تفاوت آتش سوزی طبیعی جنگل با حریق های عمدی

به گزارش زیست آنلاین، دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور گفت: تنها ۷ درصد از مساحت کل ایران را پوشش جنگلی تشکیل داده‌ است یعنی ۹۳ درصد مابقی آن خشک و نیمه خشک است. در چنین کشوری که پوشش گیاهی آن بسیار کم است،‌ هر یک درخت باید برای ما اهمیت زیادی داشته باشد.

هادی کیادلیری، ضمن اشاره به حرف‌های عیسی کلانتری - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - مبنی بر اینکه آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع در شرایط عادی کاملا طبیعی است و از ۱۰۰ میلیون هکتار از جنگلها و مراتع کشور، کمتر از ۱۵۰۰ هکتار از فروردین تاکنون دچار آتش سوزی شده است،‌ تاکید کرد: آتش‌سوزی تنها عامل تخریب کننده جنگل‌های کشور نیستند بلکه عوامل تخریب متعددی وجود دارد که همه آن‌ها در کنار یکدیگر در حال نابود کردن اکوسیستم‌های جنگلی از جمله زاگرس هستند بنابراین اگر بخواهیم با این دید به تخریب جنگل‌ها نگاه کنیم، تمام جنگل‌های ایران را از دست خواهیم داد.

وی ادامه داد: هر یک درختی که ما در زاگرس از دست می‌دهیم، کشور را به سمت بیابانی شدن سوق می‌دهد بنابراین اصلا نباید براساس میزان سطح آتش‌سوزی خسارات وارد شده به جنگل‌ها را بیان کرد. ما با کشوری که چندین میلیون هکتار جنگل دارد و چندین درصد از مساحت آن را جنگل فرا گرفته‌ است، فرق داریم. در ایران مختصر جنگلی در خط باریکه‌ای در زاگرس و یکی در شمال کشور جنگل‌ داریم که از بین رفتن میزان کمی از آن برای ما اهمیت بسیار زیادی باید داشته باشد.

دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور با اشاره به اینکه در گذشته نیز شاهد آتش‌سوزی‌ جنگل‌های زاگرس و شمال کشور بوده‌ایم، تصریح کرد: شدت و حدت و وسعت این نوع آتش‌سوزی‌ها در گذشته بسیار کمتر بود و ترمیم آتش‌سوزی‌هایی با این شدت در جنگل‌هایی که کمتر دچار تخریب شده‌اند نیز مشکل است، چه برسد به جنگل‌هایی مانند زاگرس که خود به دلایل مختلف مانند کشاورزی، دامداری بیش از حد ظرفیت، عوامل انسانی دیگر و بیماری‌ها و آفاتی که در سطوح بسیار وسیع طغیان می‌کند، توانایی زادآوری خود را از دست داده است.

وی ادامه داد: اکنون در کف جنگل‌های زاگرس مقداری نهال ایجاد و مستقر شده اما به وسیله همین آتش‌سوزی‌ها در حال از بین رفتن است و از طرفی نیز هر بذر بلوط هفت تا هشت سال زمان می‌برد تا حدود ۷۰ سانتی‌متر رشد کند یعنی خود به خود آینده جنگل‌ها دچار مشکل است و این آتش‌سوزی‌ها می‌تواند تمام جنگل‌ها را نابود کند.

حیات وحش بر اثر آتش‌سوزی‌های جنگلی از بین می‌روند
کیادلیری ضمن بیان اینکه در جنگل‌ها جمعیت زیادی از حیات وحش مانند سنجاب وجود دارد که به ایجاد اکوسیستم‌های مناسب کمک می‌کند، گفت: حیات وحش نیز بر اثر آتش‌سوزی‌های جنگلی از بین می‌روند و عملا زمانی‌که این سطح از آشفتگی در اکوسیستم‌های جنگلی ایجاد می‌شود، اکوسیستم توانایی ترمیم خود را از دست می‌دهد و این باعث می‌شود جنگل‌های کشور رو به زوال بروند.

آیا آتش‌سوزی جزو اکوسیستم جنگلی است؟
رئیس سابق انجمن جنگل‌ها در واکنش به دیدگاه کلانتری مبنی براینکه آتش‌سوزی به شکل طبیعی و بدون دستکاری انسان، بخشی از اکوسیستم جنگل است، گفت: آتش‌سوزی شاید جزو اکوسیستم باشد اما برای کدام جنگل‌ها؟ آتش‌سوزی‌ در جنگل‌هایی مانند آمریکا یا استرالیا که گونه‌های مانند «سوزنی برگ» و «اکالیپتوس» آتش می‌گیرند تا بتوانند زادآوری کنند، طبیعی است اما آتش‌سوزی در این سطح گسترده در جنگل‌های ایران طبیعی نیست ضمن اینکه اگر آتش‌سوزی جزو فرایند اکولوژیک جنگل‌ها نیز باشد، با این شدت و حدت و الگوها رخ نمی‌دهد.

