ملخ های صحرایی به عنوان یکی از مضرترین آفت های کشاورزی شناخته می شوند زیرا در طول عمر خود ۵۰۰ گرم انواع محصولات زراعی و باغی را مصرف می کنند و می توان گفت استان فارس به علت تنوع آب و هوایی و تولید محصولات مختلف زراعی و باغی بهترین مکان برای زیست این آفت است. این بار، ملخ ها سر از اردبیل و گلستان درآوردند و به زمین های کشاورزی حمله کردند، رسیدن ملخ ها به استان های شمالی و شمال غربی به منزله هشداری مهم است که باید متولیان آن را جدی بگیرند.
تاریخ انتشار :يکشنبه ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۸ ساعت ۰۲:۰۰
کد مطلب : 80741
از بهمن سال ۹۷ تاکنون در استان فارس اقدامات مختلفی برای مبارزه با ملخ صحرایی صورت گرفته است علاوه بر سمپاشی زمینی وجود ۲ آمادگاه برای سمپاشی هوایی نیز موجب شد حرکت ملخ های صحرایی و پوره های آنان محدود و محدودتر شود.
نوزاد حشرات را که از نظر شکل شبیه والدین هستند و تنها از نظر جثه کوچک ترند پوره می‌نامند.
مبارزه ادامه داردمدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: نزدیک به ۳ هزار هکتار از اراضی استان فارس با هدف مقابله با ملخ صحرایی سم پاشی شد و مقابله با پوره های ملخ صحرایی نیز همچنان ادامه دارد.
حمید دبیری با اشاره به اینکه مقابله با پوره های ملخ صحرایی در ۲ شهرستان استان فارس صورت گرفت اضافه کرد: شهرستان های زرین دشت و لارستان مناطقی از فارس بودند که مورد هجوم پوره های ملخ صحرایی قرار گرفتند.
وی افزود: پیشتر در شهرستان زرین دشت بیش از ۱۱۰ هکتار از اراضی منابع طبیعی مورد سم پاشی قرار گرفت و در شهرستان لارستان نیز بیش از ۶۲ هکتار از اراضی این شهرستان سمپاشی شده بود لیکن مبارزه ادامه داشت و بیست و یکم اردیبهشت در زرین دشت ۳۰ هکتار و در لارستان نیز ۲۴ هکتار سم پاشی شد.
او درباره مبارزه با این آفت در سایر شهرستان های فارس گفت: در شهرستان داراب ۲۰ هکتار سم پاشی صورت گرفته است و امروز(بیست و دوم اردیبهشت) نیز۱۰۰ هکتار رصد و پایش و سمپاشی شد.
دبیری با بیان اینکه مبارزه با پوره های ملخ صحرایی همچنان ادامه دارد بیان کرد: براساس اعلام سازمان جهانی فائو(سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد) شاهد فعالیت دوباره ملخ های صحرایی از ابتدا تا پانزدهم خرداد ۹۸ خواهیم بود.
وی همچنین وعده مبارزه با ملخ های صحرایی در مرز استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد داد و اضافه کرد: به علت وجود دشت های وسیع در فارس مبارزه با این آفت همچنان ادامه خواهد داشت و حتی با دسته های کوچک نیز مبارزه صورت می گیرد.
دبیری اضافه کرد: اراضی کشاورزی استان فارس پس از هجوم ملخ های صحرایی و پوره های این آفت آسیبی ندیده است و سمپاشی هایی که انجام شده است نیز در اراضی منابع طبیعی است و خسارتی را متوجه اراضی کشاورزی نکرده است.
پوره ها منشا داخلی دارندمعاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی فارس گفت: پوره های ملخ های صحرایی که وارد استان فارس شدند پوره هایی بودند که پس از هجوم ملخ های صحرایی در داخل کشور تخم ریزی کردند.
