افتتاح بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی در ایران

زیست آنلاین: در روزگار کنونی، بنزین به عنوان استراتژیک ترین محصول حاصل از نفت خام نقش مهمی در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهتگی و ... دارد. با توجه به اینکه تولید بنزین فرایند پیچیده ای داشته و در تولید آن اقدامات عملیاتی، فنی و تکنولوژیکی مختلفی انجام می شود، استفاده بهینه از آن از اهمیت بسزائی برخوردار است.

در جوامع مختلف، میزان تولید و مصرف این کالای استراتژیک همواره تحت کنترل بوده و تعادلی نسبی بین این دو برقرار می باشد به نحوی که با توجه به هزینه های عملیاتی و فنی هر چه میزان مصرف بنزین از تولید آن کمتر باشد، منافع اقتصادی کشورها بیشتر خواهد بود.

علاوه بر نفت خام، میعانات گازی یا condensate نیز می تواند به عنوان خوراک پالایشگاه مورد استفاده قرار گرفته و با فراورش آن، محصولات با کیفیت نفتی مانند بنزین، نفتا و گازوئیل تولید شود. در همین رابطه، پالایشگاه ستاره خلیج فارس با ظرفیت بیش از ۳۶۰ هزار بشکه در روز می تواند روزانه حدود ۴۰ میلیون لیتر بنزین یورو ۵ را تولید نموده و کشور را از وابستگی به واردات بنزین بی نیاز نماید.

مختصری درباره پالایشگاه ستاره خلیج فارس

پالایشگاه ستاره خلیج فارس، در غرب شهرستان بندرعباس واقع شده و خوراک خود را از طریق یک خط لوله قطور و طولانی به طول ۳۸۸ کیلومتر و با ظرفیت بسیار زیاد ۵۰۰ هزار بشکه از مخازن زیر زمینی میدان پارس جنوبی تآمین می نماید.  این پالایشگاه در سال ۱۳۸۵ موجودیت یافته و به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی خار میانه در زمینی به مساحت ۷۳۰ هکتار بنا شده است. بنزین، گازوئیل، نفت سفید، گاز مایع، گوگرد و سوخت جت محصولات ابر پالایشگاه ستاره خلیج فارس می باشند. فاز اول این پالایشگاه با تولید ۱۲ میلیون لیتر بنزین در سال ۱۳۹۶ و فاز دوم آن در تیر ماه  سال ۱۳۹۷ به بهره برداری رسید و  تولید بنزین را به ۳۰ میلیون لیتر در روز رساند. در حال حاضر با افتتاح فاز سوم تولید بنزین پالایشگاه به ۴۵ میلیون لیتر در روز با استاندارد یورو ۵ رسیده که حدود ۵۰ درصد تولید بنزین کشور می باشد. با این میزان تولید بنزین، ایران به صادر کننده این کالا تبدیل شده است.

فواید تولید بنزین یورو ۵ و استاندارد آلایندگی اروپا

استانداردهای آلایندگی اروپا میزان بیشینهٔ مجاز برای انتشار گازهای آلایندهٔ خودروهای نو که در کشورهای اتحادیه اروپا فروخته می‌شوند را، تعریف می‌کند. این استاندارد، انتشار اکسیدهای نیتروژن (NOx)، هیدروکربن‌ها (THC)، هیدروکربن‌های بدون متان (NMHC)، مونوکسید کربن (CO) و ذرات معلق (PM) را دربردارد. برای گونه‌های مختلف خودرو استانداردهای گوناگونی در نظر گرفته می‌شود.

استاندارد بودن یک موتور با تست موتور در یک چرخه آزمون معین، بررسی می‌شود. موتورهایی که با این استاندارد مطابقت نداشته باشند قابل فروش در اروپا نیستند. اما استانداردهای جدید برای خودروهای قبلی اعمال نمی‌شود. هیچ اجباری برای به کارگیری یک تکنولوژی خاص وجود ندارد؛ اگرچه برای تعیین استاندارد، قابلیت‌های تکنولوژی‌هایی که در دسترس هستند در نظر گرفته می‌شود. مدل‌های کاملاً جدید تکنولوژی باید آخرین استانداردها را رعایت کنند، اما تغییر اندک در یک تکنولوژی که در حال تولید است می‌تواند با همان استاندارد قبلی کار کند.

