آیا تغییرات آب و هوایی با کرونا و سلامت انسان ارتباطی دارد؟

به گزارش زیست آنلاین، امروزه ، در سراسر جهان ، بسیاری از بیماریهای عفونی از جمله برخی از بیماریهایی که اخیراً در گردش هستند (ایدز ، هپاتیت C ، سارس ، کرونا و غیره) در حال افزایش است. این نشان دهنده تأثیرات ترکیبی از تغییرات سریع جمعیتی، محیطی، اجتماعی ، فناوری و سایر تغییرات در شیوه زندگی ما است. تغییر آب و هوا همچنین روی بروز بیماری های عفونی تأثیر خواهد گذاشت.

از اواخر قرن نوزدهم و مدتها قبل از کشف نقش عوامل عفونی، انسانها می دانند که شرایط اقلیمی بر بیماری های همه گیر تاثیر می گذارد. اشراف رومی هر تابستان برای جلوگیری از مالاریا در استراحتگاه های خود که دور از شهرها بودند زندگی می کردند. کشورهای آسیای جنوبی آموخته اند که غذاهای مناسب در دمای بالای تابستان کمتر احتمال بروز بیماری را دارند.

عوامل عفونی از نظر اندازه، نوع و نحوه انتقال آن بسیار متفاوت است و شامل ویروس ها، باکتری ها، تک یاخته ها و انگل های چند سلولی می شود. میکروبهایی که باعث ایجاد "آنتروپونوز" می شوند، از طریق تکامل، با گونه های انسانی منحصر به فرد خود به عنوان میزبان اصلی، سازگار شده اند. در مقابل، گونه های غیر انسانی محمل طبیعی آن دسته از عوامل عفونی هستند که باعث ایجاد "حیوانات وحشی" می شوند . آنتروپونوزها مانند سل، ایدز و سرخک و زونا به طور مستقیم منتقل می شوند. همچنین آنتروپونوزهایی مانند مالاریا ، تب دنگی ، تب زرد و زئونوزها (به عنوان مثال طاعون بوبونیک و بیماری لایم) که به طور غیرمستقیم منتقل می شوند نیز به وجود می آیند.

بیماریهای ناشی از آب و دمای محیط عوامل مهم انتقال ویروس در بیماری ها شامل: (الف) زنده ماندن و تولید مثل، (ب) میزان نفوذ و (ج) میزان تکثیر پاتوژن در ارگانیسم مربوطه است. حامل ها، پاتوژن ها و میزبان ها هر یک در محدوده شرایط مطلوب آب و هوایی متفاوت و منحصر به فردی زنده مانده و تولید مثل می کنند که دما و بارش مهمترین آنها هستند و البته ارتفاع از سطح دریا، میزان وزش باد و مدت زمان طول روز نیز مهم است.

انسان در اثر تماس با آب آشامیدنی آلوده ، آب هایی که برای تفریح استفاده می شوند یا مواد غذایی در معرض آلودگی قرار می گیرد که هر یک از اینها ممکن است ناشی از دفع نامناسب فاضلاب یا ناشی از وقایع جوی باشد. بارش باران می تواند در انتقال و انتشار عوامل عفونی تأثیر بگذارد، در حالی که درجه حرارت بر رشد و بقای آنها تأثیر دارد.

پیوندهای آب و هوا و بیماریهای عفونی رابطه بین شرایط آب و هوایی و انتقال بیماری های عفونی را می توان به سه دسته تقسیم بندی کرد. دسته اول گذشته های نه چندان دور ارتباط بین تغییر اقلیم و بروز بیماری های عفونی را بررسی می کند. دسته دوم به بررسی شاخص های اولیه اثرات بیماری عفونی در حال ظهور ناشی از تغییرات طولانی مدت آب و هوا می پردازد. و دسته سوم برای پیش بینی آینده بیماریهای عفونی با استفاده از تجربیات دو دسته قبل شده سناریوهای تغییر وضعیت آب و هوا را مورد بررسی قرار می دهد.

تجربیات تاریخی در مورد ارتباط بین شرایط آب و هوایی و بیماریهای عفونی شواهد زیادی وجود دارد. مالاریا یک نگرانی بزرگ در زمینه بهداشت عمومی است و به نظر می رسد این بیماری به تغییرات طولانی مدت آب و هوا حساس است. مالاریا از نظر فصلی در مناطق بسیار بومی متفاوت است. به عنوان مثال پیوند بین مالاریا و حوادث شدید آب و هوایی مدتهاست که در هند مورد مطالعه قرار گرفته است. در اوایل قرن گذشته، منطقه پنجاب تجربه همه گیری های مالاریا را بدلیل آبیاری از طریق رودخانه داشته است. در ابتدا بارندگی های موسمی بیش از حد و رطوبت زیاد به عنوان یک تأثیر عمده در تقویت نژاد برخی از پشه ها و بقا آنها مشخص شد، اما اخیرأ تجزیه و تحلیل های علمی نشان داده اند که پس از رویداد ال نینو خطر بیماری همه گیر مالاریا حدود 5 برابر در سال افزایش می یابد.

