شد. بنابراین باید بهدنبال اصلاح ساختار فعلی معاینه فنی بود.
یک پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد: ارزیابیهای کارشناسی نشان میدهد که اگر معاینه فنی فعلی به عالیترین سطح ممکن خود ارتقاء یابد، نهایتاً باعث کاهش ۲.۸ درصدی ذرات معلق شهر تهران خواهد شد. بنابراین باید بهدنبال اصلاح ساختار فعلی معاینه فنی بود تا اثرگذاری بیشتری در کاهش الودگی هوای تهران داشته باشد.
محمد کاظمی توضیح داد: کلانشهر تهران همواره در طول سالیان گذشته با مشکل آلودگی هوا درگیر بوده است. این معضل بهعنوان یکی از چالشهای زیستمحیطی کشور است که توجهات زیادی را از سوی مردم و مسئولین به خود جلب کرده است. همین مسئله باعث شد که نهادهای مسئول بهمنظور حل این مشکل، بهدنبال راهکارهایی برای کاهش آلودگی هوا باشند.
وی تاکید کرد: از طرفی در سالهای اخیر با توجه به اینکه بودجههای دولتی برای اجرای این راهکارها محقق نشد، دستگاههای مسئول ازجمله شهرداری تهران بهدنبال راهکارهایی بودند که هزینه قابلملاحظهای درپی نداشته باشد. ازاینرو از آبان ۹۵ طرحی تحت عنوان فاز اول طرح کاهش اجرایی شد و در آبان امسال نیز فاز دوم این طرح شروع شد. در فاز دوم طرح کاهش، معاینه فنی تمامی خودروهای سواری و سنگین در تمام سطح شهر تهران کنترل میشود و درصورت نداشتن گواهی معاینه فنی، مشمول جریمه ۵۰هزار تومانی خواهند شد.
این پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست ادامه داد: با توجه به اینکه این طرح بر پایه معاینه فنی خودروها استوار است، بررسیهایی درخصوص میزان تأثیرگذاری معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا صورت گرفت. در این بررسیها نشان داده شد که با اجرای فعلی معاینه فنی، تنها ۱/۵ درصد ذرات معلق شهر تهران کاهش مییابد. از آنجاییکه ذرات معلق، عامل اصلی آلودگی هوای تهران هستند، بنابراین طرح کاهش فعلی نمیتواند کمک قابلتوجهی به بهبود کیفیت هوای تهران کند.
کاظمی تاکید کرد: حال سؤال اینجاست که آیا میتوان با بهبود وضع فعلی معاینه فنی، میزان اثرگذاری آن را بیشتر کرد؟ برای پاسخگویی به این سؤال لازم است بدانیم که در این بررسی میزان اثرگذاری سیستم معاینه فنی، سه پارامتر اساسی شامل سطح مشارکت، درصد خودروهای دارای مشکل و تعمیرات خوب مورد بررسی دقیقتری قرار گرفتند. ازاینرو اولین و سادهترین راه برای بهبود وضعیت طرح کاهش مبتنی بر معاینه فنی، بهبود وضعیت سه پارامتر مذکور در اجرای این طرح است.
وی افزود: در ارزیابیهای قبلی مشخص شد که ارتقا درصد مشارکت خودروها در معاینه فنی در بهترین حالت تنها میتواند کاهش ۱.۷۵ درصدی ذرات معلق را بههمراه داشته باشد. لذا لازم است که در این بخش به جزییات تأثیر افزایش درصد خودروهای مشکلدار و تعمیرات خوب پرداخته شود.
این پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست در پاسخ به این که سختتر کردن حدود مجاز آلایندگی چه میزان به اثرگذاری معاینه فنی کمک میکند گفت: یکی از مهمترین مسائلی که باید در اثرگذاری معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا توجه شود، این است که با انجام معاینه فنی، تنها درصد مشخصی از خودروها باید برای تعمیر اقدام کنند که این خودروها بهنام خودروهای دارای مشکل شناخته میشوند. زمانیکه این خودروها با تعمیر ایرادات وارده، مجدداً به معاینه فنی مراجعه میکنند، میزان آلایندگی آنها کاهش مییابد و این مسئله باعث کاهش آلودگی هوا خواهد شد.
کاظمی ادامه داد: بنابراین افزایش تعداد این دسته از خودروها میتواند میزان بیشتری از آلایندگی خودروها را کاهش دهد که افزایش این خودروها نیز وابسته به کاهش و سختگیرانهتر شدن حدود مجاز آلایندگی خواهد بود. به همین منظور لازم است، امکان این تغییر بررسی شود که بررسیهای کارشناسی نشان میدهد، این تغییر به دو دلیل امکانپذیر نخواهد بود؛ همخوانی و نزدیک بودن حدود مجاز در ایران و اتحادیه اروپا و افزایش تعداد خودروهای مردودی و بهتبع آن، ایجاد تنشهای اجتماعی و اختلال در بخش حملونقل شهری.
