روز هوای پاک، سوگوار یک قانون

به گزارش زیست آنلاین، ولی با وجود اینکه قانون هم وظایف همگان را برای تحقق دسترسی به هوای پاک مشخص کرده، باز هم هوای پاک آنچنان که باید در دسترس نیست و برخی روزها اصلا خبری از آسمان آبی نیست. در واقع وضعیت هوای این روزهای اراک و دیگر کلانشهرهای کشور رسما اعلام می کند که قانون هوای پاک با گذشت ۳.۵ سال از تصویب، روی اجرا به خود ندیده است.

این قانون ۲۳ مردادماه ۱۳۹۶ توسط مجلس دهم در ۳۴ ماده به تصویب رسید و به دولت جهت اجرا ابلاغ شد. ماده ۱۲ و ۱۳ این قانون مستقیما به فعالیت صنایع و جلوگیری از ایجاد آلودگی اشاره دارد، صنایعی که این روزها متهم اصلی زرد شدن آسمان آبی هستند.

اجرای قانون هوای پاک، نمره قبولی نمی گیرد یکی از فعالان زیست محیطی استان مرکزی که اتفاقا در تدوین این قانون نقش داشته با تاکید بر اینکه قانون هوای پاک، قانون رو به جلویی است که ظرفیت های جدیدی در آن دیده شد، گفت: در این قانون همه عوامل آلاینده و اقدامات لازم برای رفع آلودگی مانند نوسازی خودروها و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، واردات یا تولید خودروهای برقی و هیبریدی مد نظر قرار گفت و حتی آلودگی صوتی و امواج را نیز مورد توجه قرار داد و می توان آن را قانونی نسبتا جامع دانست.

حمید اخوان با بیان اینکه این قانون مسلما بهترین قانون نیست، اما در تاریخ کشور چنین نگاه کلانی در یک قانون وجود نداشته است و همین امر نشان از مترقی بودن این قانون دارد، افزود: با وجود اینکه در تدوین قانون هوای پاک خوب عمل شده است، اما در اجرا نمره قبولی دریافت نمی کند.

به استانداردهای داخلی توجه نمی‌شود، چه رسد به استانداردهای جهانی وی تصریح کرد: وضعیت خودروسازی کشور که مشخص است، خودروسازان به هیچ عنوان سمت تولید خودروهای برقی و هیبریدی نرفته اند. از طرفی در این قانون تاکید می شود که تولید داخل مطابق با استانداردهای روز دنیا انجام شود، اما شاهدیم که نه تنها استانداردهای روز دنیا مورد توجه قرار نمی گیرد، بلکه در مواردی حتی استانداردهای داخلی هم مورد بی توجهی قرار می گیرد و تسهیلاتی که برای واردات یا تولید خودروهای برقی مدنظر بود پرداخت نشد.

اخوان با اشاره به صنعتی بودن استان مرکزی، اظهار کرد: مسلما مواد صنعتی مندرج در این قانون شامل حال استان مرکزی می شود، اما به صراحت می توان گفت که این مواد اجرایی نشده است. قطعا نمی توان یک صنعت آلاینده را ناگهانی سبز و پاک اعلام کرد و باید فرصت داد که اقداماتی جهت فیلتراسیون و اصلاح فرآیند تولید در بازه زمانی مشخص انجام شود، اما کدامیک از صنایع استان در طول سه سال اخیر این اصلاحات را انجام داده اند؟

طی یک ماه اخیر انگشت اتهام آلودگی هوای اراک مستقیما به سمت نیروگاه حرارتی شازند نشانه رفت، واحد صنعتی بزرگی که از ۲۱ آذرماه رسما استفاده از مازوت را آغاز کرد و به تبع آن وضعیت کیفیت هوای این کلانشهر روزبروز بدتر شد.

ناسالم شدن هوای اراک در روزهای متوالی باعث شد که شهروندان و سمن های زیست محیطی نسبت به این وضعیت اعتراض کنند به طوری که اولین جلسه اضطراری کارگروه کاهش آلودگی هوای کلانشهر اراک در روز چهارم دی ماه تشکیل شد و نقدهای تندی در قبال فعالیت نیروگاه شازند و مازوت سوزی آن صورت گرفت.

