زیست آنلاین: استان محروم خوزستان در حالی از تشنگی رنج میبرد که رودخانههای بزرگی در خود جای داده است. سدها و پروژههای انتقال آب از مجرمان ردیف اول بحران آب خوزستان هستند.
به گزارش زیست آنلاین، ماحصل دستکاریهای ناپایدار و سودمحور در مدیریت آب خوزستان، بحران محیط زیستی و اجتماعی کنونی است.
در چند روز گذشته مردم خوزستان نسبت به کمبود آب شرب و کشاورزی و همچنین بحران های زیست محیطی گریبان گیر این اقلیم، دست به اعتراضات گسترده و سراسری در این استان زده اند.
خشک شدن تالاب هورالعظیم و دیگر تالابها ، بیآبی کشاورزان و دامها، در کنار کمبود و آلودگی آب شرب در شهرها مناطق مختلف خوزستان تنها بخشی از مطالبات زمین مانده در این استان اعلام شده است.
این روزها برای تمام اهالی استان خوزستان از انسان گرفته تا حیوان و گیاه بسیار سخت میگذارد.
یافتن راه حل برای مشکلات کنونی شاید در بلند مدت امکان پذیر بنماید اما خوزستانی ها هم اکنون تشنه و گرسنه اند و خسته از شنیده نشدن و دیده نشدن توسط مسئولین تنها راه حل را فریاد و اعتراض تشخیص داده اند.
روایت تکراری اینکه بارش زمستان سال گذشته برای پر شدن سدها کافی نبود و تابستان امسال هم با گرمایی کمسابقه به خشکسالی و کمبود آب دامن زده دردی از بیآبی اهالی خوزستان شامل انسان، حیوان و گیاه را درمان نمی کند.
حتی اگر بگوییم پروژههای انتقال آب به استانهای اصفهان، یزد و کرمان از مهمترین دلایل کمبود آب در خوزستان شمرده میشود، نیز تنها نمکی بر درد اکنون خورستانی هاست.
اینکه سدهایی به اسم مهار سیلاب و تولید برق ساخته شد، اما حالا دیگر نه به درستی توان تامین برق را دارد و نه توان تامین آب را. پرترین سد خوزستان سد گتوند است که آن هم شور شده و تقریبا بیاستفاده است. همین سد در سال گذشته چندین روستا را در پی بارش زیاد غرق و مردم منطقه را آواره کرد. این سیلابها میتوانست ظرفیتی برای ذخیره کردن آب در آبخوانها باشد که متاسفانه مورد بهره قرار نگرفت. اینها تنها بخشی از دردهای کهنه خوزستانی هاست که حالا به سختی دهان باز کرده روزگار اهالی را یه شدیدترین شکل ممکن تلخ کرده است.
ریشه های درد: ضرورت تجدید نظر در الگوها
مجید سیاری، کارشناس حوزه آب در گفت و گو با زیست آنلاین با اشاره به این که مشکل آب خوزستان به افزایش تقاضا و کمبود منابع برمیگردد، گفت: از یک سو خشکسالی منابع آب را محدود کرده است و از طرف دیگر در خوزستان و در حوزههای مقصد انتقال آب، با افزایش تقاضا روبرو بودهایم. شرایط به جایی رسیده که در حال حاضر منابع آب برای نیازهای حداقلی هم در دسترس نیست.
سیاری با اشاره به این که کشاورزی خوزستان بزرگترین مصرف کننده آب این استان است، گفت: در الگوی کشاورزی باید یک تجدیدنظر اساسی صورت بگیرد و از کشت فضای باز به کشت گلخانهای رو بیاوریم. اگر تنها ۵ تا ۱۰ درصد در مصرف آب کشاورزی صرفه جویی شود، آبی چندین برابر سدی که الان در مدار هست تامین میشود.
وی افزود: منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با کاهش بارندگی و افزایش دما مواجه است و شرایط رو به وخامت بیشتری میرود. اما با مدیریت تطبیقی میتوان خود را برای این شرایط آماده کرد.
سیاری اظهار کرد: درصد مصرف صنایع نسبت به کشاورزی کمتر است. ولی صنایع امکانی که دارد و باید به کار بگیرد، بازچرخانی و بازیافت آب است.
وی در خصوص آب مصارف شهری گفت: از جهتی آب بسیار گران قیمتی هم از نظر هزینه مستقیمی که برای آن صرف شده و هم از نظر هزینه_فرصتی که در بخش صنعت و کشاورز که می تواند درآمدزا باشد تحویل مصرف کننده شهری داده میشود. آب مصارف شهری کاملا تصفیه شده، بعضا از فواصل دور رسیده و تمام تلاش بر این بوده است که دچار قطعی و کاهش کیفیت نشود. از جهت دیگر این آب باید در حد استانداردهای شرب تصفیه شود که هزینه مستقیمی است که بار منابع مالی میشود.
وی افزود: مصارف آب به عنوان خوراکی و پخت و پز به جای خود، ولی آن بخشی که صرف شست و شو میشود در کسری از ثانیه به فاضلاب تبدیل میگردد. از این نظر آبی که تحویل مصرف کننده شهری میشود و فاضلابی که تولید میکند بسیار پرهزینه است. یک درصد کوچکی صرفه جویی در این مصرف میتواند بسیار موثر باشد و باید در این جهت حرکت کرد.
سیاری در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی چه کمکی می توان به اهالی خوزستان نمود بیان کرد: در حال حاضر بر اساس منابع محدودی که در سدها در اختیار هست، اولویت با آب شرب برای مردم است.
اما به صورت کلی راه حل کوتاه مدتی برای مسئله آب در خوزستان وجود ندارد.
راه حلی برای اکنون هست؟
گفته می شود سران سه قوه در پی حل مشکلات خوزستانی ها گرد هم آمده و راه چاره جستجو می کنند.
سوال این است آیا تا خیزشی نشود مسئولین به دنبال علاج درد بر نمی آیند. و آیا حالا اساسا علاجی هست؟ و اگر باشد چقدر می تواند پرهزینه باشد؟ آیا بهتر نبود از
چند دهه قبل اکنون را پیش بینی می کردیم ؟
اگر چه خودکرده را تدبیر نیست وقتی تمام نهادهای دولتی و غیر دولتی مرتبط با سدسازی و کشاورزی و دامپروزی و محیط زیستی در بروز شرایط اکنون مقصران اصلی هستند اما در عین حال راهی نیست برای اینکه اکنون به داد خوزستان برسیم. اینجا دیگر مجالی برای تعلل نیست و باید به داد مردم رسید. چگونه و چطور را دولت می داند و البته نهادهای مدنی هم می توانند به شکل خیلی اندک در کاهش آلام اهالی مردم خورستان موثر واقع شوند.