دربررسیهای انجام شده مشخص گردید که تغییرات آب و هوا شامل افزایش دما وحوادث شدید جوی و هواشناسی باعث ایجاد چندین مورد انواع بیماری های عفونی و تأثیر آنها بر سلامت انسانها شده است

مدل سازی برای پیش بینی های آتی برای پیش بینی تأثیرات اقلیمی در بیماریهای عفونی مدلهای مختلفی شامل مدلهای آماری، مبتنی بر فرآیند(ریاضی) و مبتنی بر چشم انداز مورد استفاده قرار گرفته اند که این سه نوع مدل سؤالات کمی متفاوت دارند.

مدل های آماری بر گرفته از یک مشتق در رابطه آماری (تجربی) بین توزیع جغرافیایی فعلی بیماری و شرایط آب و هوایی ویژه در موقعیت فعلی است. این امر با توجه به سطح غالب مداخلات انسانی (کنترل بیماری، مدیریت محیط زیست و غیره) تأثیر آب و هوایی در توزیع واقعی بیماری را توصیف می کند. با استفاده از معادلات آماری در سناریوهای گوناگون، توزیع واقعی بیماری در آینده تخمین زده می شود و فرض بر این است که بدون تغییر مداخله انسان در هر منطقه خاص آب و هوایی سطح همه گیری مشخص شود.

این مدل ها برای اثرات تغییرات آب و هوایی در مالاریا، تب دنگی و آنسفالیت در ایالات متحده استفاده شده است. در مورد مالاریا برخی از مدلها افزایش در مالاریا و برخی دیگر تغییر کمی در آنرا در طول نیم قرن آینده نشان داده اند.

مدل های مبتنی بر فرآیند (ریاضی) از معادلاتی استفاده می کنند که بیانگر رابطه علمی مستند بین متغیرهای اقلیمی و پارامترهای بیولوژیکی مانند تولید ویروس، بقا، نرخ رشد و نرخ شیوع هستند. چنین مدل هایی در ساده ترین شکل خود، چگونگی تأثیر یک سری از متغیرهای آب و هوا بر زیست شناسی ویروس و بنابراین انتقال بیماری را از طریق مجموعه ای از معادلات بیان می کنند. چنین مدلهایی به پاسخ این سؤال می پردازند: "اگر شرایط آب و هوایی به تنهایی تغییر کند، این امر چگونه می تواند انتقال بالقوه بیماری را تغییر دهد؟" ویا " اثرات مداخلات انسانی و زمینه های اجتماعی در تولید و تکثیر بیماری ها چگونه است؟".

این روش مدل سازی به ویژه برای بیماری مالاریا و تب دنگی استفاده شده است. مدل سازی مالاریا نشان می دهد که اندکی افزایش دما می تواند تا حد زیادی بر پتانسیل انتقال تأثیر بگذارد. در سطح جهان، از نظر آب و هوایی، افزایش دما در حد 2 تا 3 درجه سانتیگراد باعث افزایش تعداد افراد در معرض خطر مالاریا در حدود 3 تا 5٪ ، یعنی چند صد میلیون نفر می شود. علاوه بر این، در بسیاری از مناطق مدت زمان فصلی مالاریا در برخی کشورها افزایش می یابد.

از آنجا که آب و هوا نیز با تأثیرگذاری روی زیستگاه ها عمل می کند، مدل سازی مبتنی بر چشم انداز نیز مفید است. این امر مستلزم ترکیب مدلهای مبتنی بر آب و هوا است که با استفاده از روشهای تحلیلی مکانی توصیف می شود تا اثرات هر اقلیم و سایر عوامل محیطی آن (مانند انواع مختلف پوشش گیاهی) مورد بررسی قرار گیرد. با استفاده از این نوع مدل سازی چگونگی تغییرات آینده ناشی از آب و هوا در پوششهای زیرزمینی و آبهای سطحی در آفریقا و اثرات آن ها بر پشه ها و مگس های توتس و همچنین مالاریا و بیماری خواب آور آفریقایی تخمین زده شده است.

نتیجه گیری مطالعات و بررسی های علمی مختلف در جهان نشان داده است که تغییر در الگوهای انتقال ویروس ها و بیماری های عفونی دستاورد مهمی از ایجاد تغییر در شرایط طبیعی آب و هوا است. از این رو باید در مورد روابط پیچیده علت و معلولی بیشتر بدانیم و این اطلاعات را با استفاده از مدلهای کامل تر، معتبرتر، یکپارچه تر و البته علمی تر در پیش بینی اثرات آینده بکار گیریم.

آیا اکنون که ویروس دامن گیر کرونا که از آن به عنوان بیماری ای ناشناخته و مخوف یاد می شود و در بسیاری از کشورهای جهان شیوع یافته نمی تواند ناشی از تغییرات آب و هوائی و بر هم خوردن اکوسیستم طبیعی جهان و کره زمین باشد؟ ویروسی که تا کنون بیش از 110 هزار نفر از مردم جهان را آلوده نموده و گسترش یا کنترل آن در هاله ای از ابهام قرار دارد؟! در آینده ای نه چندان دور (البته به شرط حیات) شاهد ارتباط یا عدم ارتباط ویروس کرونا و تغییرات آب و هوائی ساخته شده بدست بشر خواهیم بود!!!!

منبع: who

https://zistonline.com/vdcftmdc.w6d0cagiiw.html