حسین پژمان اضافه کرد: همان گونه که پیش بینی شده بود پوره هایی ملخ های صحرایی از اواخر فروردین سر از تخم بیرون آوردند و حرکت خود را آغاز کرده اند. در شهرستان های استان فارس جمعیت هایی که دیده شده اند به میزانی نبوده است که نیاز به سمپاشی هوایی داشته باشند لیکن گروه های مختلفی با رصد و پایش مزارع و منابع طبیعی استان تلاش کردند تا کمترین آسیب به مزارع و منابع طبیعی وارد شود.
او بیان کرد: در استان هرمزگان نیز مقابله با پوره هایی که از تخم خارج شده اند در حال انجام است.
ملخ‌های زرد رنگ صحرایی (دریایی)، گروهی از ملخ‌های پرنده هستند که بزرگی آنها به ۱۵سانتی‌متر می رسد و در زمره مضرترین حشرات به شمار می آیند.
هشدار! ملخ ها به گلستان و اردبیل رسیدندبارندگی های مناسب چند ماه گذشته پس از سال ها خشکسالی ایران و برخی کشورهای همسایه هم با خود نعمت آورد و هم نغمت و سختی، سیل و هجوم ملخ های صحرایی از جمله پیامدهای منفی بارش ها در ایران بود که زیان های بسیاری بر جا گذاشت.ملخ ها این بار سر از اردبیل و گلستان درآوردند و به زمین های کشاورزی حمله کردند، رسیدن ملخ ها به استان های شمالی و شمال غربی به منزله هشداری مهم است که باید متولیان آن را جدی بگیرند.
در شرایطی که هنوز استان های جنوبی کشور با معضل ملخ های صحرایی دست و پنجه نرم می کنند و دسترنج کشاورزان این مناطق در معرض تهدید قرار دارد، این روزها از گلستان و اردبیل خبر می رسد که ملخ ها به این استان ها رسیدند و در زمین های کشاورزی برخی مناطق از جمله آق قلا و پارس آباد جولان می دهند.
هجوم ملخ ها به اردبیل سرد و کوهستانی و استان سرسبز گلستان نشانه این است که هیچ جای کشور از این آفت در امان نیست و همه استان ها در معرض خطر بلای ملخ های صحرایی قرار دارند.
در مورد هجوم ملخ های صحرایی به ایران علت های گوناگونی مطرح است از حمله بیوتروریسمی گرفته تا بارندگی های مناسب اواخر سال ۹۷ و فروردین ۹۸؛ سخن گفتن از اسباب و عوامل هجوم ملخ ها در این شرایط دردی دوا نمی کند، مهم اکنون ریشه کنی و نابودی این بلاست، مقوله ای که به مدیریت هدفمند در کنار بسیج امکانات همه دستگاه ها نیاز دارد.
دو روز از هشدار سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در اوایل بهمن ۹۷ به ایران نگذشته بود که پای و بال ملخ های صحرایی از صحرای آفریقا، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و عمان به ایران باز شد و در دسته های چند صد هزار تایی و میلیونی استان های خوزستان، بوشهر، هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان و فارس را درنوردیدند.
ملخ های های صحرایی به عنوان زیان بارترین گونه از این دسته، روزانه تا چند برابر وزن خود علوفه، غلات، صیفی حتی علف هرز می خورند و به قول معروف هر چه را که قابل خوردن باشد از بین می برند و می خوردند.
خوشبختانه مسوولان کشور، هشدار فائو را جدی گرفتند و از همان زمان مبارزه با ملخ های صحرایی را در کانون توجه قرار دادند اما با این وجود به علت شدت و فراوانی هجوم ملخ ها و درگیر بودن مناطق وسیعی از کشور با این آفت کار مبارزه و سمپاشی کانون ها هنوز هم ادامه دارد.
در این شرایط برای جلوگیری از آلودگی و وارد آمدن خسارت به زمین های کشاورزی و منابع طبیعی دیگر استان ها ایجاد سدهای مقابله با هجوم ملخ های صحرایی بسیار ضروری است و باید همه امکانات دستگاه های متولی و غیر متولی از جمله مدیریت بحران برای انجام این ماموریت مهم بسیج شود.