انتشار CO۲

در اتحادیه اروپا حمل و نقل جاده‌ای ۲۰٪ از کل دی اکسید کربن (CO۲) را منتشر می‌کنند، که سهم خودروهای سواری در آن ۱۲٪ است. در پیمان کیوتو کاهشی ۸ درصدی از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۸–۲۰۱۲ برای انتشار این گاز تعیین شده‌است. نسبت مشارکت حمل و نقل جاده‌ای برای انتشار گاز CO۲ به تندی رو به افزایش، از ۲۱٪ در سال ۱۹۹۰ تا ۲۸٪ در سال ۲۰۰۴، اما تاکنون هیچ محدودیتی برای انتشار CO۲ برای خودروها تعیین نشده‌است. امروزه سهم حمل و نقل جاده‌ای اروپا در انتشار این گاز نسبت به کل انتشار در دنیا ۳٫۵٪ است. البته باید اطلاعات مربوط به هر خودرو به مشتریان داده شود تا مشتریان بتوانند برای خرید تصمیم‌گیری کنند. در انگلستان این اطلاعات با تصاویر رنگی نمایش داده می‌شوند تا عموم مردم متوجه شوند.

مراحل و چارچوب قانونی آلاینده های سمی در اتحادیه اروپا

مراحل عبارتند از استانداردهای سوخت یورو ۱، یورو ۲، یورو ۳، یورو ۴ و یورو ۵ برای خودروهای سبک. برای خودروهای سنگین به جای عدد از شماره‌های رومی استفاده می‌شود (یورو I، یورو II و غیره).

خلاصه‌ای از استانداردها، زمان اجرا در اتحادیه اروپا و وسایل نقلیهٔ هدف در ادامه می‌آیند:

    یورو ۱ (۱۹۹۳) برای خودروهای سواری و تراکتورهای سبک
    یورو ۲ (۱۹۹۶) برای موتور سیکلت
    یورو ۳ (۲۰۰۰) برای موتور سیکلت
    یورو ۴ (۲۰۰۵) برای همهٔ وسایل نقلیه
    یورو ۵ (۲۰۰۸/۹) برای وسایل نقلیه مسافری وتجاری سبک
    یورو ۶ (۲۰۱۴) برای وسایل نقلیه مسافری وتجاری سبک

در زمینه سوخت‌ها، رهنمودهای زیست‌سوخت (biofuel) سال ۲۰۰۱ می‌گوید ‎۵٫۷۵٪ سوخت فسیلی باید به تا پایان سال ۲۰۱۰ با زیست‌سوخت جایگزین شود.

مراحل استاندارد در ایران

دولت جمهوری اسلامی ایران در راستای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا، جدول زمانی استاندارد حد مجاز آلایندگی انواع خودروهای بنزینی، گازوئیلی و دوگانه سوز ساخت داخل و وارداتی و موتورسیکلت‌ها را تعیین کرد. بر این اساس، استاندارد حد مجاز آلایندگی خودروهای سبک، سنگین و نیمه سنگین در سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ یورو ۲ خواهد بود. اما طی سال‌های ۱۳۹۱، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ این خودروها باید استاندارد یورو ۴ را کسب کنند. موتورسیکلت‌های چهار زمانه نیز تا سال ۱۳۹۳ فرصت دارند استاندارد یورو ۲ را کسب کنند. پس از آن یعنی از سال ۱۳۹۴ استاندارد جاری کشور مطابق با استاندارد حد مجاز آلودگی جاری در کشورهای اروپایی، یورو ۶ خواهد بود.

همه خودروسازان مکلفند از ۲۹ دی ماه ۱۳۹۰ تا پایان سال ۹۱ استاندارد تولید خودرو خود را از یورو ۲ به یورو ۴ ارتقا دهند. پیش از این بنابر مصوبه قبلی در سال ۱۳۸۴ هیئت وزیران، برای خودروهای سبک و سنگین تا سال ۱۳۸۸ یورو ۲، از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ یورو ۳ و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ یورو ۴ در نظر گرفته شده‌بود.

به همین منظور پروژه‌های افزایش کیفیت سوخت، تعریف و در حال اجرا می‌باشند و قرار است از نیمه دوم سال ۱۳۹۰ به تدریج محصولات با کیفیت EU IV (یورو ۴) و EU V (یورو ۵) به بازار عرضه شود. البته قرار بود حداقل به میزان ۸ میلیون لیتر در روز سوخت مطابق با یورو ۵ حداکثر تا پایان خرداد سال ۱۳۹۰ در تهران در جایگاه‌های سوخت عرضه شود. در این صورت میزان بنزن موجود در بنزین و گوگرد موجود در گازوییل نیز بسیار کاهش می‌یابد. البته این مسئله محقق نشد ولی پیش بینی می‌شود از اوایل سال ۱۳۹۱ با اجرا، تکمیل و بهره‌برداری از چند طرح جدید پالایشگاهی بخش عمده‌ای از بنزین کشور با استاندارد یورو ۴ توزیع شود.