جنب و جوش ذرات آلایندههای جوی در آسمان اصفهان سالهاست که جان شهروندان زیادی را میگیرد اما گویا جان دادن در هوای آلوده، بیماریای قدیمی شده که مسئولان درمانی برای آن ندارند.
به گزارش زیست آنلاین، آلودگی هوا زخم کهنهای در شهر اصفهان و دیگر شهرهای بزرگ ایران است که هر بار در پاییز و زمستان سر باز میکند و درد آن گلوی همه شهروندان و موجودات زنده را میفشارد؛ در این زمان مسئولان همزمان با افزایش حجم آلایندهها دست به کار میشوند تا بلکه بتوانند مُسکّنهای مقطعی خود برای کاهش آلایندههای جوی را به جامعه تزریق کنند.
تعطیلی مدارس تنها راهکاری بود که در سالهای گذشته همواره از سوی مسئولان ارائه میشد و امسال شیوع کرونا این راهکار دم دستی را نیز از آنها گرفت؛ این روزها هوا همچنان حتی آلودهتر از روزهایی است که مدارس باز بود و دانش آموزان راهی مدرسه میشدند.
کاهش ۹۰ درصدی تردد خودروها در اصفهان حجم آلایندهها را کاهش نداد
در این راستا برخی مسئولان خودروها را مقصر اصلی آلودگی هوا بر میشمرند اما رئیس پلیس راهور استان اصفهان بر این اعتقاد است که سهم خودروها در افزایش آلایندههای جوی ناچیز است، سرهنگ محمدرضا محمدی در این ارتباط میگوید: حتی در روزهایی که منع تردد بود و ۹۰ درصد کاهش عبور خودروها در اصفهان را داشتیم باز هم هوا آلوده بود.
وی ادامه میدهد: ما منکر آلاینده بودن خودروها و موتورسیکلتها نیستیم اما اینکه حتی در زمان کاهش ۹۰ درصدی تردد شاهد افزایش غلظت آلایندههای جوی هستیم نیز امری است که برای مسئولان پیامهای زیادی دارد.
رئیس پلیس راهور استان اصفهان در ارتباط با سهم خودروها در افزایش آلایندههای جوی در استان اصفهان میگوید: باید توجه داشت که برای جلوگیری از تردد خودروهای دودزا و فاقد معاینه فنی در اصفهان با استفاده از دوربینهای کنترل و نظارت شهر اصفهان اقدامات خوبی صورت گرفته است.
تردد ۳۱ هزار و ۲۹۳ خودروی دودزا در شهر اصفهان
وی با بیان اینکه طی هفت ماه نخست امسال ۲۱۹ هزار و ۲۵۰ خودروی فاقد معاینه فنی در اصفهان اعمال قانون شده است، ادامه میدهد: این افراد در هر بار تردد مبلغ ۵۰ هزار تومان جریمه میشوند.
سرهنگ محمدی در خصوص اعمال قانون خودروهای دودزا نیز ابراز میکند: همچنین در هفت ماه امسال ۳۱ هزار و ۲۹۳ خودروی دودزایی که در سطح شهر اصفهان تردد داشته است، اعمال قانون شده است.
توزیع بنزین یورو چهار در جایگاههای سوخت اصفهان
سخنگوی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی استان اصفهان نیز در این ارتباط در خصوص تأمین سوخت یورو چهار در جایگاههای سوخت استان اصفهان میگوید: این نوع سوخت برای استفاده خودروهایی که در سطح کلانشهرها تردد دارند تولید و توزیع میشود.
بهمن علیپور میافزاید: این امر با توجه به قانون هوای پاک و برای کمک به محیط زیست اجرایی شده است.
وی اضافه میکند: در حال حاضر در همه جایگاههای سوخت سطح شهر اصفهان و شهرهای اطراف از جمله شاهین شهر و فولادشهر بنزین یورو چهار توزیع میشود.