تامین هواپیمای سمپاش، سموم مورد نیاز برای از بین بردن ملخ ها، به کارگیری نیروهای آموزش دیده و مهم تر از همه برنامه ریزی مسنجم و هدفمند در کنار مبارزه مستمر و اصولی با آفت از گسترش و ورود ملخ های صحرایی به دیگر استان های کشور جلوگیری می کند و در مهار این بلا بسیار کارساز خواهد بود.
بنابر گزارش، از استان های درگیر ملخ صحرایی، اگرچه مبارزه همچنان جریان دارد اما ریشه کنی این آفت نیازمند تخصیص اعتبار و توجه بیشتر مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و ستاد مدیریت بحران است.
بیش از سه ماه از هجوم ملخ ها به ایران می گذرد و ورودشان به استان های شمالی و شمال غربی گویای این است که روز به روز به سطح و گستره آلودگی ها افزوده می شود و عملیات مبارزه باید با ابزارهای پیشرفته و مدیریت علمی مسنجم انجام شود تا جلو پیشروی آنها گرفته شود.
بر اساس آمارها، هشت شهرستان سیستان و بلوچستان آلوده به ملخ های صحرایی شده اند و عملیات مبارزه در بیش از ۱۴۷ هزار و ۵۰۰ هکتار از زمین های این استان اجرا شده که با توجه به جمعیت ملخ ها و گستره بالای کانون های آلوده نیاز است این کار ادامه داشته باشد و در صورت مقابله نکردن به موقع با این آفت مخرب اندک کشاورزی منطقه نیز از بین می رود.
ایران از دو جبهه جنوب و جنوب شرقی از عربستان، عمان، قطر، امارات متحده، کویت، هند و پاکستان همیشه مورد تهدید این آفت بوده و همچنین در برخی از مناطق جنوبی کشور از جمله جازموریان، چابهار و ایرانشهر ملخ های صحرایی در چند سال اخیر پس از ورود به کشور تخم ریزی کرده و به صورت انفرادی زیست می کنند و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی افزایش تراکم پیدا خواهند کرد.
خشک شدن پوشش گیاهی سبب مهاجرت ملخ های بالدار از مناطق یاد شده به سمت مکان های داخلی عربستان و مناطق شمالی و بخش هایی از امارات متحده عربی شده و خشک شدن پوشش گیاهی، بالا بودن تراکم آفت در نسل دوم و شروع مبارزه باعث حرکت ملخ های بالدار بر اساس جریان وزش باد به سمت شمال و ورود آن به مناطق جنوبی ایران شده است.
پوشش گیاهی مناسب و سبز، بارش های خوب، آب و هوای مناسب، بافت خاک نرم و مناسب باعث شده آفت بتواند در مناطقی که فرود آمده مستقر و به جفتگیری و تخم ریزی بپردازد.
به گفته برخی مسئولان و مردم سیستان و بلچوستان، جای نگرانی است با وجود اطلاع مسئولان از ضرر و زیان گسترده ملخ ها وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفظ نباتات کشور و مدیریت بحران کشور پس از چند ماه از هجوم ملخ های صحرایی به تازگی (نیمه دوم اردیبهشت) اعتبار ملی مقابله با این آفت را اختصاص داده است.
این در حالی است که برای جلوگیری از خسارت ملخ های صحرایی به ابزار و تجهیزات لازم، نیروی انسانی کافی و اعتبار کافی نیاز است رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان با اعلام بسیج امکانات علیه ملخ صحرایی گفت: ۵۰ هزار و ۱۶۰ هکتار از مراتع شهرستان های کنارک، فنوج، چابهار، قصرقند، نیکشهر، دلگان و ایرانشهر علیه این آفت سمپاشی شده است.
غلام حیدر زورقی اظهار کرد: روند رو به رشد سطح مبارزه با ملخ صحرایی در سیستان و بلوچستان نشان از هجوم بیشتر دسته های ملخ از آن سوی مرز و استان های دیگر دارد.