تغییر زمان‌بندی و شدت آتش‌سوزی‌های جنگل‌های ایران، طبیعی نیست
وی ادامه داد: جنگل‌های ایران در گذشته نیز دچار آتش‌سوزی می‌شدند اما اکنون که شدت و زمان‌بندی آن تغییر کرده است نشان از دخالت عوامل غیر طبیعی دارد. تخریب‌های اولیه که در سال‌های گذشته باعث تُنُک شدن جنگل‌ها و افزایش علوفه شد از عوامل غیر طبیعی در ایجاد آتش‌سوزی‌های وسیع در جنگل‌ها هستند.

کیادلیری ضمن بیان اینکه باران‌های بهاره و گرمایش زمین از دیگر دلایل ایجاد آتش‌سوزی‌های غیر طبیعی هستند، تصریح کرد: تصور اینکه این نوع آتش‌سوزی‌ها تنها برای امسال است و قرار است که تمام شود، صحیح نیست چراکه چنین آتش‌سوزی‌هایی در سال‌های آینده نیز رخ خواهد داد و ما به علت تخریب جنگل‌ها، این مناطق را مستعد وقوع آتش‌سوزی کرده‌ایم بنابراین روز به روز سطح و تعداد آتش‌سوزی‌ها افزایش پیدا می‌کند و یک اشتباه سهوی یا عمدی می‌تواند تمام جنگل‌ها را به آتش بکشد.

وی ادامه داد: ضمنا در کنار تمام این عوامل حدود ۱۹ میلیون واحد دامی و ۴۰۰ هزار خانوار در اکوسیستم‌های زاگرس وجود دارند همچنین حضور چندین میلیون گردشگر در جنگل‌های زاگرس و شمال کشور فشار مضاعفی را بر جنگل‌های کشور وارد می‌کند.

زمان زیادی برای ترمیم جنگل‌ها نیاز است
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور درباره احیای جنگل‌های سوخته گفت: احیای جنگل‌ها امکان‌پذیر است اما بسیاری از تخریب‌هایی که در جنگل‌ها ایجاد شده زمان زیادی برای ترمیم نیاز دارد چراکه این مشکلات در کوتاه مدت ایجاد نشده که در کوتاه مدت نیز از بین برود.

کیادلیری در ادامه با اشاره به جنگل‌های زاگرس گفت: این رویشگاه‌ها چند سال طول می‌کشد تا به حالت اولیه خود بازگردند چون تمام گونه‌های اولیه آن را به نوعی نابود کرده‌ایم. از این رو نحوه احیای این جنگل‌ها تنها از طریق حفاظت از آن‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود بلکه باید به این اکوسیستم‌ها کمک و آن‌ها را سالم‌سازی کرد و برای احیای آن هزینه پرداخت اما با این روندی که ما پیش می‌رویم، هزینه که نمی‌کنیم هیچ از طرفی هم زمین‌های آن را برای کشت کشاورزی و دامداری واگذار کرده‌ایم.

رییس سابق انجمن جنگل‌ها اضافه کرد: تنوع زیستی و خاک جنگل‌های زاگرس زیر فشار حضور بیش از ظرفیت دام در منطقه، از بین خواهد رفت و منابع تجدید شونده را به منابع تجدید ناپذیر تبدیل می‌کند. با تداوم چنین شرایطی نمی‌توان جنگل‌های زاگرس را احیا کرد اما اگر واقعا اراده‌ای باشد می‌توان با ارائه برنامه‌ها و استراتژی‌های بلند مدت، مسیر احیای زاگرس را به آرامی طی کنیم.

وی با اشاره به اینکه نمی‌توان به راحتی گفت احیای جنگل‌های زاگرس چقدر زمان می‌برد، تصریح کرد: از بین رفتن درختی ۲۰۰ یا ۳۰۰ ساله نیاز به همان میزان زمان برای احیا دارد و این تنها یک درخت است در حالی‌که در آتش‌سوزی تنها درختان نیستند که از بین می‌روند بلکه ‌زیستگاه‌های زیادی که شامل انواع گونه‌ها هستند از بین می‌روند. از این رو برای استقرار این اکوسیستم‌ها حتما زمان زیادی نیاز است.

به گزارش ایسنا، کیادلیری در پایان گفت: اگر ما روال احیا و بازگشت جنگل‌ها به حالت اولیه خود را خیلی طبیعی فرض کنیم و از همین حالا احیای اکوسیستم‌های جنگلی را با کاشتن بذر درخت بلوط آغاز کنیم، پس از ۴۰ سال این درختان بلوط بذر می‌دهند و این شروع تکامل است اما برای رسیدن به جنگل‌های انبوه به زمان بیشتری نیاز است.

https://zistonline.com/vdcc1mq4.2bqi18laa2.html