گزارش اکونومیست از خشکسالی در خاورمیانه و ایران

به گزارش زیست آنلاین،اکونومیست نوشت: الجزایر در این مورد تنها نیست. در ماه های گذشته اعتراضات نسبت به کمبود آب در ایران، عراق، سودان و یمن هم رخ داده است. حتی معترضین در ایران با گلوله جواب گرفته اند. اعتراضات به نبود آب به دیگر نقاط خاورمیانه و شمال آفریقا هم کشانده شده است.

خشکسالی در این منطقه رخ دادی است که از زمان باستان وجود داشته است. اما حالا تغییرات اقلیم باعث شده است فصول خشک منطقه طولانی تر باشد و امواج گرما شدیدتر و دما به شدت افزایش یابد.

انتظار می رود بارش در این منطقه هم کاهش یابد و بنابراین کشاورزان مجبورند چاه های بیشتری حفر کنند و به نوبه خود باعث خشک تر شدن آبخوان ها شوند. همه اینها اثرات زیست محیطی منفی را به دنبال دارد. در بیشتر مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا روندهای آب و هوایی رو به سوی خشکسالی بیشتر، گرمای بیشتر و آینده ای نامعلوم می رود.

برخی از کشورها و دولت به مقابله با این پدیده برخواسته اند. اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس، تاسیسات آب شیرین کن راه انداخته اند که می توانند با نیروی برق حاصل از نیروگاه های خورشیدی کار کنند و یک متر مکعب آب برابر با سه هزار بطری کوچک آب معدنی را به قیمت 50 سنت تولید کنند.

اما برخی کشورها وضع را از آنچه که هست بدتر کرده اند. معترضین در این کشورها سوء مدیریت و فساد را عامل بدتر شدن وضعیت فعلی می دانند. حسن الجنابی، وزیر اسبق آب در عراق می گوید «بخش آب در این کشور از هم پاشیده است، منتظر یک انفجار خواهیم بود.»

بانک جهانی می گوید کشاورزی بخش بسیار بزرگی از آب مورد نیاز خود را در سراسر دنیا از آبهای زیرزمینی و سطحی به دست می آورد، 70 درصد در تمام دنیا. اما در خاورمیانه این رقم بالاتر هم هست، 80 درصد.

تمامی محصولات کشاورزی در این منطقه خشک وابسته به آبیاری هستند و مقامات می گویند حمایت از کشاورزی به کاهش مهاجرت منجر می شود و کشور را از واردات بی نیاز می کند. بنابراین مثلا مصر به کشاورزان خود اجازه می دهد بدون پرداخت پول و فقط با هزینه پمپاژ از نیل آب برداشت کنند.

چنین یارانه هایی باعث شده کشاورزان منطقه در این چنین آب و هوای خشکی آب را هدر دهند آن هم در حد و اندازه های بسیار. هنوز هم رهبران این منطقه دوست دارند برای جلب حمایت مردم و برای منافع آتی خود از آب ارزان استفاده کنند. در اردن، یکی از خشک ترین کشورهای دنیا، از آب برای فرونشاندن خشم قبایل مختلف در دره اردن استفاده می شود. در ایران، سپاه برای خنک سازی دستگاه های کارخانه تولید فولاد خود در اصفهان، مسیر یک رودخانه را تغییر داده است. رییس جمهور سابق ایران، اکبر هاشمی رفسنجانی، حتی گفته بود که برای باغ های پسته خود یک سد احداث می کند.

معترضین در ایران در خوزستان به پا خواسته اند، که بیشتر عرب نشین هستند. بسیاری از آبهای شیرین ایران در این استان جاری است. کهنسالان این استان به یاد دارند که کشتی های آمریکایی در رودخانه کارون حرکت می کردند. اما سدسازی های بسیار بر روی این رودخانه ها خوزستان را خشکاند. سکنه خشمگین خوزستان حکومت را مسئول این خشک شدن ها می دانند که آب را برای دیگر شهرهای این کشور انتقال می دهند و می گویند برای استخراج بیشتر نفت می خواهند عرب ها را از این منطقه بیرون کنند. آنها فریاد می زنند «نه به کوچ اجباری».

در الجزایر اما مردم فساد را عامل خشک شدن کشور می دانند. دولت در دو دهه گذشته بیش از 50 میلیارد دلار برای پروژه های آبی خرج کرده است اما بیشتر این پول بر باد رفته است.

یکی از وزرای اسبق منابع آب در این کشور به دلیل دزدی از پول منابع آب به زندان محکوم شده است و دو نفر دیگر هم جدیدا دستگیر شده اند. از 11 تاسیسات نمک زدایی موجود در این کشور 10 واحد نیاز به تعمیرات اساسی دارد.

داستان مشابهی هم در عراق می بینیم. در این کشور سال هاست که ساخت یک واحد نمک زدایی بزرگ به تعویق افتاده است چون قدرتهای اصلی در این کشور بر سر قرارداد ساخت این واحد نمک زدایی با هم اختلاف دارند.

جنگ در این منطقه ایجاد زیرساخت های آبی را با مشکل مواجه کرده است. آب در این منطقه به عنوان یک سلاح جنگی استفاده می شود. داعشی برای ایجاد قحطی در مناطقی که با حضور این گروه ها مخالف بودند سعی می کرد راه فرات را بر مردم پایین دست رودخانه ببندد. نیروهای طرفدار ترکیه در سوریه ساخت یک واحد تصفیه آب در مناطق کرد نشین را که نقش مهمی در سبد زندگی خانواده ها دارد متوقف کرده اند.

گزارشی از دانشگاه سانا تخمین می زند که 70 درصد مناطق جنگ زده یمن حتی قبل از جنگ داخلی هم با کمبود آب مواجه بودند.

آب در این منطقه می تواند عامل جنگ های آینده هم باشد. مصر و سودان با اتیوپی بر سر پر کردن سد عظیم رنسانس بر روی رود نیل به توافق نرسیده اند. رییس جمهور مصر می گوید «تمامی گزینه ها روی میز است». ترکیه و ایران هم سدهایی را بر روی رودهایی ساخته اند که از رسیدن آب به کشورهای عرب پایین دست جلوگیری می کند.

و اسرائیل آب را بر روی مردم غزه بسته و این منطقه قادر نیست آب آشامیدنی خود را هم تامین کند.

شواهد دیگر بدتر هم هستند. ایرن فیتلسون، از دانشگاه عبری اسرائیل، می گوید «نمک زدایی آب ارزان تر از جنگ برای آب تمام می شود». با این حال تنش ها بر سر آب [در این منطقه] می تواند ابعاد جهانی بیابد. به عنوان مثال یمنی ها در حال ترک روستاهای خشک شده هستند. بدون مدیریت بهینه و سرمایه گذاری در این منطقه، میلیون ها نفر از مردم این منطقه تبدیل خواهند شد به مهاجران اقلیمی./انرژی امروز

https://zistonline.com/vdcd9n0j.yt0o56a22y.html