وی نتیجه گرفت: بنابراین در این بخش از معاینه فنی نمیتوان تغییری ایجاد کرد و همچنان میزان تأثیرگذاری معاینه فنی در کاهش محسوس آلودگی هوا چشمگیر نخواهد بود.
بیشتر بخوانید: معاینه فنی راهکاری موثر برای کاهش آلودگی هوااین پژوهشگر حوزه سیاستگذاری محیط زیست در پاسخ به این که آیا افزایش تعمیرات خوب میتواند اثرگذاری معاینه فنی را بیشتر کند گفت: همانطوریکه اشاره شد، خودروهای دارای مشکل باید با انجام تعمیرات لازم برای مراجعه مجدد به مراکز معاینه فنی اقدام کنند. اما این تعمیرات ممکن است هزینههای زیادی را برای مردم درپی داشته باشد، ازاینرو عدهای تنها به تعمیر آنی خودرو با هزینه اندک اکتفا میکنند. ازطرفی برخی خودروها با توجه به اینکه عمر مفید خود را سپری کردهاند، هرچند اقدام به تعمیرات خوب کنند، اما با توجه به اینکه خودرو کارایی مناسبی ندارد، تعمیرات صورتگرفته در فاصله بین معاینه فنی سالانه، پابرجا نخواهد بود.
کاظمی افزود: ستاد معاینه فنی با انجام تستهای کنار جادهای از خودروهای سنگین متوجه مفهوم تعمیرات بد شده است. در آخرین بررسیها مشخص شد که حدود ۳۰ درصد از این خودروها، با وجود داشتن برگه معاینه فنی، قادر به رعایت حدود آلایندگی نیستند. این مسئله نشان میدهد که درصد قابلتوجهی از خودروها در مراجعه مجدد، اقدام به تعمیر آنی خودروی خود کردهاند و یا خودروی آنها کارایی لازم را ندارد. بنابراین درصورتیکه بتوان بررسی سیار معاینه فنی را بهصورت یک سیاست مشخص و دقیق تدوین کرد، میتوان با اجرای کامل این سیاست، میزان تعمیرات بد را کاهش داد. محور اصلی این سیاست، جریمه خودروهایی است که بهعنوان خودروهای دارای تعمیرات بد شناخته میشوند. با اجرای کامل این سیاست و به صفر رساندن تعمیرات بد، معاینه فنی باعث حذف ۲/۲ درصدی ذرات معلق خواهد شد که این مقدار نیز مطلوب نیست.
وی در پاسخ به این پرسش که بالاخره معاینه فنی، راهکار مؤثر کاهش آلودگی هوا خواهد بود یا نه گفت: بررسیهای صورتگرفته درخصوص افزایش تأثیرگذاری معاینه فنی در کاهش آلودگی هوای تهران نشان میدهد که افزایش تعداد خودروهای مشکلدار با توجه به وضعیت موجود استانداردهای آلایندگی ممکن نیست. همچنین افزایش درصد مشارکت و تعمیرات خوب بهترتیب کاهش ۱.۷۵ و ۲.۲ درصدی در انتشار ذرات معلق شهر تهران خواهد شد. همچنین با بهبود تلفیقی هر سه پارامتر، اجرای این طرح باعث کاهش ۲.۸ درصدی ذرات معلق شهر تهران (معادل ۱ میکروگرم بر مترمکعب) خواهد شد. بنابراین بررسیهای انجامشده نشان میدهد که ساختار فعلی معاینه فنی با کنترل حدود آلایندگی خودروها بهتنهایی نمیتواند کاهش محسوسی در آلودگی هوای تهران ایجاد کند. همچنین بهبود وضعیت فعلی پارامترهای معاینه فنی با ساختار مذکور هم نمیتواند میزان اثرگذاری معاینه فنی را در کاهش آلودگی هوا، افزایش چشمگیری دهد. لذا باید با افزایش قابلیتها و فاکتورهای کنترلی معاینه فنی، بهدنبال اصلاح ساختار فعلی بود تا اثرگذاری بیشتری در کاهش آلودگی هوای تهران داشته باشد.
با سلام.بنده به عنوان شخص فعال در زمينه معاينه فني ،فقط جيب عده اي كه تونستن با رانت و پارتي مجوز بگيره پر ميشه وگرنه هيچ تاثيري در آلايندگي هوا و غيره با اين روند ندارد.پروسه معاينه فني ونحوه انجام تست ها بايد عوض شود كه دخالت نيروي انساني به صفر برسد.معاينه فني ها با اين روند سليقه اي عمل كرده و با تغيير در نتايج آزمون به عنوان يك بنگاه اقتصادي عمل ميكنند.يعني اپراتور دستگه تصميم ميگيرد كه يك خودرو تست ها رو پاس كنه يا نكنه البته درقبال گرفتن هزينه اضافي.به اميد رواج فرهنگ كشور دوستي و انسان دوستي در كشورمان.