وی ادامه داد: با توجه به اهمیت تامین امنیت غذایی، این سازمان با تمام امکانات در حال سمپاشی مناطق آلوده به این آفت است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان بیان کرد: ۱۷ هزار و ۸۴۰ هکتار از سطح سمپاشی شده مراتع در جنوب استان علیه ملخ پوره و ۳۲ هزار و ۲۶۰ هکتار علیه ملخ بالدار بوده است.
وی افزود: شهرستان های کنارک و ایرانشهر به ترتیب با ۱۴ هزار و ۸۴۰ هکتار و ۱۱ هزار و ۲۶۰ هکتار بیشترین سطح مبارزه با ملخ صحرایی سیستان و بلوچستان را به خود اختصاص داده اند.
زورقی بیان کرد: براساس اعلام سازمان خواروبار کشاورزی(فائو) حمله ملخ صحرایی در این استان همچنان ادامه دارد.
در بوشهر معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اعلام کرد: با توجه به گستره وسیع و حجم حمله ملخ ها به مناطق مختلف استان همکاری مردم برای مبارزه با این آفت ضروری است.
خسرو عمرانی گفت: اکنون سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر از آخرین نقطه شمالی این استان در مرز مشترک دیلم با استان های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد تا شهرستان دیر در جنوب درگیر مبارزه با ملخ های صحرایی است.
وی اضافه کرد: تاکنون تنها شهرستان های کنگان، جم و عسلویه در جنوب استان آلوده به آفت ملخ صحرایی نشده اند و بیشترین سطح آلودگی در شهرستان های دیلم و دشتستان است. با توجه به گستردگی و سخت گذر بودن مناطق و حجم بالای آلودگی حضور مردم در کنار نیروهای جهاد کشاورزی استان برای سمپاشی در گستره بیشتر ضروری است.
عمرانی تاکید کرد: مردم باید در تامین تراکتور، سمپاش و نیروی کار سازمان جهاد کشاورزی را یاری کنند برای این کار می توانند به مراکز جهاد کشاورزی به ویژه مراکز مربوط به نقاط آلوده مراجعه کنند.
وی گفت: دستگاه‌هایی مانند سمپاش پشت تراکتوری و فرغونی برای کارهای مبارزه ای مورد نیاز است و انتظار می رود شهرداری ها و دهیاری ها به ویژه با امکانات خود به کمک جهاد کشاورزی بیایند.
عمرانی یادآور شد: اکنون ۲۵ گروه سمپاش در استان بوشهر به مبارزه با آفت ملخ فعال و تاکنون ۹ هزار لیتر سم مصرف شده است. همه تلاش سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر این است که با استفاده از توان مردم به ویژه در مناطق آلوده استان به مرحله خسارت وارد نشویم و از هجوم دسته های ملخ به استان های همجوار نیز جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه احتمال آلودگی بیشتر مناطق در مهرماه به آفت ملخ صحرایی وجود دارد گفت: با توجه به وجود احتمال ورود دسته های جدید این آفت به کشور، همکاری همه دستگاه های اجرایی، نیروهای نظامی و انتظامی و مردم برای مبارزه ضروری است.
عمرانی یادآور شد: اکنون تنها ۱۰ روز فرصت مبارزه با پوره های ملخ ها وجود دارد و پس از آن دیگر از دسترس خارج می شوند و با توجه به اینکه احتمال ورود ملخ های صحرایی به مناطق مسکونی وجود دارد انتظار می رود دانشگاه علوم پزشکی و شبکه های بهداشت و درمان در این زمینه بیشتر رصد کنند.
وی گفت: براساس اعلام سازمان فائو در حالت خوشبینانه ملخها ۴ یا ۵ سال آینده مهمان استان بوشهر هستند این ملخ همه گیاهان سر راه خود را می خورند.
بر اساس اعلام مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان فارس، با توجه به دیدن شده پوره ملخ صحرایی (بچه ملخ) در شهرستان های لارستان و زرین دشت، ۹۳ هکتار از اراضی این استان برای مقابله با این آفت سمپاشی شد.