تردد روزانه یک میلیون خودرو و ۶۰۰ هزار موتورسیکلت در اصفهان
همچنین در این ارتباط مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه روزانه یک میلیون خودرو و ۶۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در سطح شهر اصفهان تردد میکنند میگوید: از سوی دیگر بار آلودگی فعالیت صنایع در شهرکهای صنعتی، کورههای آجرپزی، یک میلیون و ۲۰۰ هزار مشترک خانوادگی و … در هوای اصفهان سنگینی میکند.
منصور شیشه فروش با بیان اینکه شرایط اقلیمی منطقه، کم بارشی و اقلیم خشک و نیمه خشک از دلایل افزایش حجم آلایندههای جوی است، ابراز میکند: ما نیز در این راستا اقداماتی را در دستور کار قرار دادهایم که بر اساس آن به کاهش آلایندههای جوی کمک کنیم.
وی میگوید: الزام نیروگاهها و صنایع آلاینده شهر اصفهان به استفاده از سوخت پاک، اجرای طرح معاینه فنی خودروها، کاهش فعالیت صنایع آلاینده و کورههای آجرپزی و غیره از جمله دستورات و مصوبات صادر شده در این زمینه است و محیط زیست نیز به عنوان ناظر بر اجرای این مصوبات معرفی شده است.
مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه قانون هوای پاک وظایف همه دستگاهها را مشخص کرده و در شهر اصفهان طرح جامع کاهش آلودگی هوا به همه نهادها ابلاغ شده است، اضافه میکند: طرح جامع کاهش آلودگی هوا در کنار نتایج پژوهشی در زمینه آلایندههای جوی به سناریویی برای فعالیت دستگاهها تبدیل و همه موارد به آنها ابلاغ شده است.
اما به گفته کارشناسان سهم صنایع در افزایش آلایندههای جوی در اصفهان قابل توجه است، سهمی که سهامداران آن به بهانه چرخاندن چرخهای اقتصاد در استان از گردن باز میکنند، از توجه به هشدارهای محیط زیستی سرباز میزنند و اخطارهای آلاینده بودن را نادیده میگیرند.
فعالیت ۴۰۰ صنعت آلاینده در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان
در این ارتباط رئیس اداره پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان اینکه امسال بیش از ۶۰۰ صنعت آلاینده در استان اصفهان شناسایی شده است اظهار میکند: این در حالی است که از این تعداد بیش از ۴۰۰ صنعت در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان فعالیت دارند.
مریم کرمانی با بیان اینکه بررسی و پایش این صنایع را همواره در دستور کار داریم، میگوید: باید توجه داشت که برای قرار دادن هر صنعت در لیست صنایع آلاینده چندین بار آنها اعلام میشود و فرصت و اخطار لازم را نیز به فعالان صنایع ارائه میکنیم و این در حالی است که پس از بی توجهی این صنایع در لیست صنایع آلاینده قرار میگیرند.
وی میافزاید: مراکز بازیافت، ریختهگری، کورههای آجر پزی، واحدهای تولید مواد لبنی و غیره از مهمترین صنایع آلاینده استان اصفهان هستند.
رئیس اداره پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان اینکه در حال حاضر با توجه به شرایط فعلی جامعه پلمب واحدهای صنعتی به دلیل آلاینده بودن در دستور کار نیست، ابراز میکند: برای این امر تنها به پیگیری قضائی اکتفا کردهایم و کمتر بر پلمب اصرار داشتهایم.
وی با بیان اینکه در ۶ ماه نخست امسال ۶ هزار بازدید و پایش از مراکز صنعتی، کارگاهی و خدماتی استان اصفهان انجام شده است، میافزاید: همچنین باید توجه داشت که در این تعداد پایش و بازدید به دو هزار واحد اخطار دادیم، برای ۵۰۰ واحد صنعتی پیگیری قضائی در دستور کار قرار گرفت و چهار واحد صنعتی نیز پلمب شد.
