مراقب لایه ازن باشیم

به گزارش زیست آنلاین، آسمان نیز مانند زمین از گزند انسان در امان نمانده است، بشر با توسعه صنعت کاری کرد که آسمان نیز سوراخ شود، در واقع با انتشار بیش از حد گازهای مخرب لایه ازن مانند سی اف سی ها، هالون ها و تتراکلرید کربن این لایه حفاظتی را تخریب کرد و قطعا ضرر آن به خودمان بر می گردد.

در اوایل دهه ۱۹۷۰ برای اولین بار محققان دریافتند که انتشار کلروفلوئوروکربن ها (CFC ) که مواد شیمیایی به کار رفته در یخچال ها، افشانه ها و مواد شوینده هستند باعث تخریب لایه ازن می شود در نتیجه مقدار زیادی اشعه فرابنفش مضر به زمین خواهد رسید.

در سال ۱۹۸۵ وجود حفره لایه ازن بالای قطب جنوب کشف و مشاهده شد که این حفره هر سال بزرگ تر و عمیق تر می شود؛ منظور از حفره این است که در آن منطقه چگالی ازن که در حالت معمولی بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ دابسون (واحد اندازه گیری چگالی ازون) است کمتر شده و در بعضی مناطق تا ۲۰۰ دابسون کاهش نشان می دهد.

این آسیب دنیا را بر آن داشت تا فکری به حال این سپر حفاظتی کند که بر این اساس در سال ۱۹۸۵ حدود ۲۸ کشور برای ساماندهی لایه ازن در وین جمع شدند و تصمیماتی را برای حفاظت از این لایه اتخاذ کردند و قرار شد همکاری های بین المللی در این زمینه آغاز شود.

دو سال بعد یعنی در سال ۱۹۸۷ پروتکل مونترال با مشارکت ۴۶ کشور جهان تصویب شد، بر اساس این پروتکل مواد مخرب لایه ازن شناسایی و راه های کاهش انتشار آنها اعلام شد، دولت ایران نیز در سال ۱۹۸۸ به این پروتکل پیوست.

در ادامه این تلاش ها در سال ۱۹۹۴ کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل پذیرفتند تا روزی را برای حفاظت از لایه ازن نامگذاری کنند، به این ترتیب روز ۱۶ سپتامبر ( ۲۵ شهریور) را به عنوان روز جهانی حفاظت از لایه ازن تعیین کردند.

بر اساس پروتکل مونترال، کشورهای توسعه یافته تعهد کردند که به تولید مصرف مواد مخرب لایه ازن (سی اف سی ها، هالون ها و تتراکلرید کربن) در سال ۲۰۰۰ میلادی خاتمه دهند و کشورهای در حال توسعه را از نظر مالی و تکنیکی حمایت کنند. همچنین طبق این پروتکل مقرر شده است، کشورهای در حال توسعه نیز با ۱۰ سال تاخیر یعنی در سال ۲۰۱۰ میلادی به مصرف مواد مذکور پایان دهند.

در راستای گسترش پروتکل مونترال سال ۲۰۱۶ نمایندگان ۲۰۰ کشور جهان در نشستی در کیگالی، پایتخت رواندا درباره کاهش تدریجی گازهای گلخانه ای در قالب اصلاحیه ای برای پروتکل مونترال به توافق رسیدند، در توافق کیگالی کشورهای جهان به سه گروه تقسیم شده اند که در گروه اول کشورهای صنعتی و پیشرفته قرار دارند.

کشورهای در حال توسعه نیز به دو زیرگروه تقسیم شده اند، کشورهای صنعتی باید تا سال ۲۰۱۹ استفاده از هیدروفلورکربن ها را ۱۰ درصد و تا سال ۲۰۳۶ حدود ۸۵ درصد کاهش دهند.

در واقع تخریب لایه ازن زمین موجب برخورد پرتوهای مضر خورشید به زمین می شود و در نهایت گرمایش زمین را سرعت می بخشد، دانشمندان هشدار داده اند پدیده گرم شدن زمین می تواند تلاش ها برای ترمیم حفره ازن را که قرار است تا سال ۲۰۵۰ انجام گیرد، حدود ۳۰ سال به تعویق اندازد.

کارشناسان معتقدند اگر کشورهای عضو کنوانسیون وین و پروتکل مونترال به تعهدات خود عمل کنند و مصرف مواد مخرب لایه ازن را طبق برنامه زمان بندی شده حذف کنند، چرخه طبیعی تشکیل ازن به حالت طبیعی خود بر می گردد و حفره لایه ازن ترمیم می شود، البته در شرایط مناسب و مساعد دست کم ۵۰ سال طول می کشد تا این حفره ترمیم شود.

در این راستا ایران نیز اقدامات خوبی در زمینه کاهش گازهای مخرب لایه ازن انجام داده است به طوری که چندین بار مورد تشویق جامعه جهانی قرار گرفت، بر این اساس ایران موفق به حذف ۹ هزار و ۸۰۰ تن مواد مخرب لایه ازن شده است.

در مجموع دستاوردهای حاصل از اجرای طرح ها و پروژه های مصوب تحت پروتکل مونترال در کشور تجهیز و تغییر خط تولید هزار و ۳۷۸ واحد تولیدی و خدماتی و حذف حدود ۹ هزار و ۸۰۰ تن از مواد مخرب لایه ازن مشتمل بر کلروفلوروکربن ها، تتراکلرید کربن و هیدروکلروفلوروکربن ها است.

صنایع برودتی و سردکننده ها، سازندگان یخچال ها و فریزرهای خانگی، صنعتی و تجاری، صنایع ابر و اسفنج سازی، بخش دفع آفات کشاورزی و سیستم های تهویه مطبوع، کپسول های اطفای حریق، حلال اسپری های پاک کننده قطعات الکترونیکی و ساخت کولر خودروها از جمله کارخانجات مصرف کننده گازهای مخرب لایه ازن در کشور هستند.

آفت کش و ضد عفونی کننده های استفاده شده در بخش کشاورزی، افزایش مقدار گازهای گلخانه ای در جو و پدیده گرمایش جهانی از دیگر عوامل تخریب لایه ازن هستند.

کاهش تدریجی و حذف مواد مخرب لایه ازن مطابق با برنامه زمان بندی، کنترل تجارت مواد مخرب لایه ازن، ایجاد سیستم مجوز صادرات و واردات مواد مخرب لایه ازن و گزارش میزان تولید و مصرف مواد مخرب لایه ازن به دبیرخانه ازن به صورت سالیانه اهم تعهدات کشورهای عضو پروتکل مونترال است./ایرنا

https://zistonline.com/vdciyrav.t1awy2bcct.html