حسین دبیری گفت که عملیات سمپاشی در ۱۸ هکتار از اراضی شهرستان لارستان، ۱۰هکتار اراضی شهرستان زرین دشت و ۶۵ هکتار از مزارع سایر شهرستان های فارس که احتمال آسیب رساندن این آفت به محصولات کشاورزی آنها وجود دارد، صورت گرفته است.
در هرمزگان نیز مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان گفت که در سه ماهه گذشته عملیات کنترل، پاکسازی و مبارزه با ملخ های بالدار صحرایی در سطح حدود ۴۰ هزار هکتار از عرصه های طبیعی اطراف زمین های کشاورزی این استان انجام شده است.
حمید دولتی اظهار کرد: عملیات سم پاشی علیه این آفت خطرناک و ویران کننده با استفاده از ناوگان هوایی و سم پاش های وانتی و دستی از زمین و هوا ادامه دارد.
وی با اشاره به فرود دسته های ملخ در مناطق مختلف هرمزگان افزود: نزدیک به ۵۰۰ نیرو ( شامل کارشناس، ردیاب، راننده و سم پاش) با استفاده از دهها دستگاه وانت، تراکتور و موتورسیکلت بطور دائم برای نابودی بچه ملخ های تازه متولد شده و همچنین جلوگیری از حرکت دسته های میلیونی ملخ های بالغ به سمت مزارع کشاورزی و حتی باغ ها درحال فعالیت هستند.
دولتی یادآور شد: جدیدترین ریزش دسته های ملخ صحرایی بالدار از شرق بندرعباس، میناب، رودان و حاجی آباد گزارش شده که به مرور با خروج از هرمزگان وارد استانهای همجوار از جمله سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان و فارس می شوند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان بیان کرد: اکنون عملیات مبارزه با ملخ های بالدار صحرایی در استان های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، جنوب استان کرمان، بوشهر، فارس و این استان درحال انجام است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز از شناسایی یک کانون ملخ صحرایی در قالب ۴۰ هکتار زمین در منطقه کهنو شهرستان نهبندان خبر داد و گفت: به نظر می رسد ملخ ها از جنوب کرمان وارد نهبندان در خراسان جنوبی شده اند و از صبح امروز تاکنون با همکاری اداره منابع طبیعی و آبخیزداری ۳۰۰ هکتار از مراتع شهرستان رصد و دیده بانی شده است.
مهدی عصمتی پور افزود: سم پاشی ملخ ها با دستگاه های یو. ال. وی در منطقه آغاز شده است.
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور نیز پنجشنبه (۱۹ اردیبهشت) در کرمان گفت که مبارزه با ملخ های صحرایی در ۱۶۴ هزار هکتار از زمین های کشور انجام شده و طبق پیش بینی فائو این کار باید در سطح ۳۴۵ هزار هکتار اجرایی شود.
محمدرضا درگاهی در نشست شورای هماهنگی مدیریت بحران استان کرمان که با محوریت «مقابله با ملخ های صحرایی» برگزار شد، افزود: به شش استان جنوبی کشور که احتمال خطر می دادیم، اعلام شد تا همه ظرفیت های سازمان را در راستای مبارزه با ملخ صحرایی به کار گیرند.
وی با بیان اینکه نخستین ریزش ملخ های صحرایی در بندر نخیلو هرمزگان بود و فوری مراحل مبارزه متعدد با این آفت در استان ها انجام شد تا از شدت آن کاسته شود اظهار کرد: ۱۴۰مورد هجوم ملخ در کشور ثبت شده که دسته های آنها از یک هزار تا چند میلیونی بودند.
درگاهی افزود: اعتباری که برای مبارزه با این آفت اختصاص می یابد استانی است و فرمانداران باید در شوراهای برنامه ریزی، اعتبارات حفظ نباتات را کامل ببینند. یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان اعتبارات حفظ نباتات سال گذشته به جنوب و ۹۰۰ میلیون تومان نیز به شمال استان کرمان اختصاص یافت.