نتیجه این جلسه این شد که نیروگاه فقط می تواند روزانه دو میلیون لیتر مازوت بسوزاند، به دستور استاندار مرکزی، دو واحد از چهار واحد نیروگاه نیز از مدار خارج شد.

خروج این دو واحد مانعی بر سر آلودگی هوای اراک نشد چراکه طبق اعلام محیط زیست استان، واحد یک چهار برابر و واحد چهار نیز سه برابر حد مجاز (۷۰۰) گوگرد وارد هوای اراک و محیط اطراف خود می کند و این روند تا به امروز نیز ادامه داشته است و تنها به لطف وزش باد است که اراکی ها طی روزهای اخیر آسمان آبی می بینند و قدری هوای پاک تنفس می کنند.

آنچه در چند هفته اخیر در خصوص نیروگاه شازند و آلایندگی اش اتفاق افتاد، یکی از بهترین مصادیق عدم اجرای قانون هوای پاک است، نکته مهمی که اخوان نیز بر آن تاکید می کند.

نیروگاه شازند؛ مصداق اجرایی نشدن قانون هوای پاک این فعال محیط زیست اظهار کرد: نیروگاه حرارتی شازند مصداق عیان اجرایی نشدن مواد صنعتی قانون هوای پاک است. طبق این قانون باید نیروگاه واحدهای خود را فیلتراسیون می کرد، برای تولید برق به جای مازوت از گاز استفاده می کرد و در نهایت در صورت عملیاتی نشدن این مواد قانونی، تعطیل می شد، اما عملا شاهد عکس همه این موارد هستیم و با گذشت سه سال از ابلاغ این قانون هیچ یک از موارد مذکور در این واحد صنعتی اجرایی نشده و حتی بدتر هم شده و مازوت جای گاز را در این نیروگاه گرفته است.

ترجیح فعالیت های اقتصادی به سلامت مردم این فعال محیط زیست در استان مرکزی با بیان اینکه دستگاه های نظارتی موظفند پیگیر این نقض قانون باشند، اما تسامح کردند و تداوم فعالیت های اقتصادی را بر سلامت اجتماعی ارجح دانستند، افزود: در کارگروه طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک پس از جنجال های بسیار بر سر مسئله مازوت سوزی نیروگاه شازند در طول یک ماه اخیر، مصوب شد که در سال آینده دو واحد از چهار واحد این مجموعه صنعتی فیلتراسیون شود در حالی که باید سه سال پیش این الزام برای نیروگاه صورت می گرفت، هرچند که تضمینی هم برای انجام این فیلتراسیون در سال آینده از سمت نیروگاه شازند وجود ندارد.

وی تصریح کرد: قوانین خوب و کاملی در کشور وجود دارد، اما اهتمامی برای اجرای آنها وجود ندارد و در نهایت خروجی آنها افزایش روزهای آلوده است. در واقع به اسم اقتصاد و تولید، فرصت ها به مجموعه های آلاینده داده می شود و قوانینی که با نگاهی کلان برای کشور تدوین شده است مورد بی توجهی قرار می گیرند.

کارگروه ها مجوزی برای اجرایی نشدن قوانین اخوان با بیان اینکه شاید این روزها به اسم تولید، اقتصاد و خدمات، فعالیت های این صنایع آلاینده تعطیل نمی شود، اما قطعا در آینده این تسامح ها اثرات خود را حتی در اقتصاد هم نشان خواهد داد و کشور را درگیر حاشیه می کند، گفت: قوانین با یک چشم انداز مشخص برای کشور تعریف می شوند، اما شاهدیم که همین قوانین به راحتی کنار گذاشته می شوند. کارگروه های استانی به جهت تسهیل و تسریع در اجرای قوانین و تحقق چشم اندازهای تعریف شده فعالیت می کنند، اما این روزها این کارگروه ها تبدیل به مجوزی برای عدم اجرای قوانین شده اند.