نکته جالب توجه اینجاست که تعیین سهم بخشهای مختلف در ایجاد آلایندههای جوی اصفهان چند سالی است که در قالب طرحهای پژوهشی توسط دانشگاههای اصفهان و صنعتی انجام شده است اما گویا نتایج این مطالعات به کلاف سردرگمی تبدیل شده که هیچکس نمیداند سرنخ کجاست و مسئولان امر در این زمینه اعلام نتایج این مطالعات را بر عهده دیگری انداخته و کسی حاضر به انتشار این اطلاعات نیست.
گزارش سیاهه آلودگی هوا به محیط زیست تحویل نشده است
مدیرامور آزمایشگاههای حفاظت محیط زیست استان اصفهان در این زمینه با اشاره به انجام سه طرح مطالعاتی برای سنجش آلایندههای جوی در اصفهان میگوید: یکی از این طرحها سنجش آلایندههای شهر اصفهان و ذرات معلق بود که توسط دانشگاه صنعتی انجام و نتیجه آن به شهرداری اصفهان به عنوان کارفرما اعلام شد و هنوز این نتیجه به محیط زیست ارسال نشده است.
بابک صادقیان با بیان اینکه هنوز گزارش سیاهه آلودگی هوا توسط شهرداری تحویل محیط زیست نشده است، اضافه میکند: باید این گزارش به محیط زیست ارسال شود تا ما آن را برای ناظران ارسال و نتیجه آن را به صورت نهایی اعلام کنیم.
وی با بیان اینکه مطالعه سوم معرفی لیست عاملان انتشار آلایندههای محیط زیستی هفت کلان شهر کشور است، ادامه میدهد: این مطالعات توسط دانشگاه اصفهان و با کارفرمایی سازمان محیط زیست انجام شد که دو ماه گذشته نتایج این مطالعات نهایی و در جلسهای با حضور همه ادارات و نهادهای ذی ربط حوزه آلودگی هوا این گزارش اعلام و مسئولیت همه نهادها به آنها ابلاغ شد.
همکاری تنها ۳۰ درصد دستگاهها برای ارائه برنامه طرح جامع آلودگی هوای اصفهان
مدیر امور آزمایشگاههای حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان اینکه در نامهای که برای دستگاههای متولی در حوزه کاهش آلایندههای جوی ارسال شده است، میزان عملکرد و برنامههای آنها را مطالبه کردیم، ابراز میکند: تاکنون ۳۰ درصد از دستگاهها در این زمینه اقدام کردهاند و هنوز ۷۰ درصد دیگر از این سازمانها و ادارات برنامه خود را برای این امر برای محیط زیست ارسال نکردهاند.
وی اضافه میکند: در این خصوص برای دستگاههای مختلف در گام نخست فرصت ۲۵ روزه اعلام کردیم که مورد توجه قرار نگرفت و مجدد این امر را پیگیری کردهایم.
صادقیان ادامه میدهد: برای سنجش فعالیت دستگاههای مختلف در اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا و بحث در خصوص چگونگی اجرای این طرح نیازمند خوداظهاری و اظهار نظر دستگاهها و نهاد به عنوان مجریان این طرح هستیم.
وی در خصوص پیگیری روند فعالیت کورههای آجرپزی در اصفهان میگوید: در این زمینه معاون امور اقتصادی استانداری اصفهان به صورت ویژه ورود کرده است، با همکاری سازمان برنامه و بودجه محلی برای انتقال کورههای آجرپزی مکانهایی را انتخاب کرده و به زودی بازدید از این محل را خواهیم داشت.