او همچنین در جیرفت گفت که وزارت کشور برای کمک به روند مبارزه با ملخ های صحرایی، ۱۰ میلیارد تومان اعتبار در اختیار جهاد کشاورزی قرار داده که در روزهای آینده بین استان های درگیر هجوم ملخ های صحرایی توزیع می شود.
درگاهی ادامه داد: اکنون بیش از یک هزار نفر از کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان ها درگیر مبارزه با ملخ صحرایی هستند. تقریبا بیش از ۵۰۰ خودرو سم پاش کمک دار به مبارزه با ملخ های صحرایی اختصاص داده شده و امکانات لجستیکی توسط استانداران به خدمت گرفته شده است.
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور با بیان اینکه در سطح ملی نیز، امکانات و اعتبارات لازم در اختیار مجموعه های سازمان جهاد کشاورزی استان ها قرار داده شده است افزود: وزارت کشور ۱۰ میلیارد تومان اعتبار در مرحله نخست در اختیار جهاد کشاورزی قرار داد که در روزهای آینده بین هشت استان درگیر مبارزه با ملخ توزیع خواهد شد.
درگاهی با اشاره به اینکه چنین سطحی از هجوم ملخ ها در ایران بی سابقه است به کشاورزان توصیه کرد: در صورت دیدن این حشرات، مراتب را به نزدیک ترین مرکز جهاد کشاورزی منطقه خود اطلاع دهند.
ملخ صحرایی که با رنگ لیمویی از دیگر ملخ ها تمیز داده می‌شود، در سر راه خود همه گیاهان سبز و حتی برخی از گونه های خشک را به طور کامل می‌خورد. این حشره، بین ۳ تا ۵ ماه عمر می‌کند. و گونه ماده در طول ۳ تا ۵ ماه، سه بار تخم ریزی می‌کند و هر بار ۱۰۰۰ تخم می‌ریزد.
ملخ صحرایی می تواند هم وزن خودش در روز غذا بخورد و هر کیلومتر مربع از دسته پروازی متراکم می تواند شامل ۵۰ میلیون ملخ باشد که روزانه قادرند ۱۰۰ تن از پوشش گیاهی را از بین ببرند.
ملخ صحرایی می تواند ۶ تا ۲۰ ساعت بدون وقفه با سرعت وزش باد ۱۲ تا ۱۲۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند.
پوره (بچه ملخ) بیشترین تغذیه را دارد و ملخ بالغ وقتی وارد اراضی می شود سریعا شروع به تخم ریزی می کند و کنترل آن خیلی سخت می شود.
با توجه به اینکه ملخ های صحرایی سر راه خود هر چه را که ببینند می خورند و حتی به خاک هم رحم نمی کنند بدون اعتبار کافی مبارزه با این بلا ره به جایی نمی برد و برای جلوگیری از فاجعه به یقین باید دولت اعتبار و ابزار و تجهیزات کافی در اختیار سازمان های جهاد کشاورزی استان ها حتی استان های غیر درگیر قرار دهد تا در صورت هجوم ملخ ها با آمادگی کامل به مبارزه با این آفت بپردازند.
رسیدن ملخ های صحرایی به استان های شمالی و شمال غربی به منزله این است که هیچ استانی از هجوم ملخ ها در امان نیست و این هشداری است که باید جدی گرفته شود.
جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:
مبارزه با ملخ های صحرایی در سیستان و بلوچستان انجام عملیات مبارزه با آفت ملخ صحرایی در ۷۰ هزار هکتار از مناطق آلودهدلایل حمله ملخ ها از دید کارشناسانتولیدات میوه و سبزیجات کاهش شدیدی خواهند داشتاستفاده از آفت‌کش جلوی صادرات محصولات کشاورزی خاورمیانه به اروپا را می‌گیرد"ملخ‌های صحرایی" تهدید یا فرصت
https://zistonline.com/vdcjvaeo.uqeyxzsffu.html
zistonline.com/vdcjvaeo.uqeyxzsffu.html
تگ ها
آخرین عناوین
پربيننده ترين
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب
سایت با ذکر منبع بلامانع است.