وی اظهار کرد: کارگروه تصمیمی می گیرد که نمی توان براساس آن فردی را مورد خطاب قرار داد، در واقع مدیران با تصمیمی در کارگروه از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کنند و در واقع کارگروه در کشور ما فرار برای انجام فعالیت های قانونی معنی می دهد، اما سمن ها براساس عرف و قوانین این کشور به دنبال انجام اهداف و برنامه ها در مسیر قانون هستند. زمانی که کارگروهی خلاف قانون عمل می کند، اخرین راهکار اعلام جرم است و همین مسئله باعث شد که سمن های استان مرکزی علیه نیروگاه حرارتی شازند به مراجع قضایی اعلام جرم کنند.

اعلام جرم علیه نیروگاه؛ هشدار به مدیران و آگاهی مردم/حمایت ۲۵۰۰ نفر از شکوائیه اخوان تصریح کرد: مسئولیت مدیران دولتی این است که طبق قانون عمل کنند و اگر چنین نشود، سمن ها هشدار می دهند و در صورت ادامه یافتن عملکرد خلاف قانون، با اعلام جرم علیه متخلف، جامعه را آگاه می کنند.

این فعال محیط زیست با تاکید بر اینکه مسلما زمانی که قانون اجرا نشود، زیربار مصوبات کارگروه نمی رویم و به همین دلیل نسبتا به عملکرد نیروگاه اعلام جرم صورت گرفت، افزود: خوشبختانه استقبال عمومی هم از این اقدام سمن های استان مرکزی خوب بوده است، به طوری که طی سه روز اخیر ۲۵۰۰ نفر از شهروندان اراکی از این اعلام جرم حمایت کرده اند که نشان می دهد مردم نسبت به سلامت خود دغدغه مند هستند.

مسلما داشتن قانون، بهتر از بی قانونی است، قانون هوای پاک که جای خالی آن را می شد در کشور احساس کرد پس از کش و قوس های فراوان به تصویب رسید و زمانی که یک قانون به تصویب می رسد تنها انتظار، اجرای آن است، اما فقط کافی است نگاهی گذرا به ۳۴ ماده این قانون بیندازید. مرور این قانون حتی به کسی که اطلاعات زیست محیطی نداشته باشد نشان می دهد که بخش قابل توجهی از آن هنوز روی زمین مانده و اینجاست که نگاه ها نسبت به قوانین کشور توام با شک و تردید می شود.

مسلما بخشی از اجرا و البته نظارت بر اجرای این قانون به سازمان محیط زیست بازمی گردد، اما آیا محیط زیست هم این قانون را به دست فراموشی سپرده است؟

محیط زیست تکالیف خود را انجام داده است مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در این خصوص گفت: سازمان به تکالیف خود در قبال قانون هوای پاک عمل کرده است که می توان بخشی از این اقدامات شامل جلوگیری از استقرار صنایع بالقوه آلاینده در شعاع ممنوعه ۳۰ کیلومتری اراک و ۱۲۰ کیلومتری تهران، برگزاری مستمر و منظم کمیسیون ماده ۱۱ قانون هوای پاک در خصوص واحدهای صنعتی، صدور اخطارهای پیگیری وضعیت واحدهای صنعتی و ... است.

رضا میرزایی افزود: البته قانون هوای پاک دارای نواقص و ابهاماتی است که پیشنهادات لازم برای رفع این نواقص به سازمان داده شده است که برای رفع آن پیگیر هستند.
شاید بهتر بود در این روزهای ناسالم که مردم هوایی برای نفس کشیدن ندارند، به سراغ روز هوای پاک نمی رفتیم، اما مسلما تلنگرها می تواند جریان ساز باشد. مردم اراک و بسیاری از مردم کشور این روزها در حسرت ذره ای هوای پاک هستند و حق مسلم آنهاست که به دغدغه آنها توجه شود.

ضرورت از چرخش بازنایستادن چرخ صنعت را کسی منکر نمی شود، اما بی توجهی به زیرساخت ها و فاکتورهایی که باید در زمان راه اندازی و فعالیت صنعت، هوای سلامت مردم را داشته باشند، معضلی است که اینروزها زخم های بزرگی را در جان محیط زیست و هوای کشورمان ایجاد کرده که هرچند براحتی درمان نمی شوند، اما قطعا غیرقابل درمان هم نیستند.

منبع: ایسنا

https://zistonline.com/vdcgt397.ak9w34prra.html