مهمترین منابع آلاینده حمل و نقل شهر اصفهان معاینه فنی ندارد
مدیرامور آزمایشگاههای حفاظت محیط زیست استان اصفهان که بر این باور است همه دستگاهها باید اقدامات خود را در چارچوب قوانین هوای پاک انجام دهند، اضافه میکند: در این قانون در همه حوزهها ماده قانونی وجود دارد، برای مثال در حوزه حمل و نقل قوانینی داریم از جمله معاینه فنی خودروهای سبک و سنگین و موتورسیکلتها که در حوزه خودروها اقداماتی صورت گرفته اما هنوز برای معاینه فنی موتورسیکلتها با وجود اینکه آلایندگی قابل توجهی نسبت به خودروها دارند اقدامی از سوی شهرداری صورت نگرفته است.
وی اضافه میکند: متأسفانه هیچ ساز و کار ساماندهی شدهای برای کاهش آلایندگی ناشی از تردد موتورسیکلتها در استان اصفهان تعریف نشده است و شهرداری اصفهان باید به صورت جدی به این امر ورود کند.
اجرای طرح جایگزینی ۱۰ هزار موتورسیکلت برقی در اصفهان روی کاغذ ماند
صادقیان با بیان اینکه شهرداری طرح جایگزین کردن ۱۰ هزار موتورسیکلت برقی را دنبال کرده است، میافزاید: این طرح طی سه سال گذشته در حد حرف بوده است و با توجه به وضعیت اقتصادی و تحریمهای حاکم در کشور و از سوی دیگر شیوع کرونا سرعت تحقق این امر را کند کرده است.
وی که معتقد است شهر اصفهان در سال جاری در زمینه آلایندههای جوی شرایط بغرنج و حساسی را تجربه میکند، ادامه میدهد: در سال جاری شرایط پایداری هوا و به دنبال آن افزایش شدت آلایندهها زودتر از موعد انجام شد و بر اساس پیش بینیهای هواشناسی این شرایط را تا بهمن ماه نیز خواهیم داشت.
مدیرامور آزمایشگاههای حفاظت محیط زیست استان اصفهان اضافه میکند: مصارف خانگی در زمینه افزایش آلایندههای جوی در شهر اصفهان اولویت نیست اما در حوزه معاینه فنی موتورخانهها بحث ماده ۱۷ را داریم که در آن بهینه سازی انرژی را دنبال میکنیم.
سوخت فعلی همه نیروگاههای اصفهان گاز است
وی در خصوص مصرف مازوت در نیروگاههای اصفهان نیز ابراز میکند: در سال جاری تاکنون نیروگاهها ۱۰۰ در صد به جای مازوت از گاز استفاده کردهاند و تاکنون به مشکلی برخورد نکردیم اما سال گذشته اجرای این طرح با سختیهای زیادی همراه بود و انرژی زیادی را از ما گرفت.
صادقیان افزود: در سال جاری در جلسهای با ۳۵ نفر از مدیران صنایع بزرگ کاهش مصرف انرژی و ممنوعیت استفاده از سوخت مایع در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان را یادآور شدیم و بازرسان محیط زیست نیز در سراسر استان به صورت روزانه این موضوع را رصد میکنند.
پاسکاری مسئولیتها در میدان بی توجهی مسئولان
پژوهشگران و کارشناسان حوزه محیط زیست در اصفهان ابزاری برای سنجش آلایندهها در این شهر ندارند، آنها نبود زیرساختها برای این کار را ضعفی برای کلان شهر بزرگ در ایران میدانند، بسیاری از آنها بر این باورند سنجش آلایندهها در این شهر همانند توپی است که در میدان بی مسئولیتیها پاسکاری میشود و هر یک از منشاءهای آلودگی هوا با استدلالهای مختلف خود را مبرا از داشتن سهم زیادی در ایجادآلایندهها میدانند.
شاخص دقیقی برای سنجش آلایندههای جوی در کشور نداریم
پژوهشگر حوزه محیط زیست که بر این باور است که شهرهای مدعی عنوان «آلودهترین» در کشور زیاد هستند، میگوید: این امر به سیاست سالهای گذشته بر میگردد که هر کلانشهری که آلودهتر بود، میتوانست اعتبارات بیشتری را نیز دریافت کند.
