«گیابان گربگ» یا گربه شنی گربهسان کوچکی است که در مناطق شنزار بیابانی آفریقای شمالی، عربستان، آسیای مرکزی، ایران و پاکستان زیست میکند و یکی از جانواران کمیاب ایران است که در سیستان و بلوچستان با آسودگی خاطر به گشت و گذار می پردازد.
به گزارش زیست آنلاین، بیابان جایی است که انتظار دیدن گربه را در آن نداریم اما خانه یکی از سرسختترین گربه سانان جهان است.
گربه شنی با اسم علمی (Felis margarita) یکی از ناشناختهترین گربههای طبیعت ایران است که در دنیا نیز به خاطر شرایط خاص زیستگاهی این گربه اطلاعات کمی از آن وجود دارد.
گربه شنی گربهسان کوچکی است که در مناطق شنزار بیابانی آفریقای شمالی، عربستان، آسیای مرکزی، ایران و پاکستان زندگی می کند و در زبان بلوچی «گیابان گربگ» نامیده میشود.
خصوصیات ظاهری گربه شنی
این گربه کمی از گربههای خانگی بزرگتر است و سری پهن، گوش بزرگ و دست و پای کوتاه و در کف پنجهها موهای بلند قهوهای یا سیاه دارد که پنجهها را میپوشاند و آنها را از گرمای شدید کویر حفظ میکند و با پراکندن وزن بدن موجب میشود تا به خوبی بر روی شنهای روان حرکت کنند.
رنگ موهای پشت این نوع گربهسان زرد با نوارها و خالهای نسبتا تیره، ولی زیر بدن سفید است.
دریافت امواج ماورای صوت ناشی از حرکت جانوران در زیر زمین
گربه شنی شنوایی فوقالعاده قوی دارد که حتی امواج ماورای صوت ناشی از حرکت جانوران در زیرزمین را هم دریافت میکند.
طول سر و تنه به طور میانگین ۵۰ سانتیمتر، دم ۲۸ سانتیمتر و ارتفاع بدن در ناحیه شانه ۲۴ تا ۳۰ سانتیمتر است.
زیستگاه گربه شنی
این گربه در ایران در پارک ملی کویر، مناطق جنوبی کویر لوت در استان کرمان، منطقه دشت سمسور شهرستان ایرانشهر سیستان و بلوچستان، محدوده ۲ شاخ در منطقه حفاظت شده توران در استان سمنان، پناهگاه حیات وحش بختگان، منطقه حفاظت شده بهرام گور و منطقه شکار ممنوع دره باغ بوانات در فارس، غرب پناهگاه حیات وحش عباسآباد و منطقه حفاظت شده موته در اصفهان زیست میکند همچنین در دشت ترکمن صحرا و نواحی شمالی خراسان رضوی نیز دیده شده است.
تغذیه، تولید مثل و عادات گربه شنی
این گربه به خوبی می تواند از درخت بالا برود و پس از غروب به شکار جوندگان، مارمولک ها،پرنده ها و حشرات میرود.
گربۀ شنی از پستانداران کوچک به خصوص دوپاها و گاهی هم از خرگوش و خزندگان تغذیه میکند.
گربههای شنی قادرند تا مدت زمان بسیار زیادی را بدون نوشیدن آب زنده بمانند و زمانی که به آب دسترسی ندارند، آب مورد نیاز خود را از خوردن شکار تامین میکنند.
گربه شنی در اواسط زمستان جفت گیری و به طور احتمالی ۲ بار در سال تولید مثل میکند.
حیوان ماده بعد از حدود ۶۳ روز ۲ تا چهار بچه کور به دنیا می آورد که چشمهای نوزادان بعد از ۲ هفته باز میشوند.
این گربه به صورت انفرادی زندگی میکند و شبگرد است و روزها در سوراخی کم عمق به استراحت میپردازد.
وضعیت فعلی گربه شنی و اقدامات حفاظتی
مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این گربه یکی از جانوران کمیاب ایران است و به سختی میتوان آن را مشاهده کرد.
وحید پورمردان گفت: عمده ترین تهدید برای گربه شنی تخریب زیستگاه و کارگذاشتن تلههایی برای شکار روباه و شغال است که از این گونه نیز تلفات میگیرد.
وی افزود: شکار گربه شنی در کشورهای ایران، الجزایر، قزاقستان، موریتانی، نیجر، پاکستان، فلسطین اشغالی و تونس غیرقانونی اعلام شده است.
به گزارش ایرنا، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان بیان کرد: پایش گربه شنی هنوز کامل نشده اما در زیستگاههای منتهی به کویر دشت سمسور بزمان و منطقه شکار ممنوع بلبل آباد این استان مشاهده میشود و با توجه به ممنوعیت شکار و حفاظتهای لازم، این گونه در مناطق یادشده در معرض تهدید قرار ندارد.