کاهش 28 میلیون لیتری مصرف با افزایش قیمت بنزین

به گزارش زیست آنلاین، خودرو بی شک نقش مهمی در زندگی روزمره انسان دارد. رشد جمعیت به همراه رشد درآمد سبب گشته است تا تقاضا برای استفاده از خودرو افزایش یابد. خودرو نیز همانند سایر مظاهر توسعه در کنار مزایایی که دارد مسائل و عوارض زیان آوری را نیز با خود به جامعه تحمیل می کند. شاید بتوان گفت بخش عمده ای از این عوارض زیان بار به حاملهای سوخت مصرفی در خودروها شامل بنزین، گازوئیل و گاز طبیعی مورد استفاده آنها مرتبط است. جدا از آنکه هزینه این عوارض زیان بار بر سلامت جامعه و محیط زیست مورد توجه قرار نمیگیرد، سوخت در کشور ما به سبب دریافت یارانه زیان های اقتصادی را نیز بر کشور ما وارد می نماید.

به منظور مدیریت مصرف سوخت و تصمیم گیری برای چگونگی کاهش این اثرات باید دریافت که چه عواملی بر مصرف سوخت اثر داشته تا با شناسایی و تحلیل آنها بتوان ابزارهایی را برای نیل به این هدف طراحی کرد. در این میان همواره قیمت به عنوان یکی از ابزارهای مورد استفاده در مدیریت مصرف سوخت مورد توجه برنامه ریزان بوده است. و در برخی از مواقع این ابزار بیش از آنکه در مدیریت مصرف سوخت موثر باشد در ذهنیت آنها موثر نمایی کرده است. این یادداشت سعی دارد با استفاده از مطالعات انجام شده در کشور میزان تاثیر افزایش قیمت بنزین را بر میزان مصرف آن مورد بررسی قرار دهد.

در علم اقتصاد به منظور تاثیر تغییرات قیمت یک کالا برمیزان تقاضای آن از مفهوم "کشش قیمتی تقاضا" استفاده می شود. کشش تقاضا، معیار سنجش واکنش تقاضا، برای کالایی مشخص، در برابر تغییرات قیمت است؛ به عبارت دیگر در مقابل یک درصد تغییر در قیمت یک کالا، چه مقدار تغییر در مقدار فروش آن کالا ایجاد می‌گردد. این تغییر با توجه به روابط میان قیمت و تقاضا یا علامت منفی نشان داده می شود و بدان معنی است که افزایش 1 درصد در قیمت، چند درصد مقدار تقاضای آن کالا را کاهش می دهد.

کشش تقاضا، بر حسب تغییر در مقدار تقاضا و تغییر در قیمت در سه دسته زیر دسته‌ بندی می‌گردد:
الف) درصد تغییر در مقدار تقاضا بزرگتر از درصد تغییر در قیمت است. در این حالت واکنش نسبت به قیمت بزرگتر از یک است که اصطلاحاً تقاضای "با کشش" نامیده می‌شود.
ب) درصد تغییر در مقدار تقاضا مساوی با درصد تغییر در قیمت است. در این حالت که واکنش تقاضا برابر 1 است، تقاضا با "کشش واحد" نامیده می‌شود.
ج) درصد تغییر در مقدار تقاضا کوچکتر از درصد تغییر در قیمت است. در این حالت تقاضا "بی‌کشش" خوانده می‌شود.

بر اساس این مفهموم مطالعات انجام شده بر میزان افزایش قیمت برمیزان مصرف بنزین مورد بررسی قرار گرفته است. این نتایج در جدول زیر خلاصه شده است.

تحقیق

کشش قیمتی تقاضا کوتاه مدت

درصد کاهش تقاضا بنزین در صورت 50% افزایش قیمت بنزین

درصد تغییر تقاضا بنزین در صورت 200% افزایش قیمت بنزین

زرا نژاد و قپانچی(1385)

-0/14

7

28

مهرگان و قربانی (1388)

-0/04

2

8

عبدلی و محمدی(1390)

-0/11

5/5

22

شاکری و همکاران(1390)

-0/24

12

48

میانگین ایران

-0/1325

6/63

26/5

میزان کشش قیمتی تقاضا در مطالعات انجام شده در کشور و محاسبه میزان افزایش قیمت در میزان مصرف بنزین ماخذ:تحلیل سیستمی تقاضای بنزین و برآورد کشش قیمتی تقاضای آن در استان تهران و محاسبات پایگاه خبری زیست آنلاین با توجه به محاسبات انجام شده در جدول فوق بنزین کالایی "بی کشش " است چرا که افزایش 1 درصدی در مقدار قیمت آن کمتر از 1 درصد (0/1325 درصد) کاهش مصرف آن را به دنبال دارد. با توجه به نتایج محاسبه شده، انتظار می رود که افزایش 200 درصدی در قیمت بنزین (از 1000 تومان در هر لیتر به 3000 تومان) موجب کاهشی به میزان 26/5 درصد در مصرف آن شده و مصرف روزانه آن را از 105 میلیون لیتر به 77 میلیون لیتر کاهش دهد.

البته باید به یاد داشت که این مقدار در نقاط مختلف کشور به یک میزان نخواهد بود. به طور مثال در مقاله ارائه شده توسط زارعیان و شکوری گنجوی (1385) کشش قیمتی تقاضای بنزین در استان تهران محاسبه شده است. براساس محاسبات این محققان که براساس یک تحلیل سیستمی و توجه به آثار عوامل مختلف در میزان تقاضای بنزین در اثر افزایش قیمت اعلام شده، میزان این کشش قیمتی تقاضا 0/09 درصد محاسبه شده است. بدین ترتیب افزایش 50 درصدی و 200 درصدی قیمت بنزین در تهران سبب کاهش 4/5 درصدی و 18 درصدی مقدار مصرف بنزین در این شهر خواهد شد.

https://zistonline.com/vdcepv8v.jh8zwi9bbj.html