محمود سلطانی با بیان اینکه در حال حاضر هیچ شاخص دقیقی برای سنجش آلایندههای جوی در کشور نداریم، اظهار میکند: در بازه زمانی خاصی اهواز به دلیل افزایش حجم گرد و غبار و افزایش ذرات معلق به عنوان آلودهترین شهر شناخته و در زمانی دیگر اراک به دلیل آلایندههای حاصل از فعالیت صنعت و پالایشگاه به عنوان آلودهترین شهر معرفی میشود، در این بین باید توجه داشت که نمیتوان گفت صرفاً هوای یک شهر آلودهتر از دیگر شهرها است.
هزینههای سنگین طرحهای تحقیقی و عملکردهای کاغذی
وی عدم هماهنگی شهرداری و محیط زیست در جمع بندی اطلاعات آلایندههای جوی شهر اصفهان را یکی از دلایل عدم موفقیت در ارائه شاخصهای دقیق آلودگی هوا در این شهر میداند و ابراز میکند: حتی در جلسهای به شهرداری پیشنهاد دادیم نسبت به واگذاری ایستگاههای سنجش به محیط زیست اقدام کند، که در این زمینه شهرداری زیر بار نمیرود.
پژوهشگر حوزه محیط زیست با بیان اینکه یکی از مهمترین دلایل افزایش آلایندههای جوی در اصفهان تردد خودروهای سنگین و اتوبوسهایی است که به قصد واحدهای صنعتی از درون شهر تردد میکنند، میافزاید: این خودروها در اولین ساعات صبح منجر به انتشار گازها و ذرات معلق در هوای شهر اصفهان تا قبل از ساعت هفت بامداد میشوند.
طرح جامع کاهش آلودگی هوای اصفهان اجرایی نشده است
وی با تاکید بر اینکه شهر اصفهان سالهای سال است که با بیماری آلودگی هوا دست و پنجه نرم میکند، میگوید: این در حالی است که طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اصفهان سالهاست که تدوین شده، نقش همه دستگاهها در آن تدوین شده اما به دلیل عدم اجرای این طرح هنوز کاری از پیش نبردهایم.
سلطانی به هزینههای سنگین تحقیق و پژوهش برای آلودگی هوا در شهر اصفهان اشاره میکند و ادامه میدهد: این در حالی است که هیچیک از این مطالعات به مرحله اجرا نرسیده و روی کاغذ مانده است.
مدیریت واحد شهری راهکار کاهش آلایندههای جوی است
وی مهمترین راهکار برای کاهش آلایندههای جوی در اصفهان را اجرای مدیریت واحد شهری میداند و اضافه میکند: این امر را در شهرهای پیشرفته جهان شاهد بودهایم و نتیجه آن را دیدهایم باید باور داشته باشیم که اقدامات و تصمیم گیریهای جزیرهای هیچگاه نمیتواند به کاهش آلایندههای جوی کمک کند.
این پژوهشگر حوزه محیط زیست با تاکید بر اینکه باید پس از ابلاغ هر طرح دستگاههای مسئول گزارش عملکرد خود را ارائه دهند، تصریح میکند: باید این عملکرد در جلسهای با حضور همه مورد ارزیابی قرار گیرد و به هر کدام نمره داده شود و نتایج ملموس اقدامات را نیز مردم ببینند.
وی ادامه میدهد: در برخی از موارد ادارات دولتی آمارهایی را ارائه میدهند که امیدوار کننده است اما آنچه مردم در سطح جامعه میبینند مغایر با آمارهای ارائه شده است.
اصفهان آلودهترین شهر ایران نیست
کارشناس کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با رد این موضوع که اصفهان آلودهترین شهر ایران است، میگوید: به هیچ عنوان نمیتوان گفت که اصفهان آلودهترین شهر است، باید توجه داشت که برای مثال شهر تهران دارای پهنه زیادی است و اختلاف سطح شمال و جنوب این شهر بسیار بالا است، اعلام وضعیت هوا در این شهر بر اساس میانگین شاخصها بوده و این در حالی است که در شمال شهر هوا پاک و در جنوب شهر کیفیت هوا در وضعیت ناسالم برای عموم است و میانگین این اعداد وضعیت بهتری را نشان میدهد.
محمود مزارع میافزاید: این در حالی است که در شهر اصفهان به دلیل مسطح بودن و قرار گرفتن در دشت این شهر کیفیت هوا در اکثر مناطق یکسان است و میزان آلایندهها نسبت به واقعیت نزدیکتر است.
وی در خصوص نوع آلودگی هوای شهر اصفهان ابراز میکند: ما در شهر اصفهان دی اکسید گوگرد، مونوکسید کربن، اوزن سطحی، ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون و دی اکسید ازت را اندازه گیری میکنیم و ۹۹ درصد شاخص آلودگی هوای اصفهان ذرات زیر ۲.۵ میکرون است که سهم بیشتری را دارد.
۸ ایستگاه سنجش آلایندههای اصفهان از مدار خارج شد
کارشناس کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان عمر دستگاههای سنجش آلودگی هوا در شهر اصفهان را ۲۵ سال اعلام میکند و میگوید: باید توجه داشت که این دستگاهها به صورت ۲۴ ساعته فعالیت دارند و بارها در طول سال دچار خرابی میشوند.
وی میافزاید: برای توسعه و تجهیز ایستگاههای سنجش آلودگی هوا نیاز به اعتبار داریم، در حال حاضر هشت ایستگاه سنجش آلایندههای جوی در اصفهان به دلیل نبود اعتبار از مدار خارج شده است و تنها ۶ ایستگاه فعال در این زمینه در اصفهان فعالیت میکند.
همه شهروندان اصفهان در ایجاد آلایندهها سهم دارند
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت هوای شهرداری اصفهان در خصوص آخرین وضعیت اعلام نتایج پژوهشهای سیاهه آلودگی هوا و ذرات معلق در هوای شهر اصفهان اظهار میکند: این پژوهشها انجام شده و نتایج آن نیز به دست آمده است، در این راستا قرار بود جلسهای برای هماهنگی با معاونت پژوهشی دانشگاه و محیط زیست برگزار شود که کرونا برگزاری این جلسه را با تأخیر روبهرو کرد.
ابوالفضل خسروی ادامه میدهد: برای تأیید نهایی این مطالعات قرار است جلسهای با حضور دکتر جعفرزاده از دانشگاه جندی شاپور اهواز و دکتر رشیدپور از دانشگاه شهید بهشتی تهران بررسی نهایی شده و به سازمان محیط زیست ارسال شود.
وی با بیان اینکه نتایج این مطالعات توسط محیط زیست به دستگاهها ابلاغ میشود، میافزاید: باید توجه داشته باشیم که همه شهروندان و مسئولان در کمک به رفع آلایندههای شهری باید سهیم باشند و هیچکس نباید خودش را مبرا از این امر بداند.
به گزارش مهر، هر چند با پیگیریهای مختلف هنوز معلوم نیست که متهمان ردیف اول تا دهم ایجاد آلایندههای جوی در اصفهان کیست و یا چیست اما باید توجه داشته باشیم که تب آلودگی هوا و شیوع کرونا هر روز در شهر اصفهان بالا میرود و همه ما به نوعی در تشدید این بیماری نقش داریم و باید هر کدام برای سخت نفس نکشیدن در شهر بحران زدهمان گامی هر چند ناچیز برداریم چرا که تاکنون هر آنچه مسئولان قصد انجام آن را داشتهاند تنها روی کاغذ مانده است.